Fálkinn - 12.03.1954, Blaðsíða 8

8
FÁLKINN
CHItlSTEN LARSEN:
y\b sjnum nú
XJ ANN ívar í Tobbakoti var ekki
-*■ vanur að flana að neinu. — Við
sjáum nú til, sagði bann oftast, og
eiginlega sagði hann sjaldan fleira,
þvi' að hann var ógn orðfár. Og þess
vegna hafði ekki orðið neitt úr gift-
ingu hjá honum ívari. Ekki svo að
skilja að hann væri í kvenmannsliraki,
ónei, ég held nú ekki, þvi að hann
hafði þó alltaf liana Olgu, en eiginlega
var hún varaskeifa hjá lionum. Og
þó var það svo, fannst honum, að ef
hann kvæntist nokkurn tíma þá niundi
Olga verða konan hans. En það urðu
aldrei hentugleikar til að koma því
i kring.
Einu sinni munaði þó minnstu. Það
var þegar hún móðir hans sálaðist.
Iíver átti að hirða um kúna? Hann
fór að tala utan að ýmsu við hana
Olgu, sem var vinnukona í Þrándar-
holti þá. — Það verða ekki önnur ráð,
sagði hann, ég verð að fara til prests-
ins og biðja hann um að lýsa með
okkur. Það verður of erilsamt fyrir
mig að eiga að liugsa um kúna þegar
ég vinn i skóginum allan daginn við
að böggva. Ég hefi nóg að hugsa að
verða að elda ofan í mig sjálfur.
— Já, það fer að verða mál til
komið, sagði Olga sem var 36 ára og
ekki beinlínis neitt augnayndi lengur,
— en þá verður þú að fara í höfuð-
staðinn og kaupa handa okkur
hringina.
— Jamm, hringina. ívar dró seiminn,
— þeir eru nú dýrir, — og nú hefi
ég haft svo mikinn kostnað af jarðar-
förinni. Við sjáum nú til. Það höfðu
runnið á hann tvær grímur og hann
fór heim til að hugsa málið. Kannske
gæti hann fengið liana Jónínu á Hliði
til að taka kúna að sér fyrst um sinn,
hún hafði tvo auða bása i fjósinu og
þeim mundi eflaust koma saman um
skilmálana. En þeim kom ekki sam-
an, hún Jónína vildi fá þrjá lítra af
mjólk á dag fyrir umstangið — og
það af morgunmjólkinni, en ívar vildi
ekki borga nema tvo lítra og það af
kvöldmjólkinni, því að hún var fitu-
minni. Nei, það varð víst ekki hjá því
komist — liann varð að gifta sig. En
áður en hann komst að Þrándarholti
aftur til að tala við Olgu, kom ein-
hver slajmska í beljuna. Hún hafði
fengið einhvern óþverra ofan i sig —
glerbrot eða vírgadd, og hann varð
að drepa hana. Svo að ekkert varð
úr giftingu í það skiptið.
Svo liðu tvö ár. Þá fór ívar að hugsa
ráð sitt aftur. Nei, ekki dugði þessi
skratti. Vorannirnar voru að byrja
og hann vantaði hauginn. Hvernig
mundi fara með kartöflurnar eftir-
leiðis, þegar ekki var hægt að krigja
út svo mikið sem einn mykjukiáf nær-
lendis. Og ef sækja þurfti skítinn
langt að varð flutningurinn svo dýr.
Hann fór til Olgu á nýjan leik og
sagði:
— Við verðum að giftast, Olga, þvi
að mig vantar skít!
— Hvað er að lieyra til þín, maður
— þú kemur og biður mín, vegna þess
að þig vantar skit — heldurðu að
ég ........
— Ég meina kúaskít, sagði ívar,
sem alltaf var orðfár.
Olga skildi hvað fyrir honum vakti
og svaraði:
— Þá verður þú að biðja um að
lýsa með okkur strax, því að það er
vorbær kýr, sem þú kaupir, og þá
þarftu að bafa mig til að mjólka undir
eins og hún er borin.
— Nei, við sjáum nú til, sagði ívar,
sem aldrei vildi flana að neinu —
mér datt nú í hug að kaupa haust-
bæru, og þá get ég mjólkað sjálfur
í sumar — og svo verður hún geld
nokkrar vikur, en rétt áður en hún
ber í liaust skulum við gifta okkur —
því að ég þarf aðstoð um það leyti
sem hún ber.
ívar keypti sér góða kú, sem átti
að bera í nóvember. Svo að hann gat
haft tímann fyrir sér. Og sumarið
leið og fram á haustið. En í septem-
ber var kýrin orðin feikna vambmikil.
Það fór ekki lijá þvi að hún ætti
tvo kálfa ef þessu héldi áfram fram í
nóvember. Um miðjan október þóttist
ívar sjá þess öll merki að kýrin nmndi
bera þá og þegar. Hann fór til Olgu,
sem vegna giftingarinnar hafði sagt
upp vistinni um miðjan mánuð en ætl-
aði þó að vinna áfram í Þrándarholti
fyrst um sinn.
— Ég er hræddur um að þeir hafi
gabbað mig, Olga — þeir sögðu í nóv-
ember — en ef kýrin ber ekki ein-
hvern næstu daga eða kannske í nótt
þá hefi ég ekki vit á kúm. Þú verður
að koma með mér undir eins, Olga, ég
get ekki staðið í þessu einn.
— En lýsingin þá, ívar?
— Við skulum tala um hana seinna,
— nú er um kúna að gera, það ríður
meira á þvi.
— En ég get ekki legið hjá þér
fyrr en við erum gift — hvað held-
urðu að fólk segði?
— Hver hefir sagt að þú eigir að
liggja hjá mér — þú átt að liggja í
f jósinu.
— Fjósinu?
— Já, einhver verður að vera yfir
kúnni, við skiptumst á.
Kálfarnir urðu tveir. Þau sváfu til
skiptis í fjósinu i rúman hálfan mán-
uð. En jiegar þetta var um garð geng-
ið fór ívar upp í skóg án þess að
hugsa um lýsinguna. Hann hafði sjálf-
sagt gleymt því. Olga mundi það, en
hún var önnum kafin við að þrífa til
í bænum, sem bar þess merki að þar
hefðu kvennahendur ekki komið
til
nærri neinu i tvö ár, svo að þetta var
eins og svínaból. Hún sagði ekkert
fyrst um sinn. En þegar hún liafði
verið í Tobbakoti í mánuð — síðari
hálfan mánuðinn lá hún ekki í fjós-
inu — fór hún að ympra á lýsingunni.
— Já, jamm, sagði ívar, — ég verð
víst að fara til prestsins bráðum. En
því liggur ekki mikið á.
— Liggur ekki mikið á? Fyrst bið-
um við í fimmtán ár, og nú hefi ég
legið i bólinu þínu i hálfan mánuð —
og svo segir þú að ekki liggi á að fá
lýsingu!
— Já, en því bráðliggur ekki á,
rneina ég. Ég verð að keppast í skóg-
inum á meðan þetta góða veður lielst.
En undir eins og breytir til og hann
fer að snjóa, svo að ég kemst ekki
í skóginn, skal ég fara til prestsins.
Olga gáði til veðurs á hverjum degi,
það var það fyrsta sem hún gerði á
morgnana. Hún óskaði þess heitt að
nú kæmi hríð, svo að hún kæmist
loksins í lijónabandið. En himinninn
var alltaf lieiður og blár, svo að út-
litið var slæmt.
Loksins vaknaði hún einn morgun
í desemberbyrjun við að hríðin buldi
á rúðunni. Það snjóaði og veðurhæðin
var mikil og fór versnandi — það varð
blindbylur. Snjónum hlóð niður á veg-
ina á ótrúlega skömmum tíma, það
var likast og honum væri mokað ofan
af himnum og úr öllum áttum.
— Nú er kominn bylur, sagði Olga
vonglöð.
— Ég sé það, sagði ívar og tók
skóflu og fór að moka götu út í
fjósið.
Hann var nærri því tvo tíma að
þessu, því að langt var i fjósið. Og
þegar því var lokið mokaði iiann götu
að brunninum. Hún var enn lengri.
Og siðan út að eldiviðarskjólinu og
loks niður að veginum. Þá var komið
fram á miðjan dag. Og svo lagði hann
sig í klukkutima. Og á meðan liafði
fokið í alla stígana, svo að hann varð
að byrja á nýjan leik og mokaði til
kvölds. Daginn eftir gerðist sama
sagan og eins daginn þar á eftir. En
svo breytti um veður og kom' bloti.
Snjórinn sjatnaði og ívar gat komist
upp í skóg aftur með öxina sína. Hann
hafði misst þrjá góða vinnudaga og
varð að vinna það upp.
Bylurinn hafði ekki komið að neinu
gagni.
Olga sagði ekkert fyrr en á aðfanga-
dagskvöld er þau sátu við borðið, sem
hún hafði dúkað og matreitt á eftir
með bestu getu. ívar var í ágætu skapi,
svo að lá við að hann brosti, og þvi
fannst lienni reynandi að segja:
— Nú hefðum við getað lialdið brúð-
kaup um jólin ef þú hefðir farið til
prestsins og fengið lýsingu þegar
snjórinn kom.
ívar lirökk við og lijó liægri hnefa
undir vinstri handlegg.
— Æ, hver skrambinn, þvi gleymdi
ég alveg, Olga — ég hefi alltaf verið
að hugsa um það, en aldrei getað mun-
að hvað það var, sem ég liafði gleymt.
— Nei, þú þarft að hugsa um svo
margt áríðandi, ívar, og þá liættir
manni við að gleyma smámununutn.
— Já, ég liefi haft í mörgu að snúast
í ár, sagði ívar — hann skildi ekki
skensið — en þú hefðir getað minnt
mig á það, Olga.
— Æ, ég er orðin leið á að nudda
á þér — þú heldur vist að þú sért
meiri háttar maður, og — að ég sé
ólm í að komast í hjónabandið.
— Nei, mér finnst fara býsna vel
um okkur svona, Olga — og vist cr
um það, að þú ert myndarleg til
munns og handa, að hafa þrifið svona
vel til hérna — og ekki er að kvarta
undan matnum hjá þér. Nei, nú skal
ég gefa þér vel i staupinu, Olga, þú
átt það skilið, jafn mikitl stólpagripur
og þú ert. — Mér hefir aldrei liðið
eins vel og siðan þú fórst að hugsa
um mig.
Og svona liðu dagarnir — og mán-
uðirnir — og árin. Allt sat við það
sama ganda. Þau sváfu saman, átu
saman, en töluðu litið saman, þvi að
ívar var orðfár og hugsaði ekki mikið
heldur. Þeim leið vel svona, fannst
ívari. Fremur tilbreytingarlítil ævi,
fannst Olgu, sem einu sinni fyrir æva-
löngu hafði dreymt um öðru visi
hjónaband — ofurlítið rósrauðara. Og
til þess að auka sér tilbreytingu fór
hún að lesa skáldsögur á kvöldin,
helst sögur sem gerðust hjá höfðingj-
um sem áttu nóga peninga og voru
við Miðjarðarhafið á vorin. Einhverjir
sumargestir á næstu bæjum böfðu
skilið þessar sögur eftir þegar jieir
fóru. Og til þess að vera ekki alveg
vonlaus um að verða rík einhvern
tima keypti hún sér miða í happdrætt-
inu, fyrir peninga sem hún hafði unn-
ið fyrir sjálf. Hún fékk aldrei rauðan
eyri eða grænan túskilding lijá ívari.
En númerið hennar kom aldrei með
vinning.
Svona liðu fimm löng ár, hvert með
300 virkum dögum, sem voru allir ná-
kvæmlega eins, og sextíu og fimm
helgidögum, sem ekki voru mikið
öðruvísi.
En svo fór rás viðburðanna að
breyta um farveg einn góðan veður-
dag. Nú varð að skríða til skarar.
Langlundarásjónan á Olgu varð ein-
beitt, og án þess að minnast á það
einu orði við ívar fór Olga i spariföt-
in einn góðan veðurdag og fór i höfuð-
staðinn. ívar varð talsvert hissa þegar
hann kom að tómum kofanum um
kvöldið — enga Olgu, engan kvöid-
mat og kaldan ofninn. Þegar hann
liafði setið lengi og furðað sig á þessu,
kom Olga. Hún brosti til hans, en það
var ekki neitt yndisbros, því að hún
var tannlaus i efri skoltinum. Þær
höfðu ekki verið beisnar þessar beigl-
ur sem í henni voru áður en það voru
þó tennur. ívar starði á hana, hann
hafði ekki tekið eftir því áður, en nú