Vikan - 01.06.1978, Blaðsíða 3

Næstkomandi laugardagskvöld fá
fslenskir jassunnendur sitt stóra
tækifæri á Listahátfð. Þeir stærstu
jassheiminum, Oscar Peterson og
Joe Pass, ásamt bassaleikaranum
góðkunna Niels-Henning Örsted
Pedersen, leika fyrir þá f Laugar-
dalshöll. Við segjum hér í örstuttu
máli frá Oscari og Joe.
allir vegir færir. Gagnrýnendur Grammyverðlaunin 1975.
voru lika á einu máli um, að
hann væri einstakur snillingur.
Gene Lees skrifaði t.d. í Down
Beat: „Ef til eru píanóleikarar,
sem geta keppt við Oscar í
hraða, skortir þá karlmennsku
hans og þrótt, sem á rætuí sínar
í blústónlist. Og ef til eru þeir,
sem geta keppt við hann í krafti,
skortir þá hin algeru meistaratök
hans á hljóðfærinu.” Á ferli
sinum hefur Peterson unnið til
margvislegra verðlauna, sem
styðja ummæli gagnrýnend-
anna. Meðal verðlaunanna eru
verðlaun Down Beat fyrir besta
píanóleik í 12 ár samfleytt, hin
eftirsóttu Playboyverðlaun og
Fullu nafni heitir hann
Joseph Anthony Jacobi Passa-
laqua og er fæddur 1929 í New
Brunswick í New Jersey. Fyrsta
gítarinn fékk hann í afmælis-
gjöf, þegar hann var níu ára, en
þá hafði hann séð Gene Autry
leika á gítar í kvikmyndum. Ári
seinna heyrði hann plötur með
Charlie Christian og Django
Reinhardt, og þá vaknaði áhugi
hans fyrir alvöru. Hann æfði sig
sjö til átta klukkustundir á dag,
svo það var rétt að hann hefði
tíma til þess að ganga i skóla,
borða og sofa. Faðir hans hélt
honum að gítarnum og sá til
þess, að hann æfði sig nógu
mikið. Joe segir svo frá: „Ef
einhver lék á gítar í útvarpinu á
sunnudagsmorgni, þá sagði
pabbi alltaf: Sæktu gítarinn þinn
Joe og leiktu þetta eftir.” Joe
hafði ekki kennara, en með
aðstoð föður síns fann hann
hljóma á gítarnum, og seinna
fékk hann nokkrar bækur, sem
hann hafði gagn af.
Um tvítugt fór hann til New
Um píanóleik sinn segir Peter-
son: „Ég leik eftir því sem hend-
urnar og hjartað segja til um,
þegar ég geng inn á sviðið.”
Peterson hefur líka samið tón-
verk, en þekktast þeirra er lands-
lagslýsingin Canadian Suite.
Hver þáttur hennar lýsir svæði í
Kanada, sem verkað hefur á
hugarflug hans. Fyrir all-
mörgum árum stofnaði hann
tónlistarskóla t Toronto ásamt
Ray Brown og Ed Thigpen, sern
leika á bassa og trommur í
tríóinu hans. Peterson kenndi
við skólann í nokkur ár, en
neyddist svo til að leggja
York og fór fljótlega að djamma
með Dizzy Gillespie, Charlie
Parker, Coleman Hawkins og
Art Tatum í 52. stræti. Á
sjöunda áratugnum vann Pass í
stúdiói, en þreyttist fljótlega á
því og vann með George
Shearing í tvö ár. Síðan réðst
hann til útgáfufyrirtækis
Normans Granz að tillögu
Oscars Peterson. Fyrsti árangur
þess var plata, sem vann
Grammyverðlaunin 1975, „The
Trio”, en á henni léku Oscar
Peterson, Pass og bassaleikarinn
Niels-HenningÖrsted Pedersen.
Joe Pass er mjög eftirsóttur til
aðstoðar á tónleikum og kemur
oft fram með fólki eins og Ellu
Fitzgerald, Count Basie og
Oscari Peterson. Tónlistin er
honum allt, og hann segir:
„Tónlistin er mér mjög mikil-
væg. Með henni vinn ég fyrir
mér, og það líkar mér, þvi ég
hef gaman af að spila. Samt er
hún ekki mikilvægasti þátturinn
í lífi mínu — því það er fjöl-
skyldan”.
skólann niður vegna annríkis
við hljómleikaferðir.
Um hljómsveit sína hefur
Peterson sagt: „Okkur hefur
alltaf tekist að viðhalda eld-
móðinum og verið heiðarlegir í
starfi. Ég gæti aldrei hætt því,
sem ég er að gera núna. Ég gæti
aldrei sest í helgan stein og gerst
stúdíóhljómlistarmaður. Mér
var boðið slíkt starf fyrir löngu,
en það samræmdist ekki lífshátt-
um mínum.”
Þótt Peterson sé kannski
þekktastur fyrir tríóið sitt, hefur
hann einnig komið fram sem
einleikari í mörgum frægustu
hljómleikasölum heims. „Hann
er einn af fáum píanóleikurum,
sem eru á við heila sinfóníu-
hljómsveit, þótt þeir séu einir”,
segir Norman Granz. „Peterson
er einn af mestu einleikurum
allra tíma og lætur tæknina ekki
skyggja á hina tæru hugsun sína
og dásamlega hressilegan leik.
Hann hefur leitt til fullkomn-
unar þá uppgötvun, sem Earl
Hines gerði fyrir 40 árum, að
hægri hönd píanóleikarans sé
einleikshljóðfæri í sjálfri sér.”
Þetta eru orð breska gagnrýn-
andans Benny Green.
Oscar Peterson stendur á
hátindi frægðar sinnar. Hann er
fjölhæfastur og slyngastur allra
píanóleikara, síðan hinn mikil-
hæfi Art Tatum leið. Einhver
komst svo að orði, að Oscar og
píanóið ættu eins vel saman og
egg og bacon, og það er ekki svo
afleit samlíking.
NIELS
PEDER-
SEN