Vörður - 28.07.1925, Qupperneq 3

V Ö R Ð U R
3
hinn síðarnefndi hefir sagt frá í
hliiði sínu, aö meira eða minna
af þessu fje myndi hafa greiðst
síðar — og hefi eg bent á um-
mæli beggja í áðurnefndri grein.
En eflir að hafa sagt hálfan
sannleikann áður, lýgur Tr. Þ.
nú, eins og J. J. er búinn að
gera fyr, að hjer sje um 613
þús. kr. eftirgjöf á skatti að
ræða.
Það er til litils að reyna að
rökræða við forherta blaðalyg-
ara, sem maður veit af fyrri
reynslu að ekki gera annað en
ypta öxlum og þegja þegar sönn-
uð eru á þá auðvirðileg ósann-
indi. í stað þess að krefjast rök-
semda af Tr. Þ. fyrir níði hans
um íhaldsflokkinn og hlöð hans,
þá ætla eg að beina þeirri spurn-
ingu til hans, huort hann pori
að draga rökrjetla álgktun af á-
burði sinum. Ef það er rjett að
lhaldsflokkurinn sje klika af
landsmálaföntum sem ausi fje
úr ríkissjóði í vasa erlendra og
innlendra kaupmanna og útgerð-
armanna — vill Tr. Þ. þá skýra
frá því, hvernig það megi vera,
að þingmenn flokksins láti hafa
sig til slíkra glæpa gegn öllum
landslýð? Glæpi fremja menn
ekki nema af ástriðum eða í
hagnaðarskyni. Hið fyrra kemur
hjer ekki til greina. Heill flokk-
ur manna getur ekki brunnið
af óstjórnlegri löngun til þess að
fylía vasa ríkra manna með
peningum fátækrar þjóðar. Ef
Tr. Þ. hefir hugmynd um hvað
hann er að segja í áðurnefndri
grein, þá getur hann vart hugs-
að sjer aðra skýringu á verkum
lhaldsflokksins á þingi, en að
þingmönnum hans sje mútað —
en þorir hann þá að segja það
hreinlega, berort og skorinort.
Þorir hann t. d. að halda því
fram, að erlendir og innleudir
heildsalar hafi borið fje á Björn
Lindal, Magnús Jónsson, Jón
hallaðist upp að mjer eins og
við heföum verið trúlofuð í
nokkru mánuði. Hún sagði mjer
æfisögu sína nákvæmlega end-
anna á milli, hvernig það hefði
atvikast að hún hefði fengið
mislingana, að bróðir hennar
hefði mist annan fótinn í ófriðn-
um og betlaði hjá járnbrautar-
stöðinni í Köln, að hún hefði
farið til Berlín til að leita gæf-
unnar, og að hún væri 19 ára.
Hún væri nú á saumastofu, og
gengi eftir vinnu á kvöldin út,
og liti inn um gluggana stóru
á veitingastöðunum. Hún hjelt
bersýnilega að gæfan væri í
bjórglösunum, sem þar voru
drukkin, og í ískökunum, sem
þar voru jetnar, og þangað
langaði hana. Og á hverju
kvöldi valdi hún sjer unnusta
til næstu nætur, þann sem
henni leist best á, og sem gat
borgað súkkulaðið hennar og
rjómakökurnar, og hún sam-
einaði þarna með veraldar-
byggju mentunarleysingjans hið
nauðsynlega við hið þægilega.—
En hver var framtíðin ?
Þegar spegilbrotiö hennar
segði henni frá fyrstu hrukkun-
um í augnakrókunum, mundi
hún vafalaust klófestasjer verka-
mann, eða ef vel ljeti sporvagns-
stjóra eða lögregluþjón, og enda
æfina við tröppuþvott í skítugu
bakhúsi, með maðkaveitu af
Porláksson, Jón Magnnsson, Por-
arinn á Hjaltabakka, Halldór
Steinsson, síra Eggert Pálsson,
Pjetur Otlesen, Jóh. bæjarfógeta
Jöhannesson, Árna frá Mála og
aðra íhaldsmenn, enn fremur
Bjarna frá Vogi, Ben. Sveinsson,
Sigurð Eggerz, Jakob Möller og
Hjört Snorrason — til þess að
fá þá til að greiða atkvæði
með afnámi tóbakseinkasölunn-
ar.- Ef Tr. Þ. ekki treystir sjer
til þess að halda því fram að
svo hafi verið, hvers vegna
heldur hann þá að þessir menn
hafi greitt atkvæði með þvf, að
250 þús. kr. af vissum tekjum
ríkissjóðs væru »afhentar« reyk-
vískum og erlendum heildsöl-
um? Það er þó ekki á honum
að heyra, að þeir geli hafa verið
í vafa um, að þeir voru að
fremja pólitiskan glæp, þegar
þeir samþyktu afnám tóbaks-
einkasölunnar.
Tr. Þ. og ílialtlsblöOiii^
Allir vita að vikublöð hjer á
landi eru ekki gróðafyrirtæki.
Tíminn er nú á níunda ári og enn
verða ísl. samvinnubændur að
leggja honum fje til, svo hann
geti komið út. Það er heldur
ekki leyndarmál, að útgáfa
Varðar, sem nú í sumar er
tveggja ára, er enn ekki farin
að svara kostnaöi. En þó að
Jónas frá Hriflu hafi ekkert við
það að athuga að bændur verði
að ausa fje í útgáfu Tímans, þá
hefir hann margsinnis gert það
að rógburðar- og háðungarefni,
að Vörður skuli þurfa á fjár-
slyrk að halda frá íhaldsmönn-
um. Og það hefir honum þótt
allra svívirðilegast, að meðal
styrkjeuda blaðsins myndu vera
útgerðarmenn. Er svo að sjá
sem hann telji það hina mestu
spillingu, að nokkurl blað skuli
þiggja styrk af slíkum mönnum
— mönnum sem gera út logara.
hungruðum börnum. Hún var
einu af þeim ótal lækjum, sem
spretta upp úr hrauni lífsins,
og hverfa í það aftur, án þess
að nokkur, nokkurntima heyri
niðinn. Veslings Kate, svona er
gæfan.
»Hvert eigum við að fara í
hveldrr, spurði jeg.
»í einhvern næturdansstaðinn,
in die Hölle — í Helvíti, sko,
þarna er der Schlepper — drasl-
arinn«, svaraði hún og benti.
Og á götuhorninu á móti stóð
náungi, og hver löstur, sem til
var hafði með eigin hendi skrif-
að nafn sitt í andlit honum, og
hann veifaði til okkar hendinni.
Það var draslarinn. Milli þess
sem hann gisti fangelsið í Móa-
bit, hafði hann ofan af fyrir
sjer með því, að drasla mönn-
um inn í danssalinn, sem vitan-
lega var harðbannaður af lög-
reglunni. En hann var öruggur
leiðtogi um öll lögregluskerin.
Jeg ljet óhræddur að stjórn
hans því andlitið á honum laug
þvi ekki, að óhætt væri að
treysta honum til að leika á
yfirvöldin.
Við gengum með honum
stundarkorn um götnr, sem voru
eins dimmar og skítugar, eins
og negraliðið, sem Frakkar
höfðu í Rínarhjeröðunum var
svart. Við og við ávarpaði hann
náunga, sem himdu á götuhorn-
er hægt að hugsa sjer meiri
vanvirðu!
Aðrir hljóta að líta svo á, að
fleiri megi eiga i blöðum en
bændur einir. Og þar sem í-
haldiflokkurinu er ekki stjetla-
flokkur, þar sem hann vill sýna
jafnt atvinnurekendum sem öðr-
um fulla sanngirni, þar sem
hann viðurkennir og metur starf-
semi þessara manna, þar sem
blöð hans hafa varið þá gegn
slöðugu þrælmenskulegu níði
Tímans og Alþgðublaðsins, þá er
ekkert eðlilegra en að þeir fylli
einmitt þennan flokk og láti þá
ekki bændur og aðra efnaminni
flokksmenn eina um að styrkja
blöð hans.
Alt er þetta svo auðskilið mál,
að óþarft hefir virst að svara
dylgjum Jónasar frá Hriflu um
fjárstyrk útgerðarrnanna til Varð-
ar, enn óþarfara að svara Tr. P.,
þótt hann í andlegri eymd sinni
tyggi npp eitthvað sem meistari
hans nú er orðinn þreyttur á
að stagast á. Ef eitthvað er ó-
heiðarlegt við fjárstyrk þann
sem Vörður nýtur, þá mætti al-
veg eins segja að Timanum og
Degi væri mútað af S. í. S. til
þess að stj-rkja kaupfjelögin.
Eu nú hefur Tr. Þ. skilist
það á ferðuin sínum, að lítið
hafi hrifið rógurinn um fjár-
styrk útgerðarmanna til Varðar.
í ummælum þeim um afnám
steinolíueinkasölunnar, sem eg
tilfærði hjer á undan, talar Tr.
Þ. um »íhaldsmörðinn«, sem
»ameríski steinoliuhringurinn
gamalkunni og alræmdi« hafi
»slett í nokkrum þúsundum« og
fengið í staðinn að okra eftir
vild á steinolíuversluninni við
landsmenn.
Þorir Tr. Þ. að segja til um
það, hvaða blað það er, sem
hann kallar »íhaldsmörðinn«?
Jónas frá Hriflu hefur þrásinnis
uppnefnt Vörð í skrifum sínum
um og hjá luktarstaurum; þeir
voru bersýnilega duflin og vit-
arnir á leiðinni.
»Er það útlendingur sem þú
ert með? hvíslaði hann að Káte.
»Já«, ansaði hún.
» Walutaschwein? « spurði
hann nú fullum rómi og sletti
í góm.
»Jú, takk«, svaraði jeg, þó
ekki væri til min talað, oghann
þagnaði.
En Berlínarar kölluðu þá út-
lendinga valútasvín, sem höfðu
erlent fje milli handa, og vegna
gengisins gátu keypt hálfa borg-
ina fyrir ekkert.
Alt i einu slengdi hann sjer
inn í port, blístraði lengi og
einkennilega, og bandaði ákaft
til okkur, og áður en jeg vissi
af vorum við líka komin inn í
portið, og hurðirnir skullu aft,ur.
Burstinn var dregin úr nefl
Berlínarlögreglunnar í þetta sinn.
Og nú þutum við upp og ofan
marga níðdimma stiga, jeg að-
allega á nösunum, og komum
svo inn í skellibjartann sal. Á
veggina voru málaðir eldslogar
og menn í, en fyrir gafli stóð
pottur, og vora glóðir undir, en
andskotinn stóð hjá og var að
hræra, og mannsandlit gægðust
upp yfir barminn.
Mannamálskliðurinn hljómaði
um allann salinn, það var eius
og maður heyrði skrjáfa í þús-
og kallað hann »Mörö«, og þar
sem Tr. Þ. er ekki annað en
bergmál af Jónasi í þessari grein
sinni, þá liggur næst að ætla að
hann eigi við Vörð í brígsli sínu
um múturnar frá steinolíu-
hringnum.
Þorir Tr. Þ. nú að ganga
hreinlega til verks og bera það
á miðsljórn íhaldsflokksins, þá
Jón Porláksson, Magnús Guð-
mundsson, Ólaf Thors, Guðjón
Guðlaugsson og Jón Ólafsson, að
þeir hafi þegið fje af steinolíu-
hringnum ameriska til útgáfu
Varðar, gegn því að hringnum
skyldi gert fært að okra hjer á
landi?
RUUst Tr. Þ.
Tr. Þ. segir um ihaldsblöðin
að þau séu vátakanlega illa
skrifuðn. Þessi dómur kemur
úr hörðustu ált frá ekki meiri
ritsnillingi en Tr. Þ. er. Jeg hefi
lengi haft grun um það, að
hann teldi sig ritfæran mann,
fundist hann upp með sjer í
rithætti. En jeg hefi aldrei rek-
ist á vel skrifaða grein eftir Tr.
Þ., aldrei íundið snjalla eða ó-
vanalega hugsun i skrifum hans
og hvergi skarplegt, máltugt eða
málandi orðalag. Greinar hans
eru yfirleitt skrifaðar í gaspur-
tón grunt-hugsandi yfirborðs-
fleiprara, fimtaflokks þingmála-
fundarræður, flultar með hand-
æði og ætlaðar athugalausum,
lítið gefnum mönnum. Mikil
þreytandi háværð er í greinum
hans, hvergi kraftur, skerpa eða
gáfa til að orða. Engan islensk-
an blaðamann veit jeg raða orð-
um í setningu jafnviðvanings-
lega, óhöndulega og ljótléga
sem Tr. Þ. Hjer eru nokkur
dæmi þess hvernig hann skrif-
ar, tekin úr þessu sama blaði,
þar sem hann finnur að þvi
hve ihaldsblöðin sjeu illa skrif-
uð: »— — Þau (íhaldsblöðin)
und silkipilsum. ÖHum mögu-
legurn tungumálum ægði saman,
svo að jafnvel málfræðingi, sem
annars verður flökurt af fæstu,
hefði getað runnið kalt milli
skinns og hörunds.
Við seltumst við borð undir
pottinum, en þar sat fyrir
þvengmjór Tyrki með eldrauða
húfu á höfðinu, og var að
daðra við einhvern þann allra
feitasta kvennmann, sem jeg hefi
sjeð. Hún drakk konjak, og
hann sóðavatn til að hlýðnast
fyrirmælum Kóransins.
Unr Ieið og jeg seltist, benti
jeg á Tyrkjann og sagði við
Ká'e, svo sem til að sýna kunn-
áttu mina á mannkynssögunni
»Ali Baba«, en Tyrkinn leit upp,
og benti á mig og fólkiö i kring,
og sagði á einhverri skolla-
þýsku »hinir fjörutíu ræningjar«.
Svo hlógum við báðir.
»Hvað viltu KSte? spurði jeg.
»Súkkulaði og tertu«, var
svarið.
»Viltu ekki kampavín?« Jeg
var búinn að líta á vínskrána,
og sjá að flaska af besta Kampa-
vini Þýskalands »Kupferberger-
gold kostaði 1 kr. 30 aura í Is-
lenskum peningum.
»Jú«, sagði Káte, og augun
leiftruðu af gleði, hún var ekki
góðu vön. Eu þjónninn færöi
okkur það með svo miklu bugti,
að jeg bjelt að hann ætlaði, að
ala jafnt og þjett á tortrygninni
með öllum meðölum, en þó
langhelst illum, við Framsókn-
arflokkinn og samvinnufjelögin«.
»En svo skýrlega höfðu þeir
sýnt, svo að ekki varð um vilst
með neinu móti, hvað þeir helst
vildu«. »Hitt er vafasamara vit-
anlega hvern heiður af hljóta
þeir kjósendur, sem láta blaða-
gjafirnar hafa hin tilætluðu á-
hrif«. »Er Haraldur engum
manni íslenskum öðrum líkur
um píanóleik«.
Tr. Þ. skrifar ekki einasta til-
þrifalausan stíl, heldur líka
klaufalegan. Ferst honum því
manna síst að tala um að and-
stæðingablöð hans sjeu illa
skrifuð. Hann mætti vera því
fegnastur að aldrei væri á það
minst hvernighann sjálfur skrifar.
K. A.
Minningarsjóður.
Oss undirrituðum er kunnugt
um, að Skagfirðingar hafa heima
í hjeraði byrjað á samskotum
til minningarsjóðs, er beri nafn
Ólafs sál. Briems frá Álfgeirs-
völlum, og varið verði, á sín-
um tima, til almeuns gagns fyr-
ir Skagafjarðarsýslu, eftir því,
sem ákveðið verður i væntan-
legri skipulagsskrá fyrir sjóðinn
er sýslunefnd senmr.
gefa Tyrkjanum hornauga á
milli fótanna á sjer.
Jeg leit í kringum mig. Fólkið
sem sat þarna voru ýmist menn,
sem vildu ljetta af sjer nokkru
af peningaklyfjunum, eða menn
sem vildu leggja nokkuð af
þeim á sig. Það var enginn
vafi að dómararnir hefðn haft
töluverða ánægju af að kynnast
sumum, sem þarna sátu. Við
einn vegginn var pallur; á hon-
um sátu þrír menn búnir eins
og púkar, og ljeku á symfón og
salterium og geyspuðu ákaft.
Nú skaut uppá pallinn einum
þeim forljótasta kvenmanni, sem
jeg hefi augum litið, hún var
í framan eins og skemt epli,
eða sjúk kartapla.
»Abracadabra« eða þar um
bil, sagði Tyrkinn hneykslaður,
og gómaði þá feitu.
En svo fór hún að syngja,
og sjaldan hefi jeg heyrt feg-
urri rödd, mjúk eins og dúnn,
skær eins og silfur, og það lá
við að mér sýndist hún falleg.
En fólkið söng viðkvæðið undir:
Marietchen mit dem
Körbchen
Valeria, Valeron ....
Valeria, Valeria! Mjer fanst
eins og jeg vera að heyra
klukknahljóm úr fjarska, sem
jeg hefði heyrt áður, og jeg fór
að þreifa og leita um syllur
hugans. — Og all í einu fór
hann í eina af þessum örskots-
langferðum um tíma og rúm,
sem hann einn getur farið, og
ekkert af hinum mörgu sam-
göngutækjum, sem mannsand-
inn hefir upphugsað, frá því
kona Pótifars fann upp krullu-
járnið og þar til Páll Jónsson
fann upp kosningarvjelina, getur
leyst at hendi. — —
Niðurl.