Menntamál - 01.12.1936, Blaðsíða 2

2
gæfust í Suður-Þingeyjarsýslu, Eyjafjarðar-, Skaga-
fjarðar- og Strandasýslum, þar n;est á Akureyri, Isafirði
og V'estur-ísafjarðarsýslu. I nokkurskonar miðflokk (9,8
—11,8%) koma sýslurnar: Barðastrandar-, Norður-Isa-
fjarðar-, Norður-Þingeyjar- og Skaftafellssýslur; í hinum
sýslunum hafa 14.8—57% barnanna verið hljóðvillt.
Merkilegt er að sjá Siglufjörð með 29,7% hljóðvilltra
harna mitt i lítl smittuðu héraði, en það er auðskilið af
fólksflutningunum í þetta síldarver. Hinsvegar kemur það
ekki á óvart, að Seyðisfjörður er allra héraða hljóðvillt-
astur (57,1%) með Suður-Múlasýslu og Neskaupstað í
hælunum (47,3% og 28%). Eg fann 1930 66% hljóvilltra
manna á Fljótsdalshéraði, og minnst það á fjörðunum
(að Loðmundarfirði undanteknum). — Hitt er aftur á
móti alveg nýtt að fá ákveðið, að hér um bil helmingi
færri börn rugla u og ö heldur en i og e.
Einna merkastar niðurstöður eru þær, sem skýrslan
gefur um útbreiðslu og tiðni breytinganna p > b, t > d
og k > g. — Að vísu hafa menn vitað, að þessar breyt-
ingar eru „sunnlenzkt“ fyrirbrigði, ahnennt talað, og að
sýslurnar Skagafjarðar-, Eyjafjarðar-, Suður- og Norður-
Þingeyjarsýslur, ásamt Múlasýslunum, suður undir Beru-
fjörð, skera sig úr fyrir sinn harða upprunalega framburð
á p, t, og k. Skýrslurnar sýna þetta, og eins hitt, að Siglu-
f jörður, Akureyri og Seyðisfjörður hafa hinn harða fram-
burð upplanda sinna. Hinsvegar er Neskaupstaður lat-
mæltari en jafnvel latmæltusu sveitir Suðvesturlandsins,
eins og Borgarfjörður vestra, hvernig sem á þvi stendur.
Aftur á móti hefir mönnum almennt alls ekki verið það
ljóst, sem skýrslurnar sýna hér í fyrsta sinn skýrt og
greinilega, að breytingarnar á þessum þrem hljóðum fara
ekki saman, heldur rugla flestir k—g (19,9% barnanna),
færri t—d (13,6%) og langfæstir p—b (5%).
Eg veit ekki til, að nokkur hafi tekið eftir þessum ein-
kennilega mun á samhljóðunum p, t, k áður en doktors-