Vikan - 14.01.1954, Page 10

RITSTJÖRI: ELIN PALMADÓTTIR
SAMTAL VID FATlMUNA MlNA
í þessari grein gefur INGBBE) HOHNEN okkur ör-
litla hugmynd um líf kvenna í Tanger í Afríku.
RHEMO, arabíska þjónustu-
stúlkan mín, var búin að
vera hjá mér í margar vikur
og var mér alveg ómissandi,
ekki síst þegar ég fékk blóð-
sóttina, sem er svo algeng í
Tanger, og varð að liggja í rúm-
inu í heila viku. Hún leysti hús-
verkin óaðfinnanlega af hendi
og var auk þess fyrirmyndar
hjúkrunarkona, svo ég nennti
ekki að fást mn það, þó hún
hrópaði fréttatilkynningar ofan
af þakinu á hverjum degi, svo
nágrannarnir gætu fylgst með
heilsufari mínu. Mér var samt
nóg boðið, þegar ég heyrði hana
hrópa:
— Nú hefur húsmóður minni versn-
að i ellefta skiftið. Læknirinn er bú-
inn að koma, og þegar ég hafði vís-
a.ð honum inn, sagði hún mér að fara
fram, en þá ábyrgð þorði ég ekki
að taka. Hvað mundi húsbóndi minn
segja, ef hann vissi að ókunnur karl-
maður hefði verið skilinn eftir einn
inni í svefnherberginu ? Svo ég var
auðvitað kyrr.
— Það var rétt hjá þér, Rhemo,
heyrðist ofan af hinum húsþökunum.
OSg þreif gremjulega í bjöllustreng-
inn, en þegar Rhemo kom loksins nið-
ur, var hún með allan hugann við
nýtt læknisráð, sem hinar fatímurn-
ar höfðu gefið henni, svo hún lét að-
finnslur mínar sem vind um eyrun
þjóta.
— Senora, sagði hún æst. — í>ú
ert kannski líka veik í lungunum,
og ég kann gotit ráð við því —
en þú verður
að lofa að
segja læknin-
um ekki frá
þvi. Og svo
lofaði hún mér
íullri heilsu, ef
ég vildi borða
rétt, sem bú-
inn væri til
úr nýfædd-
um hvolpum,
soðnum í olíu.
— En það
dugar aðeins,
ef um hægra
lungað er að
ræða. Sé það
lungað, sem
liggur í veik-
byggðari
helming lik-
amans, þar sem hjartað er, þá er úti
um þig. En það er áreiðanlega hitt
lungað, bætti hún við, þegar hún sá
skelfingarsvipinn á mér.
Hún varð sýnilega fyrir miklum
vonbrigðum, þegar ég fullvissaði
hana um, að ekkert væri að lungun-
um. Til öryggis ákvað ég að afþakka
í framtíðinni arabísku réttina, sem
hún bauð mér stundum, því hún var
vis til að reyna að koma hvolpun-
um í mig með brögðum.
Þegar Rhemo var farin aftur upp
á þakið, minntist ég þess, að hún
var að þvo þvott fyrir mig í fyrsta
sinn og fannst öruggara að fylgjast
með því, hvernig hún gerði það. Það
kom sér líka vel, því þegar ég kom
upp á þakið, lá hún á hnjánum og
nuddaði flíkurnar af öllum kröftum
á grófu þakinu og dýfði þvottinum í
sterka sódaupplausn, en sápan, sem
ég hafði fengið henni, lá óhreyfð á
brettinu, svo það var ekkert undar-
legt þó hún væri búin að nudda eina
skyrtuna í tætlur.
Þegar Rhemo hafði lokið hússtörf-
unum, settist hún með prjónana sína
við rúmið mitt og fór að segja mér
frá síðustu kvikmyndinni, sem hún
hafði séð. Það voru aðeins þrír mán-
uðir síðan arabísku konurnar í Mar-
occo höfðu fengið opinbert leyfi til
að fara í bíó og Rhemo var enn
heilluð af þessum rómar.tíska heimi,
sem egypsku kvikmyndafélögin höfðu
leyft henni að skyggnast inn í.
Meðan prjónarnir tifuðu, lék hún
öll hlutverkin fyrir mig, eins og hún
var vön. Ýmist var hún fátæki en
göfugi pilturinn, sem biðlaði árang-
urslaust til dóttur ríka höfðingjans
eða hún brá af mikilli snilld upp
mynd af hinum ósveigjanlega höfð-
ingja — en skömmu seinna breyttist
hún í kvenhetjuna Lailu, og tárvot
um augun rak hún prjóninn í brjóst
sér. Þetta olli hvorki Rhemo né kven-
hetjunni tjóni, svo allt féll í ljúfa
löð.
— Æ, já, sagði Rhemo og andvarp-
aði, þegar leiknum var lokið. — Kon-
urnar hafa það svei mér gott í
Egyptalandi. Þar giftast þær falleg-
um og tignum mönnum, sem bæði
kunna að lesa og skrifa, en við verð-
um að gera okkur ánægðar með
heimska múlasna, sem ekki hugsa
um annað en að borða og sofa —
og láta okkur þræla allan daginn.
— Fékkst þú að velja mannsefnið
þitt sjálf? spurði hún skömmu
seinna. Þegar ég svaraði því játandi,
fór hún að segja mér æfisögu sína.
— Ég var tólf ára, þegar ég gift-
ist fyrst, sagði hún, — Pabbi fékk
margar kindur, olíu og hveitipoka
fyrir mig og ég fékk nýjan djellaba.
Ég skildi ekki, að verið var að gifta
mig. Mamma minntist ekki á það, og
ég bjó heima í heilt ár eftir brúð-
kaupið. Maðurinn minn var gamall
og hafði mikið, svart skegg. Hann
kom stundum og borðaði hjá okkur
og dag nokkurn, þegar ég kom utan
frá ströndinni, þar sem ég hafði verið
að leika mér með hinum börnunum,
var hann þar einn. Hann var með
hænu með sér og sagði mér að plokka
hana. Svo steikti ég hana, eins og
mamma hafði kennt mér. Þegar
hann var búinn að borða, tók hann
mig.
Eftir það grét ég í hvert skipti sem
hann kom heim til okkar. En svo
braust Spánarstyrjöldin út, og hann'
fór þangað. Fimm sinnum á dag bað
ég Allah um að láta hann falla, og
Allah er máttugur, því hann bæn-
heyrði mig.
Eftir nokkra þögn, hélt hún áfram:
— Nokkrum árum seinna giftist ég
aftur, góðum manni af fínum ætt-
um. Forfeður hans höfðu verið garð-
yrkjumenn hjá soldánunum, síðan
þeir komu fyrst til valda. Hann var
ekki eins dökkur á hörund og ég,
heldur hvítari en pappír. Hann var
múrari, og fyrir þremur árum féll
hann niður af palli og dó. En nú
ætla ég ekki að gifta mig aftur, sagði
hún að lokum og bætti svo kurteis-
lega við: — Því nú verð ég hjá þér,
þangað til ég dey.
Við spjölluðum um daginn og veg-
inn og skyndilega spurði Rhemo:
— Hvers vegna fór síðasta fatiman
þín frá þér?
— Maðurinn hennar reif blaðið í
tætlur, svaraði ég og notaði ósjálf-
rátt orðatiltækið, sem Arabar nota
um hjónaskilnaði. — Honum bauðst
vinna hjá franskri fjölskyldu með því
skilyrði, að hann hefði með sér konu,
sem gæti búið til fínan mat og það
kunni Aysha ekki, svo Abdellah fékk
sér hæfari og um leið yngri og fall-
egri konu. Húsið var of lítið fyrir
tvær konur, svo Aysha varð að flytja
þaðan. Hún býr nú hjá fjölskyldu
sinni uppi í Rif-fjöllunum.
— Þurfti ekki meira til að „rífa
blaðið í sundur"?
— Jú, hélt ég áfram. — Dag nokk-
urn, þegar Aysha kom heim, eftir að
hafa þvegið þvott hjá mér allan dag-
inn, bjó hún til couscous handa
manninum sínum. Einhvern veginn
vildi það til, að sósan misheppnað-
ist og þá fékk Abdellah átylluna, sem
hann hafði lengi beðið eftir. Hann
kallaði á nágrannana og þeir lýstu
því allir yfir, að sósan væri óæt.
Aysha varð þvi að fara.
Rhemo andvarpaði og sagði: —
Svona gengur það. En þú hefur það
gott. Þó ég viti ekki hvað maðurinn
þinn segir, þá veit ég, að hann talar
kurteislega við þig. Það er annars
undarlegt, því þú ert ekki falleg, en
kannski hefurðu hvítt hjarta og það
er meira virði en fegurö og fita. Það
segir Achmed bróðir minn og hann
er vitur maður, sem þekkir heiminn,
þvi hann selur sápu á stóra torginu.
Kvöld nokkurt, þegar Rhemo ■ var
búin að þvo upp, kom hún inn til að
bjóða góða nótt. Hún var komin úr
hinum óhentuga haik, sem er átta
HliSRAD
Hér eru nokkur gömul ráð við
kvefi:
Steitið 1 msk. af liampfræjum
og blandið þeim saman við 1
msk. af rúgmjöli. Þetta er hrært
út í kaldri mjólk. Látið koma upp
suðuna á 1 líter af sætri mjólk
og bætið jafningnum út L Þegar
þetta hefur soðið svolitla stund,
er bezt að sía það. SjúkUngur-
inn er látinn dreypa á meðalinu
öðru hvoru alian daginn.
Heitur bjór með þeyttu eggi og
sykri, kamillute með sítrónusafa
og heitir sítrónu og appelsínu-
drykltir eru líka alþekkt meðul
við kvefl.
Vörtur eru oft hvimleiðar, en
það eru til ótal gömul ráð, til að
losna við þær. Hér eru nokkur:
Nuddið vörtuna með krítarmola.
Þá þomar hún upp.
Þó undarlegt megi virðast, þá
á að vera hægt að þurrka upp
vörtur með þvi að nudda þær
með sundurskorinni kartöflu og
Iáta safann úr henni ganga inn í
vörtumar.
Af sterkari meðulum má nefna
saltpéturssýru, sem borin er á
með tappanum úr glasinu.
AJIir þekkja garnla og góða
ráðið til að ná ketilsteini úr katl-
inum með þvi að sjóða í honum
kartöflur. En árangurinn verður
enn betri, ef ketillinn er settur
ofan í kalt vatn, þegar kartöflurn-
ar em famar að sjóða.
metra langur ullartaubútur og hafði
farið í djellaba í staðinn. Það er
nokkurs konar munkakápa, sem
tízkudrósir, börn og lauslætiskonur
bæjanna ganga í. Um leið og hún
setti blæjuna fyrir andlitið, sagði
hún: — Senora, ef ég á að strjúka
þvottinn á morgun, get ég ekki þveg-
ið gólfin.
— Hvers vegna ekki?
—■ Vegna þess að ég á von á bami.
— Þú hefur ekki minnzt á það við
mig, sagði ég og var svo ónærgætin
að bæta því við, að hún hefði sagt
mér, að maðurinn hennar hefði dáið
fyrir þremur árum.
— Það er líka satt, svaraði Rhemo,
— og síðan hef ég átt von á barni.
Ég hef bara ekki eignast það ennþá,
af því að það sefur.
— Engin kona getur gengið svona
lengi með barn.
— Jú, það getur maður svo sann-
arlega, hrópaði Rhemo sigri hrós-
andi. — Nágrannakona mín átti
meira að segja barn fimm árum eft-
ir að maðurinn hennar dó.
Ég varð auðvitað að beygja mig
fyrir slíkum rökum — en hún varð
nú samt að þvo gólfin. Auk þess á
hún ennþá von á baminu.