Dvöl - 01.08.1905, Side 1

Ð V Ö L.
5. ÁR. ItEYKJAVÍK, ÍGÚST 1005. NR. 8.
I þessu 8. tölublaði Dvalar verður byrjað á
tveimur sögum mjög ólíkum að efni. Hin fyrri,
„Thyra Varrick", er eftir sama höfund og Smala-
stúlkan eða Hiarðmæri á Landamærunum, Amaliu E.
Barr, og hún sjáif telur hana sitt bezta verk. Hin
er eftir nafnfrægan rithöfund, Elizabeth Stuart Phelps
og heitir „Hinumegin grafar". Sagan kemur fram
sem draumsjón og getur líka verið það, en öllu Hk-
legra er þó, að hún sé skáldsaga um hina dularfullu
tilveru annars lifs, byggðri á trúarbrögðunum, vísind-
unum og þeirri þrá, sem hreyfir sér í hvers manns
hjarta eftir að skyggnast inn í hið ókomna og geta
sér til um það. Sagan er mjög svo skemmtileg og
hressandi að lesa, og þessvegna tek eg hana í blað-
ið, því eg ætla engan svo barnslegan, að skoða hana
sem áreiðanlega í því efni, heldur er hverjum manni
frjálst að gera sér hverja þá hugmynd um eilífðina,
sem honum fintist sennilegust eptir skynsenlinni og
trúarbrögðunum.
Hver getur líka í raun og veru hantlað mann-
legum anda frá að hugsa og álykta?
Útg,
Hræsni (Hypocrisy).
Áframhald af greininni „Krafíur viljans".
Lauslega þýtt úr ensku.
Uppgerð ! fölsk trúarjatning! Hversu drembilega
stika þær ekki inn í konungsríki hins hógværa end-
urlausnara, og setja sig þar í hin yppurstu sæti og
klæða sig í skrúða réttlætisins — syngja lofsálma
og kalla svo hátt að þeir verði heyrðir og séðir af
mönnum — þær bænir, sem sálin ætti að hvísla, eins
og saklaust barn í eyra hins hlustandi, elskuríka
föðurs.
Hversu háa hvolfturna byggja þeir ekki til að
biðjast fyrir í, setja þar flöjelsklædd sæti, gyllt ölt-
uru, reykelsisker, dýrindis stóla og skírnarfonta við hlið-
ina á saurugum skorti ogtöturlegri fátækt. Hversu bland-
ast ekki bænir þeirra saman við hróp bágindanna,
bölvun guðleysisins, sorg örbirgðarinnar og hæðnis-
hlátur lastanna og léttúðarinnar. Hvers hrærðir taka
þeir ekki undir lofsöngvana, keypta með saurugu
gulli, þegar þeir rísa upp úr sætum veraldlegleikans og
drembilætisins, og hversu átakanlega ásakandi mæna
ekki hinir háu turnar a kirkjum, bænahúsum og sam-
kunduhúsum niður á undirokunina, sjálfselskuna og
drambið, sem hópar sig saman neðan undir þeim, á
þrælkunina, örbirgðina og óhófsemina sem leiðast um
hverfis grundvöll þeirra úr marmara!
Ó, þú litblær hinnar hreinu guðsdýrkunar, hvað er
orðið af þér? Andi hins hógværa, blóðuga endur-
lausnara á Golgata, ertu búinn að yfirgefa þessa jörðu
í örvæntingu? Huggari þeirra syrgjandi, sem vitjar
syndaranna, hvað lengi á þetta að ganga svona?
Guðræknin er orðin að sjónspili og stoltið er hennar
þjónustustúlka og eigingirnin leiðtogi hennar, hversu
glæsilega líta þær ekki út? En hver trúir að efnið
samsvari útlitinu, og rótin sé eins djúp og tréð sýn-
ist hátt, grundvöllurinn eins styrkur og byggingin
bendir ti! ? Hvergi nokkursstaðar saurgar yfirskynið
frumefnið meira en í ríki trúarbragðanna. I veröld-
inni getur maður búist við að mæta hræsninni, en
hin hreina, sanna guðfræði er langt fyrir ofan veröld-
ina. »Mitt ríki er ekki af þessum heimi«, sagði
stofnari hennar. Hún á sinn eiginn heim og er
byggð á staðgóðu efni, en mennirnir hafa reynt að
gera hana að sjónspili, til þess að flytja hræsni og
svik veraldar þessarar upp í ríki endurlausnarans,
og lauma því þar inn, sem ógallaðri vöru. En illa
mun hræsninni vegna í augliti hins alltsjáanda, því
þar gilda engir falsaðir peningar. Engin gylling mun
þar geta hulið fláræði salarinnar, ekkert sjónhverfinga-
spil, hversu dýrðlegt sem það er, mun geta hulið
sig blæju fyrir því auga, sem smýgur í gegnum merg
og bein eins og tvíeggjað sverð; allt er þar bert og
nakið, öll hræsni og hégómadýrð, aliar gylltar lygar
og ferniseruð svik, sem vitna um saurugt hjarta. Já,
meira en það, því það er sjálf spillingin í eigin mynd
— ginning, sem er máluð, sem vélar mennina burtu
frá sannleikanum, leiðir viljakraft þeirra afvega með
því, að draga athygli þeirra að skugganum og koma
þeim til að elska það, sem ekki er elskuvert, en hafa
óbeit á því sanna og rétta. Hver getur vænzt eftir
að Guð almáttugur feli ekki í sérhverju fláráðu sjón-
spili, sem ætlað er til að skaða aðra, beitt, tvíeggjað
sverð, sem sker með sviknum vonum og stingur innra
manninn með nagandi samvizkubiti".
(Framh.).
Hinu megin grafar.
Eftir Elizabeth Stuart Phelþs.
Lauslega þýtt úr ensku.
Eg hafði verið veik í nokkrar vikur aí þeim
sjúkdómi, sem kallaður er heilabólga (brainfever). At-
vikið eða tilfellið, sem ég nú ætla að segja frá, skeði
á 15.degiefi.ir að ég veiktist. En áður en ég fer að
segja frá því, finnst mér vel eiga við að ég minnist dálít-
ið á mig sjálfa, til þess að skýra fyrir ímyndunaraugum
lesarans nokkur atriði, sem annars mundu hafa mesta
grúa af útúrdúrum í för með sér, sem væru algerlega
á rangri hyllu í sögu, sem hefir svona lagað efni til
meðferðar.
Eg er stúlka 40 ára gömul; faðir minn var
prestur og er dauður fyrir mörgum árum. Um þetta
bil átti ég heima hjá móður minni, sem bjó í verk-
smiðjuborginni Massachusett. Eg þarf ekki frekar
að minnast á borgina né á hin réttu nöfn fjölskyldna
þeirra, sem koma við söguna. Eg var elzt af 4 syst-