Bjarmi - 01.09.1908, Blaðsíða 3

B J A R M I
139
stefnu ritsins i ágripi sinu og' er sú
lýsing á þessa leið:
»Fyrst af öllu vill höfundurinn
helga guði ritið, því guð er upphaf
allra fullkominna gjata, hinn sanni
höfundur allra góðra fyrirtækja, eina
lindin allrar blessunar.
Því næst helgar hann konunginum
ritið, því að einn og sérhver á það
vernd konungsins að þakka, næst
guði, að hann má í friði njóta þess
alls, sem lífinu má verða til gagns
og gleði. Konungurinn er það at-
hvarf, sem guð hefur ætlað honum
gegu rangsleitni meðborgaranna og
g'rimd óvinanna.
Loks lielgar hann föðurlandinu
ritið, hinni sameiginlegu móður
vorri, sem geymir hin æruverðu
l)ein forfeðra vorra, móðurinni, sem
gefið hefur oss lífið, nærir oss og
heldur oss við, já, sem eins og l)er
oss í skauti sínu, og alt, sem vér
höfum. Velferð föðurlandsins getur
ein veitt oss sanna oy varanlega
o o
hagsæld hér i lifi, en falli landstólp-
arnir, þá hrynur alt með þeim, og
treðst í tröð niður, alt sem vér
þörfnumst, alt sem vér elskum
mest — konur, hörn, velgjörðamenn
og vinir, heimili, eignir og jafnvel
kyrkja vor og altari.
Úl af þessu ákveður höfundurinn
hlutverkið handa sér og hverjum
öðrum þcgni konungsins:
Hverjum og einum er skylt að
nota alla krafta skynsemi sinnar, til
þess að hugsa upp þau ráð, sem
leitt geti til dygðar, sem stofnað geti,
viðhaldið og eflt horgaralega hag-
sæld. Þetla eitt kannast hann við,
að sé hinn rétti ávöxtur og augna-
mið allrar þekkingar og lærdóms
frá mannanna hálfu, og hver vel-
gjörð, sem þjóðin hefir þegið, gefur
hvöt lil ])ess.
Höfundurinn óskar þess eins, að
liann mætti sjá og finna það alt,
sem miðað gæti guði til dýrðar,
og að geta vitnað um hollustu sína
og hlýðni við konunginn, og veitt
föðurlandi sinu, sem að þrotum er
komið, alt það gagn, sem hann má.
En þó er liann nokkuð milli von-
ar og ótta um það, hvort þetta
muni'sér takast.
Það er mikilvægi málefnisins
annars vegar, sem vekur honum
talsverðan ótta, því það sé alkunn-
ugt, að hvergi geti mönnum liægar
sésl yfir og misgáningurinn sé hvergi
hættulegri en i landsmálum, eink-
um þeim málum, sem snerti velferð
alls landsins.
Ilins vegar treystir hann hvorki
aldri sínum né stöðu, þekkingu né
reynslu, hyggindum né hamingju til
])ess að framkvæma þetta, svo að
óskum íari og eins og skylt væri.
Iiann gerir sér því mikið far um
að afsaka þessa þjóðrœknisdirfsku
síua (sem hann svo kallar), sum-
part með ættjarðarástinni, sem sé
svo eðlileg', og' svo meðfæddri skyldu-
tilfinningu í því, að etla gagn kon-
ungsins, og firra hann tjóni, því að
sérhver þegn konungsins sé eins og
lil þess borinn og' þess vegna eigi
hann konunginum að inna alt,
scm í hans valdi stendur og það
enda lifið sjálft. Sérstaklega vonar
hann, að sín góð samvizka og ráð-
vandlegur tilgangur muni verða yfir-
sjónum sínum lil afsökunar.
Frá þvi er Árni lögmaður Odds-
son lél af lögsögu (1663), til þess er
hér var komið, þá hafði þjóðin
engan forsjármann átt, sem nokkurt
lið var í, enda mun aldrei hafa
legið nærri, að hún gæfist alvcg upp,
hefði ekki einu sinni kjark til að
bera kveinstafi sína fram fyrir kon-