Tímarit iðnaðarmanna - 01.12.1958, Blaðsíða 7

TÍMARIT IÐNADARMANNA
7
Þorgrímur Einarsson, offsetprentmeistari.
Offsetprentun Ljósprentun
próun iðnarinnar á Úslandi.
Nú fyrir skömmu voru 20 ár liðin
frá þvi að fyrsta offsetfyrirtækið
tók til starfa hér á landi. Það hóf
göngu sína með stofnun Lithoprents
þann 28. maí 1938. Voru stofnendur
þess þeir Einar Þorgrímsson, sem
lézt árið 1950, og Guðmundur Á. Jó-
hannsson, og var fyrirtækið til luisa
á Nönnugötu 10 hér í bæ.
Mörgum þótti bjartsýni í því, að
ætla að koraa af stað offsetprent-
unarfyrirtæki á þeim tímum, atvinna
af skornum skammti, vélakostur lé-
legur, og kunnáttan því nær cngin.
Það kom líka fljótlega í ljós, að örð-
ugleikarnir voru miklir og marg-
víslegir, og mátti þá oft ekki á milli
sjá hvernig fara myndi. En áfram
var lialdið og ekki ósjaldan að unnið
var heilu sólarhringana, kauplaust
og æðrulaust. Hafist var handa á
útvegun góðra fagbóka og lesið,
gerðar tilraunir, lcsið meira, gerðar
fleiri tilraunir. Þeir sem unnu að
brautryðjcndastarfinu voru sannar-
lega ekki öfundsverðir, þótt ég sé
hinsvegar þess fullviss, að enginn
af þeim hefði viljað láta sig vanta
i þeirri baráttu.
En liefur þá nokkuð áunnizt á
þessum 20 árum? Vissulega, fram-
farirnar hafa orðið miklar á þess-
um tíma, og má segja að offsetprent-
un sé á ýmsum sviðum fyllilega
sambærileg þvi bezta erlendis frá.
Þó er ýmislegt, t. d. í því „Litlio-
grafiska“ það er, plötugerð og lit-
aðgreiningu i myndatöku, ekki búið
að ná fullkomnum árangri, enda ekki
eðlilegt, þar eð það tekur mjög mikla
æfingu og krefst hinna fullkomnustu
tækja. Úr þessu er nú að rætast að
minnsta kosti hjá einu fyrirtæki, og
ætti þá ekki að verða ýkja langt und-
an, að liægt verði að prenta hin feg-
urstu íslenzku listaverk hérlendis, og
er það stolt allra íslenzkra offset-
prentara að svo verði.
Mörgum mun þykja endurprent-
anir á gömlum úrvals bókum vera
eitt það merkasta er íslenzk offset-
prentun hefir látið frá sér fara, og
er það í fullu samræmi við álit okk-
ar, enda hefur rikt og ríkir mjóg
inikill áhugi fyrir þvi, að endur-
prenta íslenzku handritin á islenzkri
grund eins fljótt og því verður við
komið. Hér á landi eru nú starfandi
fjögur Offset-fyrirtæki, með ágætum
vélakosti, og einnig prentstofa er
annast prentun íslenzkra sjókorta.
Það er töluverður hópur manna,
sem hefir löngun til að vita hvern-
ig þessi iðngrein er unnin. Menn
spyrja: Hvað er steinprentun?
Hvað er flatprentun? Hvað er offset-
prentun? Ég mun nú leitast við að
svara þessum spurningum í stuttu
máli.
Þessi heiti á iðninni eru raunveru-
lega heiti á einni og sömu grein-
inni, en liafa hlotið þessi nöfn,
vegna breytinga á þeim tækjum, sem
unnið er með. Steinprentun, vegna
þess að prentað er með steini, flat-
Guðmundur
A. Jóhannsson,
prentsmiðju-
stjóri.
prentun, vegna þess að notuð er i'löt
pressa, offsetprentun, vegna þess að
prentað er á offsetprentvél og svo
frv. Allar þessar aðferðir grund-
vallast á því efnafræðilega lögmáli
að fita hrindir frá sér vatni og vatn
frá sér fitu. Frum-aðferðin, stein-
prentunin var fundin upp árið 1798
af Alois Senefelder, Bayern, Þýzka-
landi. Sú aðferð er þannig fram-
kvæmd, að teiknað er með feitri
Unnið við myndatöku.