Vörður - 26.07.1924, Side 3

VÖRÐUR
3
Prentið alt i Gutenberg. hr er vinnan best og verðið lægst
þar efra og liggur sá snjór enn
í dag, og mun slíkt fágðett.
Haustið var eitt hið versta, sí-
feldar bleytuhríðar og rosar og
færðist snjólínan (bleytustorkan)
sífelt niður á við og um hálfan
mánuð af vetri tók alveg fyrir
haga á ýmsum fjallabæjum og
var innistaða þar úr því og
framundir fardaga. í lágsveitum
var snjóljett og oftast nægirhag-
ar, en þeir nýttust illa sakir
storma, illviðraog umhleypinga,
og eyddust því hey einnig þar
með mesta móti, þó veturinn
væri snjóljettur og frostavægur.
Mun hans því lengi minst, sem
eins hins lengsla og leiðasta
vetrar, sem menn hafa lifað hjer
nyrðra.
Og ekki bætti vorið úr. Með
þvi hófustlátlausirnorðankulda-
næðingar og um mánuð af
sumri er sauðburður hófst, var
nálega gróðurlaust, að eins lit-
ur á túnum, en þá var um hríð
kyrrara veður, sólskyn og frost
á nóttum. Undir mánaðamótin
maí og júní, fór aftur að fjúka,
fenti þá niður í sjó á hverri
nóttu, en það tók upp af sól-
hráð á daginn svo að lambfje
gat oftast verið úti að deginum,
þó að það eins og óbornu ærn-
ar væri hýst og því gefið á
nóttum. Seint i 6. vikunni breytt-
ist til batnaðar, var þá kyrt veður
og hiti á daginn þó oítast væri
írost á nóltunni og hjelst það
7. vikuna og fram í þá 8.
Nú var sauðburði lokið;hann
hafði þrátt fyrir alt afklæðst vel,
lambalif var ágætt og ánum var
öllum slept með lömbunum og
mörgum með tveimur; hirðarn-
ir stóðu sigri hrósandi og gleymdu
í sigurgleðinni öllum erfiöleik-
unum, sem þeir höfðu haft við
að striða í umliðna 8 mánuði.
En sú gleði varð skammvinn
því að á sunnudagsnóttina i 8.
viku sumars skall á norðaustan
ofviðri með bleytuhríð og fá-
dæma úrfelli, sem hjelst sam-
fleytt og látlaust í 3 sólarhringa
eða til þriðjudagskvölds. Var þá
víðast farið að smala lambfjenu
og demba í hús sem fanst, en
húsin láku eins ög h'rip þó aldr-
ei hefðu leikið fyr. — Dó víða
margt af lömbum í þessu ill-
viðri og það þó stálpuð væru
og undir góðum ám. Hefi jeg
ekki vitgð dæmi þess fyr að
hálfsmánaðar til mánaðar göm-
ul lömb hafi ekki þolað illviðri.
Að vísu var þetta veður eitt hið
versta og langvinnasta, sem dæmi
eru til um þetta leyti árs, en
það hygg jeg þó að hafi valdið
meiru um lambadauðann, að
lömbin höfðu frá fæðingu lifað
við kulda og sólsterkju og aldrei
fengið vælu á kroppinn fyr en
þessi demba kom yfir þau. Þau
lömb, sem voru hátt upp í fjalli
þar sem snjóaði sakaði ekki.
Til dæmis um kyngilcraft
þessa illviðurs læt jeg þess get-
ið, að í heilum bygðarlögum
hrundi hver einasti taöhlaði, af
því að þeir blotnuðu svo áveðra,
en taðið var áður vel þurt.
Nú er hálfur mánuður liðinn
frá þessu óheillahreti og síðan
hafa verið sífeldir kuldar og
bleytur, sífeld kafaldsslydda, þó
út yfir tæki í dag. Geldfje hefir
verið rúið íyrir nokkru, en eng-
um dottið í hug að hreifa við
ull á lambám; þakka fyrir með-
an hún loöir á þeim.
Öll jörð er nú flóandi íVatni,
harðvelli sem votlendi; tún víða
kalin til skemda, og grasvöxtur
mjög rýr, en virðist þó vonum
framar eftir tíðinni að dæma.
Eins og sjá má af framan
sögðu er útlitið ekki glæsilegt,
en úr þvi gæti raknað enn, ef
maður færi nú að fá sumar.
Afiabrögð hafa verið ágæt á
Sauðárkróki í vor, og kémur
það sannarlega í góðar þarfir
hinum atvinnulausa búösetulýð
sem þar býr og sem vofir eins
og Demoklessverð yfir vinnu-
fólkslausum landsveitunum.
Hrossamarkaðir hafa nú ný
skeö verið haldnir hjer í firðin-
um af Garðari Gíslasyni, slór-
kaupmanni, er talið að hann
bjóði hált verð fyrir hrossin,
einkum hestana, 3 vetra og eldri,
en eigi hefi jeg frjetl hve marga
hann hafi keypt. Væri óskandi
að okkur Skagfirðingum lánað-
ist, að selja sem flesta hesta í
sumar með sæmilegu verði, því
ekki múndi af veita að fækka
heldur á fóðrunum, auk þess
þörfin víða fyrir andvirðið; þó
hagur almennings muni vera
með betra móti hjer, eftir því
sem nú gerist.
A~.
AOalfundur
íslands banka.
Hann var haldinn 1. júli. Á-
góðinn af rekstri bankans nam
siðastl. ár kr. 585,596,00. Sam-
þykt var að greiða hluthöfum
5o/o arð.
Samþykt var að leggja rúmar
313 þús. kr. frá fyrir tapi, en
að öðru leyti yrði arðinum var-
ið sámkv. reglugerð bankans.
Fulltrúaráð bankans lagði fram
á aðalfundinum skýrslu umhag
bankans og útlit á n. k. ári.
Birtist hún hjer á eftir.
Skýrsla
fulltrúaráðs íslandsbanka
til aðalfundar hluthafa 1924.
Eins og drepið var á í síðustu
skýrslu bankaráðsins til aðal-
fundar 1923, þá var útlitið með
aðalatvinnuveginn, fiskiveiðarn-
ar, ekki glæsílegt; sumpart vegna
þess hve tilfinnanlega fiskiveið-
arnar brugðnsl sumstaðar, eins
og t. d. á Stokkseyri og Eyrar-
bakka og á öllum Vestfjörðum,
og sumpart vegna hius gífurlega
verðfalls á fiskinum, er fjell úr
170 kr. niður í 125 kr. skpd.
Undir árslokin 1923 skánaði
verðið raunar töluvert, en þá
var mestallur aflinn þegar seld-
ur og fluttur út. Að úlkoman
ekki var þó verri en hún var,
má, að þvi er togarana snertir,
þakka mjög sæmilegum afla og
sjerstakle^a góðum ágóða á fiski-
veiðunum. Skuldir togaranna við
bankaun hafa því yfir höfuð
fremur lækkað á árinu en hitt,
eins og víxlareikningur bankans
ber meö sjer; en þar eru við-
skifti togaranna við bankann
aðallega færð.
Um lánveitingar frá bankans
hálfu hefir eðlil. verið lítið, nema
það semóhjákvæmilegt hefirverið
að veita vegna atvinnu- og við-
skiftalífsins. Hins vegar hefir af
nauðsyn verið farið mjög hóf-
lega í að kalla inn eldri skuld-
ir; en þó jafnt ðg þjett veriðýtt
á það að ná inn svo miklu, sem
ástæður leyfðu.
Bankinn var við áramótin i
allhárri skuld við viðskiftabanka
erlendis ; en honum tókst þó að
verða skuldlausum á tilskildum
gjalddaga þ. 1. april.
Ágóðinn af bankarekstrinum
hefir orðið töluvert minni en
síðastliðið ár, og stafar það
sumparl af hækkuðum vöxtum
erlendis, en mestmegnis frásölu
á erlendri mynt. 1 stað þess að
bankinn árið 1922 hafði tölu-
verðan arð af kaupum og sölu
á erlendri mynt, þá varð nú
hreint tap á erlendu myntinni
yfir 300 þús. kr. Tap þetta or-
sakaðist af sameiginlegum til-
raunum beggja bankanna til að
halda uppi gengi íslensku mynt-
arinnar.
Að lokum skulum vjer vísa
til yfirlitsins, er fylgir banka-
reikningnum, viðvíkjandi hin-
um einstöku liðum reikningsins.
Um útlitið á hinu yfirstand-
andi ári er ekki nema alt hið
besta að segja, enn sem komið
er. Pað má heita einstakt ár-
ferði lil sjávarins og og yfirleilt
gott einnig til landsins. Afburöa
fiskirí um land alt og fiskverð-
ið vel viðunanlegt, frá 185 til
205 kr. skpd., og er þegar selt
töluvert af aflanum fyrir um-
getið verð.
Um útlitið fyrir landbúnað-
arafurðir er einnig alt hið beáta
að segja. Það befir tekisl að fá
lækkaðan kjöttollinn í Noregi
og verðið á ullinni hefir kom-
ist upp í 5 kr. kg. Verði nú út-
koman á síldveiðunum, er stund-
aðar verða af allmiklu kappi
og af ísfisksölunni sæmilega góð,
þá má vænta þess að bankinn
fái mikið greitt af því fje, er nú
um nokkur ár hefir verið fast í
útlánum. öllu þunglegar horfir
með útlitið fyrir verslunarstjett-
ina. Á henni hvila gömul og
þung verðfallstöp og ýmsir örð-
ugleikar, er stafa frá gömlum
og nýjum höftum, sem nauðsyn-
leg hafa þótt. Pað er ekki hægt
að vænta þess, að það fje, sem
bundið er i henni, geti komið
inn aftur fyr en smátt og smátt,
en auðvitað bjálpar hið góða
árferði einnig þar.
Samkvæmt yfirliti yfir hag
bankans 31. maí s. 1. voru seðl-
ar í umferð þá 6 milj. 270 þús.
krónur.
G ef j u n.
Ársarðurinn af rekslri verk-
smiðjunnar árið 1923 nam rúm-
lega 62 þús. kr., en yfirfærslur
frá f. á. numu tæpum 38 þús-
und kr.
Ákveðið var á aðalfundi að
verja arðinum þannig: Afskrif-
að af vjelum og eignum verk-
smiðjunnar rúmar 9 þús. og200
kr. Lagt í varasjóð kr. 2452, og
er hann nú orðinn tæpar 65
þús. kr.
Lagt í slysatryggingarsjóð 4000
kr. Sjóðurinn er nú um 20 þús.
krónur.
í byggingarsjóð voru lagðar
12 þús. kr. Ágóðaþóknun starfs-
fólksins nam 9300 kr. og arður
hluthafa 10% nam 12,260 kr.
Framkvæmarstjórnin var endur-
kosin, en hana skipa Ragnar
Ólafsson, Pjetur Pjetursson og
Sigtryggur Jónsson. Varastjórn
var líka endurkosin og eru í
henni Magnús kaupm. Sigurðs-
son á Grund, Stefán á Munka-
þverá og O. C. Thorarensen
konsúll.
Er gleðilegt til þess að vita,
hve hagur verksmiðjunnar er
góður og ekki síður hitt hve
17
18 sek. frá sólu lil jarðar. Á nál. 41/*
klt. fer hann til endimarka sólkerfisins
eða til Neptúnusar, en á nál. 4^2 ári til
nœsta sólkerfis út í rúminu.
I Njólu stendur þessi alkunna vísa:
»En plánetu Úran til
ystu sem menn kenna
um (imm hundruð árabil
ætti kúla að renna«.
Eftir að þessi visa var kveðin fanst
Neptúnus. Pangað ætti hún að ná með
sama hraða á 750 árum, ef hún byrj-
aði við sólina. En til næsta sólkerfis
yrði hún þá i 750 . 10000 ár eða 7500.
000 ár. Svo mjög liggja sólkeríin dreift
í rúminu.
Og hvað hefir svo þetta mikla rúm
á millum stjarnanna inni að halda ?
Liklega ekki neilt venjulegt efni svo
teljandi sje. Flest bendir til þess. Pað
virðist alger auðn — grafkyr og bel-
köld. En um þessi iniklu djúp þreyla
18
sólkerfin sin löngu skeið, sem enginn
veit uyphaf nje endir á.
Sjerhverju sólkerfi virðist vera úthlut-
að svo mikið rúm, að næstum þvi sje
útilokuð öll hætta, sem getur stafað af
tilkomu annars sólkerfis og árekstrum
huatta. Biljónir ára getur sólkeríi bor-
ist um geiminn án þess að reka sig á
neitt, sem grandar þvi. Virðist náttúr-
an á þennan hátt hafa trygt hinum
mörgu veröldum tilveru sina. Húnvirð-
ist hafa sjeð fyrir því, að sólkerfin geti
runnið sín löngu Hfsskeið hindrunar-
laust og komist yfir öll þroskaskeið
sem þeim kunna að vera ásköpuð.
Ásgeir Magnússon.

Prerit5miðjar\ Acta h.í
Mjóstrjæti G. — Reykjavík.
Simi 048 — Síinneíni; Acta — Pósthóll 553
PrentsiMÍOjnii afgreiöir best og fijótast allskonar prentun
við hvers manns hæfi. Verðið og frágangur mælir meö sjer sjálft.
BóUbandsstolan hefir ávalt fyrirliggjandi nægar hirgð-
ir af efni til að afgreiða band fyrir bókasöfn og einstaklinga.
Pappirssalan er birg af allskonar skrif- og prentpappír,
umslögum, karton, hvítum og mislitum, pykkum og
punnum, auglýsingapappír o. fl. o. fl.
Vörur sendar um ult laiut gegn póstkröíu,