Bjarmi - 15.06.1914, Blaðsíða 3

B J A R M I
99
fylkjanna, heldur fóru til Wiunipeg-
bæjar í daglaunavinnu, en margir
fóru til Argyle, og slofnuðu þar ný-
lendu og var Sigurður Kristófersson
fyrir þeim. Varð síðar fjölmenn ís-
lendingahygð á þeim slóðum.
Árið 1884 fékk söfnuður Islendinga
i Winnipeg í Manitoba sra Jón til sín
og þeim söfnuði þjónaði liann upp
frá því fram að síðasta ári, er hann
sagði af sér embættinu. Hann var
mjög bilaður orðinn að lieilsu hin
síðari árin og lá stundum langar
og þjáningarmiklar legur. Hann dó
að lieimili sínu í Winnipeg eftir Ianga
legu, hinn 3. þ. m.
Aðalverk séra Jóns Bjarnasonar er
það, að hann slofnaði hið evang.
lútherská kyrkjufélag íslendinga. Það
var árið 1885, og var síðan forseti
þess, lil þess er hann sagði af sér
1908, er talsverl klofnaði úr kyrkju-
félaginu, er »séra Friðrik Bergmann
snerist á svéif nýju guðfræðinnar og
dró með sér nokkurt brol úr kyrkju-
félaginu«.
Það var engum meðalmanni færl
að stofna slíkl félag. Pvi að þó land-
ar væru kristnir að nafninu lil all-
llestir, þá var ekki auðsótt að fá þá
lil að sinna nokkrum kristilegum fé-
lagsslcap. 'l'il þess þurfti að leggja
fram talsvert fé, en nú voru þeir
slopnir undan hinu lagalega fjár-
kröfuoki kyrkjunnar heima, en þeir
fátækir frumbýlingar, er Jjóllusl hafa
nóg annað við fé sitl að gjöra. Þeir
skildu ekki, að þörfin væri svo brýn
á þessum félagsskap. Olli þella því
lengi fram eftir deiluin miklum og
tortrygni.
En þó hefði þella verið tiltölulega
léttara verk, ef séra Jón hefði látið
sér lynda að halda kristindómslífi
þeirra að heiman beint áfram.
En hann sá af reynslunni, að sá
kristindómur var táplaus vanalcristin-
dómur, og náði eigi nema svo lítið
til hjartnanna. Trúarvakning þurfti
að verða, ef duga skyldi. Oft fór
hann liörðum orðum um trúardeyfð-
ina á Islandi. Og svo var prjedik-
unarháltur hans allur annar en fólk
átti að venjasl og hneyxlaði það
marga, einkum þá, sem að heiman
komu, og þótti sem um ný trúar-
brögð væri að ræða, nýjan kristin-
dóm.
Svo fer jafnan er andi lifandi
kristindóms blæs yfir hálfskrælnaðar
ekrur vanakristindóms og kveifarlegs
»frjálslyndis« í trúarefnum.
Þetta voru þyngstu örðugleikarnir.
Pelta var séra Jóni »Þrándur í Götu«.
Enginn kennimaður, síðan Jón
byskup Vídalín leið, hefir tckið eins
ómjúklega á kæruleysi i trúarefnum
og þjóðlöstum, eins og séra Jón.
Þetla gjörði hann fyrst og fremst í
»Sameiningunni«, blaði kyrkjufélags-
ins, sem hann stofnaði 1886 og var
ritstjóri að lil æíiloka. En auk þess
er fjöldi fyrirleslra eftir hann í tíma-
ritunum »Aldamól« og »Áramót«, og
greinar í Lögbergi og fyrirleslurinn
alkunni »ísland að blása upp«, er
hann liélt hér í Reykjavík og síðan
varð umtalsefni blaða og tímarita
hér heima lengi eílir. Þar var komið
við kaunin.
í öllum þessum ritverkum linnur
hann hlífðarlaust að öllu því, er
honum virtist vera þyngslu þjóðar-
meinin, því að hann vildi gera þjóð
sína að vel kristinni og hamingju-
samri J)jóð.
Ekkert var honum ver við en
stefnulegsi og smásálarskap. Og liann
fór ekki í manngreinarálit í ádeilum
sínum. Kennimennirnir fengu sill og
veraldlegu embættismennirnir og
mentamennirnir sitt. Það sá hann,
að öll hin æðri mentun í landinu
var orðin að dauðum þekkingarbók-