Vikan - 24.10.1946, Blaðsíða 3

VTKAN, nr. 43, 1946
3
Þessa mynd kallar Kristinn „Ríð ég, háan Skjaldbreið skoða" og var hún upp-
haflega gerð í tilefni af listamannaþinginu á 100 ára dánarafmæli Jónasar
Hallgrimssonar.
ráði eiginleikar fyrirmyndarinnar alfarið, þá er hætt við að hið
listræna verði að mestu fyrir borð borið. En sé lítið sem ekkert
hirt um eðli og „karakter" fyrirmyndarinnar, verða tengsli mynd-
arinnar við fyrirmyndina svo lítil, að ýmsum finnst það hálfgert
gabb að tengja nafn hennar við myndina, og að þá væri eðlilegra,
að myndin væri algerlega óhlutkennd mynd. Þetta bil beggja hef
ég reynt að þræða í flestum tilfellum, eftir því, sem mér hafa þótt
efni standa til í hvert sinn.
Þegar talað er um hreyfingu og kyrrð, kemur greinilega í ljós
þessi mismunur, sem nefndur var hér að framan, milli eiginleika
fyrirmyndarinnar annarsvegar og myndarinnar sem sérstaks hlut-
ar hinsvegar. Báðar þessar tegundir hreyfingar og kyrrðar í mynd-
um eru gömul fyrirbæri í myndlistinni. Þó hefur það verið mjög
mismunandi, hvort væri meira áberandi á hverjum tíma, kyrrð
eða hreyfing, eða með hverjum hætti þessir eiginleikar væru túlk-
aðir. Ég legg mikla áherzlu á báðar þessar tegundir hreyfingar í
Framhald á blaðsíöu 7.
ItiálveFkasýning
Kristins Péturssonar
Um þessar mundir, eða dagana 12.—23. þ. m., að báð-
um dögum meðtöldum, heldur Kristinn Pétursson mál-
verkasýningu í Listamannaskálanum. Sýnir hann hundr-
að myndir, 35 olíumálverk, 16 teikningar og um 40 vatns-
litamyndir, „pastel“ o. fl. Viðfangsefnin eru fjölbreytt
og eftirtektarverð og þarf enginn, sem gaman hefir af
slíkum sýningum, að iðrast þess að skoða sýninguna, þó
að sumt sé þar á þann veg, að almenningur er því ekki
vanur. Það þroskar einmitt dómgreind manna að sjá sem
fjölbreytilegastar sýningar og kynnast hinum ólíku við-
fangsefnum listamannanna og vinnubrögðum þeirra.
Kristinn hefir ekki sýnt neitt undanfarin tíu ár, en
hafði áður fyrr margar sýningar í Reykjavík, svo að það
er sérlega gaman að því fyrir þá, sem þær sýningar sáu,
að fara og skoða þessa og bera saman. Það er nýbreytni
Lögberg á Þingvöllum.
hjá Kristni, að í sýningarskránni er greinargerð frá honum sjálfum
viðvíkjandi myndum hans og fer hún í heili lagi hér á eftir.
Heiðruðu sýningargestir!
Allir þekkja það, að segi maður einhverjum það, sem manni liggur
verulega á hjarta, þá er flestum óljúft, að það sé algerlega misskilið.
En nú er öll list einhverskonar frásögn eða tjáning. Að því athuguðu
virðist fullkomin þörf á því, að gerðar séu einhverjar tilraunir til þess
að draga eitthvað úr þeim misskilningi, sem oft vill verða milli höfunda
mynda og myndskoðenda. Má sjálfsagt að einhverju leyti rekja þennan
miskilning til þess, hve listin er orðin breytileg og óhefðbundin á vor-
um dögum.
Óhlutkennd list og náttúrueftirlíking hafa þekkzt hlið vi'ð hlið og
blandaðar saman í myndlistinni frá hennar fyrstu dögum. En sennilega
hafa menn aldrei deilt jafn heitt um ágæti hvorrar tegundar fyrir sig
sem síðustu áratugina. En þær deilur eru í mínum augum sama eðlis
og það, hvort sé betri brúnn eða rauður. Það liggur því í hlutarins eðli,
að beggja þessara viðhorfa gætir á sýningu þessari. Eru þau ýmist
strangt aðskilin eða þeim blandað saman í sömu mynd.
1 eftirlíkjandi list eru þau tvö sjónarmið æfagömul, hvort lögmál
myndarinnar eða lögmál náttúrunnar, sem myndin túlkar, eigi að ráða
í myndinni. Hvort t. d. fjarvídd náttúrunnar (perspektiv) eigi alger-
lega að ofbjóða flatarverkum flatarins, eða myndflöturinn sé raunveru
legri og þýðingarmeiri fyrir myndina sem sjálfstæðan hlut heldur en
f jarvídd náttúnmnar.
1 eftirlíkjandi list verður jafnan að fara nokkuð bil beggja, því að
Þetta er ein af sjö myndum, sem Kristinn kallar „hið tæra mál
myndlistarinnar.“