Bjarmi - 15.06.1936, Blaðsíða 4

48
B J A R M I
M MjMmm þfibi.
Pýzka kirkjustríðið hefir skipzt
5 tvo aðalþætti. Fyrsti þátturinn er
tíminn frá 1933 til 1935. A þessu
timabili var baráttan háð annars-
vegar milli játningarkirkjunnar, sem
hált fast við boðun fagnaðarerindis-
ins á grundvelli Biblíunnar og játn-
inga siðabótatímans, og hinsvegar
flokksins »þýzk-kristnir«, sem reyndu
að mynda nýja tegund »kristindóms«,
með því að sameina á einhvern æðri
liátt nútlma-kristindóm og nazisma.
Þrátt fyrir það, að nazistiska ríkið
styddi hina »þýzk-kristnu« og hinn
margumtalaða rikisbiskup þeirra i
baráttunni á allan hugsanlegan hátt,
er þó hægt að segja I dag, að þessi
fyrsti þáttur baráttunnar hafi end-
að með sigri játningakirkjunnar.
Með sumrinu 1935 er hlutverki hinna
»þýzk-kristnu« i raun og veru lokið
I Þýzkalandi.
Jafnframt þessu kom langtum
hættulegri óvinur fram. Þegar naz-
istíska rikið sá, að hinn fyrrverandi
auðsveipi þjónn þess, Miiller ríkis-
biskup gat ekki neytt þýzku kirkj-
una inn undir yfirráð rlkisins, var
nýjum manni skipað fram í barátt-
unni, Maðurinn var Kerrl kirkjumála-
ráðherra. Frá hálfu ríkisins var hon-
um fengið algjört einræðisvald yfir
kirkjunni, og hann hefir m. a. not-
að það með því að koma á hinum
svokölluðu kirkjuráðum. Með slægð
skipaði hann þannig í þau, að játn-
ingarkirkjan og »þýzk-kristnir« áttu
þar mjög fáa fulltrúa, en meiri hlut-
inn innan kirkjuráðanna voru menn,
sem á hvorugan veginn höfðu tekið
þátt í kirkjudeilunum. Honum heppn-
aðist einnig það, sem hann ætlaði sér,
að nokkru leyti.
Hin sterka játningarkirkja klofn-
aði um spurninguna, hvernig afstööu
ætti að taka gagnvart þessum kirkju-
ráðum, sem nazistíska ríkið hafði
sett. Þeir sem hægfara voru, sáu hér
möguleika til þess að komast út úr
deilunum. Aðeins lltill hluti, að
mestu leyti þeir prestar, sem höfðu
orðið fyrir áhrifum frá Kafl Barth,
héldu þvl fast fram, að maður hefði
I raun og veru selt sig ef maður
viðurkenndi þessi kirkjuráð, sem út-
nefnd voru af ríkinu.
Á prestastefnunni I Oyenhausen nú
I vor heppnaðist Barthsinnaða flokkn-
um, eftir mjög alvarlegar umræður
að hafa yfirráðin, þannig að játninga-
kirkjan hafnaði kirkjuráðunum.
[Séra Harald Sandbæk, »Menigh.bl.«]
Alvarlepr sjúMónmr.
Tveir kunningjar uröu samferða til
kirkju. »Hvaða gagn er eiginlega af
því að fara svona oft I kirkju?« sagði
sá yngri þeirra.
»Hvaða gagn er af því að borða
svona oft sem maður gerir?«
»Það er allt öðru máli að gegna;
með því viðheld ég lífi mínu og
krafti,« svaraði hinn.
»Þetta tvennt er ekki jafn óskilt
og þú heldur,« hélt sá eldri áfram.
»Það sem maturinn er fyrir líkam-
ann, það er Guðs orð fyrir sálina.«
»En,« sagði sá yngri, »hvernig
stendur þá á því, að þeir eru svo
margir, sem finna ekki neina þörf
hjá sér til þess að heyra Guðs orð,
en aftur á móti hafa flestir löngun
I mat?«
»Farðu inn á sjúkrahús og horfðu
á sjúklingana. Margir þeirra hafa
enga matarlyst. Og þar sem svo
margir hafa ekki neina þörf fyrir
Guðs orð, þá er það einmitt alvar-
legt rnerki um alvarlegan sjúkdóm,
sem er langt á veg kominn.«
Borðbænin.
Það var verið að eta miödegisverð
á stóru gistihúsi, og fínt samkvæm-
isklætt fólk sat umhverfis borðið.
Meðal hinna mörgu aðkomumanna
var þar einnig móðir ásamt litlum
syni sínum.
Þegar hefja átti máltlðina, stóö
drengurinn hægt á fætur og spennti
greipar, eins og hann var vanur að
gera heima hjá sér, áður en hann
byrjaði að borða.
En þegar hann sá, að allir hinir
hugsuðu ekkert um borðbænina,
spurði hann undrandi: »Mamma, er
ekki beðin hér borðbæn?«
Gamall maður heyrði orð drengs-
ins, og hann sagði vingjarnlega: »Bið
þú bara bænina þína, drengur minn,
eins og þú ert vanur!«
Litli drengurinn bað þá borðbæn-
ina sína upphátt.
Fyrst stóð gamli maðurinn á fæt-
ur, þvl næst nokkrir af gestunum
I viðbót og að síðustu voru allir
staðnir upp. Þeia spenntu greipar
og tóku þátt í bæn drengsins því það
var kraftur fólginn I hinum einföldr:
orðum hans, sem þeir ekki gátu
staðið gegn.
Þetta atvik leiddi til þess, að sam-
tal hófst við borðið um þýðingu bæn-
arinnar. Það samtal hafði I för með
sér blessunarrík áhrif á marga af
þeim sem viðstaddir voru.
Úr ýmsum áttum.
Einn kunnasti og merkasti leiðtogi
'ninnar evangelisk-lúthersku kirkju
nndaðist 6. þ. m., en það var John
Morehead prófessor. Hann var Banda-
rlkjamaður af skotskum ættum, fædd-
ur 1867. Hann varð prestur og pró-
fessor 1898. Kennslugrein hans var
samstæðileg guðfræði.
Hann yfirgaf þó þessa stöðu til
jiess að vinna meir að hagkvæmu
starfi. Barðist meðal annars fyrir
|iví að allar kirkjudeildir lútherskr-
ar játningar í Ameríku sameinuöust.
Kunastur var hann þó fyrir starf
sitt í þágu bágstaddra lútherskra
kirkna í Evrópu. Hann ferðaöist um
meðal þeirra og skipulagði hjálpar-
starfsemi þeirra.
Árið 1923 gekkst hann fyrir stofn-
un »Hins lútherska heimssambands&
ásamt Ihmels biskupi í Saxlanai. Á
siðastn kirkjuþingi hinnar lúthersku
kirkju, sem haldið var I París s. 1.
haust, var Morehead kjörinn forseti.
Hann var þá farinn að kröftum. Frá-
fall hans mun vekja hryggð allsstað-
ar þar sem hin lútherska kirkja á
I baráttu.
Það hefur komið I ljós að flest
kristniboðsfélögin norsku hafa árið
1935 aukið tekjur sínar að miklum
mun. Samanlagt nema tekjur félag-
anna 3.329.176.41 ' kr. nú, en 3.066,
580.55 kr. árið áður, og hefur aukn-
ingin því numið 262.595.86 kr. eða
8.5 af hundraði miðað við fyrra ár.
★
f Prag hefir verið stefnt saman
aljijóðaþingi fyrir frlhyggjumenn.
Þar mæta fulltrúar frá Rússlandi,
Spáni, Frakklandi, Hollandi, Sviss,
Bandaríkjunum o. fl.. Á ])inginu eru
fulltrúar 6 millj. guðleysingja I 12
löndum. Þeir ætla að vinna sér áhang-
endur með fyrirlestrum og nám-
skeiðum og mynda I þessu skyni sam-
fylking gegn Guði. í Prag eða Madrid
eiga að vera aðalbækistöðvarnar I
jiessari baráttu.
★
Danska Biblíufélagið hélt nýlega
aðalfund. f skýrslu framkvæmdastjór-
ans fyrir árið 1935 kom jtað fram, að
félagið hafði selt um 10.000 eint.
meira af heilagri Ritningu og ein-
stökum hlutum hennar, en árið 1934.
Próf. Harald Westergaard, sem ver-
iö hefir formaður Biblíufélagsins
undanfáríð dregur sig í hlé fyrir
sakir heilsubrests, en Skovgaard-
Petersen dómprófastur tekur við uf
honum.
★
Samkvæmt tilkynningum frá
Þýzkalandi, mun verða unnið mikið
starf til jæss uppfylla andlegar þarf-
ir hinna mörgu þúsunda manna, sem
ei'U meðlimir í kristilegum félögum
og sem búizt er við til olympisku
leikanna í sumár, og jiað hefir veríð
skipuð evangelisk olympíunefnd með
fulltrúum frá þýzk-evangelisku kirkj-
unni og fríkirkjunum.
Daginn, sem leikarnir hefjast, 1.
ág. verður haldin guðsþjónusta 1 dóm-
kirkjunni í Berlín, og á hinum stóra
íj)róttavelli er fyrirætlunin að halda
útiguðsþjónustu.
Þátttakendurnir I olympisku leikj-
unum og gestirnir munu auk þess fá
tækifæri til jress að taka þátt I öðr-
um hátíðahöldum í kirkjum I ná-
grenninu.
Æskulýðssamband hinna jákvæðu
kristnu félaga mun reisa tjald, sem
í úmar 2500 manns. Þar veröa haldn-
ar reglulegar morgunguðsjijónustur
og hátíðahöld.
K. F. U. M. sendir sennilega að
minnsta kosti 2000 keppendur á ol-
ympisku leikina, og mun K. F. U.
M. í Þýzkalandi aðallega annast mót-
töku þeirra.
★
Spurningunni: »Hvaö er l)að, að
vera frjáls?« svaraði spekingur einn
á j>essa leið: Það er, að hafa g'óða
samvizku.«
★
I Danmörku er í ár minnst 400
ára afmælis siðabóturinnar. Hátíða-
höld eiga fram að fara til minning-
ar um jiennan atburð, og hefir full-
trúum frá öllum Noröurlöndum verið
boðið að taka þátt I jreim.
Biskuparnir hafa sent út tillögu
um hátíðamessu, sem flytja á til
minningar um siðabótina. Fundurn
og ársþingum hinna kristilegu félaga
er hagað með tilliti til þessa merk-
isárs á þann hátt, að haklin eru er-
indi um Lúther, lúther<ka kenning o.
s. frv. Póststjórnin hefui, með tillili
til þessara tímamóta, gefiö út sérstök
hátlðarfrímerki, og verða myndir á
þeim er minna á þenna atburð. AUt
verður þetta vonandi til þess aö
styrkja á ný ýmislegt hið bezta í
lútherskri kenning ekki aðeins í Dan-
mörku heldur og um öll Norðurlönd.
★
41
Það va,r m,ynclarjeo-t skip með þrem siglum.
Eiríkur stóð eftir á ströndinni og sá bátinn ná
áætlunarstað sínum. Hann horfði á seglin þen.i-
ast út á hinu fagra. skipi eins og stóra vængi
og sigla síðan hátignarlega út til hafs.
Þegar Elsa kom heim úr skemmtisiglingunni,
skildi hún. ekkert í hvað hefði komið fyrir mann
hennar. Hann var svo utan við sig og- undar-
legur, en vildi samt ekki kannast við, að það
væri neitt sérstakt að honum. Hann hafði tek-
ið þá ákvörðun með sjálfum sér að láta þennan
fund þeirra Hjálmars ekki á sig fá til þess að
komast hjá ámaJum fyrir að hafa ekki tekizi
að haía áhrif á bróður sinn. Elsa var þó þver
og' vildi fá að vita, hvað komið .hetfði í'yrir. Til
þess að losna við spurni ngar hennar svaraði
hann að síðustu, að Hjálmar hefði allt í einu
staðið honum svo lifandi fyrir hugskotssjónum.
»Og ég get ekki meö nokkru; móti losnað við
þá hugsun, að þú hafir verið að leika með
hann«, bætti hann við, þungbúinn á svip. »Það
var út af vonbrigðum í ástamálum, að hann
þaut svona skyndilega burtu«.
Hún fölnaði, því hann hafði óvænt ýft upp
hið leynilega, sár hennar, en annars lét hún á
engu bera.
»Ætlarðu nú að fara að ýfa upp allt þetta
liðna og ákæra mig aftur, þótt Hjálmar hafi
sjálfur sagt mig saklausa, eins og þú hlýtur að
' 42
muna ef þú ryíjar það vel upp fyrir þér«, sagði
hún með*móðgunarhreim í röddinni.
»Það gerði hann að vísu, ea . .« svaraði Ei-
ríkur hikandi.
Þar sem Eísa geröi enga kröfu til þess að
fá að heyra áiramhaldið af setningunni lauk
hann ekki vio hana
Elsu tókst ekki að komast eftir því, hvaö það
var, sem hafði svo skyndilega, og- á óekiljanleg-
an hátt vakið aftur hjá manni hennar þennan
gruai, sem hann var búinn að losa sig við fyrir
löngu, en hún tók eftár einhverskonar kulda í
f'ramkomu hans gag'nvart hennj upp frá þessu.
Hana tók jietta að vísu mjög sárt, en hún lét
ekki á því bera, heidur leitaði sér í jiess stað
uppbótai- meðal kunningja sinna. En Eiríkur
sökkti sér aftur á móti mieir og meir ofan í verzl-
unarlífið og lét sig litlu skipta, hvað Elsa að-
hafðist.
★
Það var aófangadag'skvöld jóla í einni af
stærri hafnarborgum Englands. Skipið, sem
Hjálmar var á, lá þar á höfninni, og hann var
meðal jieirra, sem höfðu feng-ið landgönguleyfi
jietta kvöld. Ásamt félögum sínum gekk hann
um göturnar til jiess að leita uppi einhvern
reglujega. skemmtilegan stað. Loks komu þeir að
húsi, þar sem hægt var að fá allskonar skemmt-