Tímarit iðnaðarmanna - 01.07.1933, Síða 17

T í M A R I T
I Ð N A Ð A R M A N N A
seigur; klofnar mjög vel og er auðunninn,
breytist lítið við þurk og er áferðarfagur og því
afhaldinn í Ameríku.
Oregonfura, Oregonpine, rauðfura, Douglas-
greni, pseudotsuga doug'lasii, er í rauninni frek-
ar greni en fura. Nafnið er dregið af fylkinu
Oregon í Vesturhluta Bandaríkjanna, þar sem
laún vex mest og fluttist frá í byrjun. Nú er
hún ræktuð víða, einnig í Evrópu. Kjarninn er
fagurrauður, afhöggið þykt og dekkra inn við
kjarnann. Haustviðurima er sjerlega áberaaadi
og vel takiaaarl aður, einnig í breiðima árhring-
maa, svo að báðþroska ta’je (aaaeð breiðmaa áa--
hriaaguan) eru oft eðlisþvaagri eaa bin, öfugt við
það, seaaa veiaja er hjá barrtrjám, Oregoaafura
c-r freanur aaijúk, auðkleyf, aaajög þjett og fjaður-
íaaögnuð og sjerlega eiadiaagargóð. Eðlisþyngd
ioftþua’kaðs viðar er 0,62. Hún þykir ágætur
viður og er notuð talsvert í búsgögn.
19. Citronviður (sýnislaoraa 33).
Það, seaaa venjulega er kallað citronviður,
er i rauaa og veru satiaaviðua’, bæði aaaiðaaaaer-
iskiaa*, fagara flava, frá Florida, Balaaanaeyjuan
og Aaatillaeyjum, Saaa Domiaago og Jaaaaaica,
og austuriaadverskur, chloroxyloaa swíeteaiía,
seaaa vex á Aiastur-Indlaaadi og Ceyloaa. Bæði
trjeaa eru citrongul, aneð silkigljáa, þó er hið
síðaa-a aaaeð gráleituaaa, dökkgljáandi beltum í
geislaskurði (a-adialsnitt). Viðuaáaaaa er finaa,
harður, fremair þungur og auðkleyfur. Notaður
! húsgögn og aðra fína sataiði, einnig í bursta-
bök og a’eaaiaisaníði.
Ekta citrontrje er eiaaaaig citrónugult, aaaeð
sterkiaaaa ilaaa, og vex einkuaaa á Jamaika og
öðraiaaa laaiðameriku-eyjuna. Það flytst til Ev-
aópaa uaadir aaafninu .íaaaaaicatrje. Það er þjett-
ur viður, laarður og þungur, aaaeð daufum
spegilgljáa og fagurlegum silkigljáandi sveip-
aaaaa. Viðargerð sjest engin. Það gljáfægist á-
gællega, eaa er þó ekki aaaikið aaotað vegna þess
hve dýrt það er og svo hættir því til að ergja
saniðina aaaeð því að rifna illilega.
20. Pokkenholt (sýnishorn 35, 43).
Pokkeaalaolt, Lignum saaacluaaa, Ligaauan
vitae, er lítið ta’je i Vesur-Indíuna (Aaatillaeyj-
uaaa, Bahaaaaaeyjuna, St. Doaaaiaago og Kuba) og
Mið-Aaaaeriku (Colaaaiabíu, Venezuela og Flor-
ida). Það fæst úr trjánum guajacum officin-,
ale og G. sanctum.
Afhöggið á trjána þessum er Ijósgult og
ekki nema 2—3 crn á þykt, en kjarninn 12—
30 cm í þvermál, brúami eða aiærri svartur, með
grænleitum blæ og misljósum beltum er fylgja
árhriaigunum. í barkfleti, eiaakuan utantil í af-
högginu eru ljósar rákir af opnum laolum, sena
vei’ða að óreglulegum skástæðum röðum af
grænum punktum þegar innar dregur, og stafar
af því, að þegar inanntil í afhögginu eru þessar
liolur fyltar liinum svonefnda guajakharpix,
sem trjeð (kjarninn) er svo auðugt af. Merg-
geislarnir eru nijög fínir. Kjarnaviðurinn er
mjög sterkui’, þungur (eðlisþyngd 1,17—1,39),
laarður og endingargóður; fúnar alls ekki
vegaaa harpixins, ldofnar ekki, því trefjanaar
liggja þvea-s hverjar um aði-ar, og hefur ein-
kennilegan ilm. Pokkenliolt er notað í renni-
smíði, kúlur, hurðahúna, laandföng, hnappa,
knífsköft, legur í vatni, hjól í hjóöld o. fl.
21. Álmur (sýnishorn 36, 55).
Álmur, elmi eða ypern, Ulmus glaba-a, U.
campestris, og bergálmur, U. montana eða U.
scaba vaxa um mestalla Evrópu og Asíu. Af-
höggið er gulleitt aaýtt, en dökknar í sól og
lofti, það er þykt mjög, 10—20 árhringir.
Kjarninn er ljósbrúnn til súkkulaðebrúnn. Ár-
laringirnir eraa greinilegir vegna strengjaopa í
vorviðaaum. Liggja þau í hring en milli opa-
laeltanna eru Ijósar, bylgjumyndaðar þverrák-
ir. Merggeislarnir eru mjög litlir og sterkgljá-
aaadi í geislaskurði. Kjarninn er allharður og
þungur (eðlisþyngd 0,74) torkleyfur og fjað-
urmagnaður. Oft er trjeð kræklótt í vexti;
breytist mikið við þurk og liættir þá við að
rifna. Það er þjett og endingargott, verst vel
fúa, jafnvel í breytilegum raka. Álmur er mik-
ið notaður í byssusköft, vagna og vjelalaluta.
Það krækilvaxna er notað i húsgögn.
[ 47 [