Bjarmi - 01.12.1948, Qupperneq 2

2
B J A R M I
Sba X 0. Waá
aCfueóen:
Minir útröldn
Frásaga frá fyrri öld
María hét ein af „lesurunum“
i köldu og eyðilegu fjallahéruð-
unum í Norður-Svíþjóð. Hún
liafði snanma vaíínað til um-
hyggju fyrir sál sinni, eins og
margir í norðurhluta landsins á
þessum tímum. Hún hafði kom-
izt í hræðilega sálarneyð, við
árangurslausa baráttu við að
reyna að betra sjálfa sig — og
samvizka hennar var gagntekin
af því að það væri um líf eða
dauða að tefla fyrir hana. Hún
fékk enga ró. Hún hafði ekki get-
að verið heima í moldarkofan-
um. Hún hafði farið sveit úr
sveit, á veturna á skíðum og fót-
gangandi á sumrin yfir fjallið og
óbyggðirnar og á hát yfir dimm,
víðáttumikil vötn. Alls staðar
hafði hún verið að leita að ein-
hverjum sem gæti hjálpað henni
í neyðinni, en ekki fundið neinn.
„Otvaldir af Guði“ — það
hljómaði stöðugt innra með
henni. Yar hún meðal þeirra, eða
var liún það ekki, þar sem In'm
gat ekki fundið frið.
„Otvalin.“ — „Otvalin.“
En sá finnur, er leitar. Og að
lokum komst María út úr erfið-
leikunum. Ilún fann frið í sakri-
stíunni í einni af kirkjum Norð-
urlandsins, seinnihluta sunnu-
dags nokkurs. Hún sagði hinum
þekkta presti í þessum viðáttu-
miklu héruðum frá öllu saman,
og hann leiðbeindi henni til al-
gjörrar fullvissu um það, að hún
væri meðal liinna útvöldu. Nú
var það, að vera útvalin, í meðvit-
und hennar liið sama og að vera
syndari, sem vill höndla hjálp-
ræðið.
Hún lagði aftur af stað gang-
andi, en nú lieim til fólks síns.
Því að þar átti hún einn að, sem
framar öllum öðrum var á-
hyggjufullur út af henni. Það var
Anders. Hún hafði lofað honum
að verða trygg eiginkona hans.
En hún liafði yfirgefið hann
vegna leitar sinnar.
Nú leitar hún hann uppi. Og
hann verður steinhissa á hreyt-
ingunni, sem orðin var á lienni.
Hann fékk nær því afbrýðis-
kennda löngun til þess að finna
einnig leiðina að þessum leynd-
ardómi. Maria var hreinskilin og
einlæg og sagði frá öllu. Og
kraftaverkið átti sér einnig stað
dýra blóði lil þess að ég sé lians
eigin eign.
í þessari játningu felst gleði-
boðskapur hinnar hcilögu kristni
á jólahátið, Þetta er fagnaðarefni
hennar til eilífðar. Þennan fögn-
uð gefi, föllnum heimi enn á ný,
á þessum jólum. Drottinn Krist-
ur, sem er Guð blessaður um
aldir.
Gloria in excelsis Deo.
Arngrímur Jónsson.
á Anders. Ilann fann einnig leið-
ina til nýs lífs.
Næst hittum við þau sem ný-
byggja í Jockmokk í Norðurlandi.
Þau eru þá búin að vera gift i
mörg ár, en þau eiga ekkert barn
ennþá. Það leit um stund út fyrir,
að barnshlátur og harnsrödd
mundi ekki liljóma þarna úti i
cinmanalegri óbyggðinni. En svo
verður það samt sem áður. Og
er tíminn nálgaðist,= er hún átti
að fæða barnið, nálguðust einnig
jólin.
María, sem vissi vel, livað náð
var, komst að því, að einnig þetta
var náð og vísbending Guðs. Ef
til vill mundi hún, sem har sama
nafn og móðir .Tesú, ala harn sitt
á hinni heilögu hátíð.
Jólakvöldið kom með heiðskír-
an norðurhimin og tindrandi
stjörnur og með hragandi norð-
urljósaloga um himinhvolfið.
María var veik — og gamla hjálp-
arkonan, sem var eina ljósmóð-
irin i þessum eyðihéruðum, var
komin til nýbýlisins. Anders
hafði lesið jólaguðspjallið fyrir
sjúklinginn og gömlu konuna.
Það var kyrrlátt og friðsælt
þarna inni, og augu Maríu ljóm-
uðu af gleði, þrátt fyrir þjáning-
arnar. Anders hafði síðan farið
út fyrir.
Nú stóð liann fyrir utan og
horfði upp i jólahimininn. Og allt
í einu fannst honuin r ólaguð-
spjallsins vera svo n Frels-
arinn fæddist einnig i fátækt.
Stjörnum stráður himinn hvelfd-
ist einnig yfir jötuskýli lians. Og
norðurljósalogarnir urðu fyrir
Anders að hinu himneska Ijósi,
sem Ijómaði frá englavitruninni
frá Betlehemsvöllum.
Frelsari er fæddur.
Og Anders var gagntekinn og
hrifinn, er hann bað fyrir barn-
inu, sem átti að fæðast, bænina,
sem hann gleymdi aldrei síðan:
„Drottinn, Guð, láttu barnið í
Betlchem verða frelsara og
verndara harnsins, sem nú er að
fæðast þarna inni í stofunni.
Látlu það vcrða einn af þínum
útvöldu, frá fyrsta degi þess hér
á jörðinni.“
Þegar hann kom inn aftur, var
harnið fætt. Það var stór og fall-
egur drengur, sem María liafði
fært honum og þeim háðum.
Er þau voru á ferð niðri i
kirkjuþorpinu nokkrum vikum
seinna, létu þau skíra hann, og
hlaut liann nafn föður síns.
Drengurinn varð þeim til mikill-
ar gleði. Mest glöddust guð-
hræddu foreldrarnir þó, er hann
stækkaði og þau gátu farið að
segja honum frá Jesú. Drengnum
fannst frá fyrstu bernsku, að það
væri augljóst mál, að þeir væru
bræður. Jesús og liann áttu sama
afmælisdaginn. Og mæður þeirra
hétu sama nafni. Honum fannst
snemma, að hann væri útvalinn
— og fann lil mikillar, barnslegr-
ar gleði við það.
Tíminn leið. Anders varð full-
orðinn og missti foreldra sina.
Þau höfðu stritað allt líf sitt og
lögðu sig snemma til livíldar í
þeirri mold, sem þau höfðu verið
að strita við. Drertgurinn varð
einstæðingur í heiminum, og
heimurinn tók ekki á honum með
mildum höndum.
Mörgum árum seinna liittum
vér hann í cinu af fiskiverum
Lofotcn. Þar er hann kallaður
Sænski-Anders. Enginn þekkir
hann annars nánar, því að Sví-
inn var dulur og sagði litið, jafn-
vel þegar hann var ölvaður. Því
að hann var oft ölvaður. Það var
hinn mildi galli á Anders, sem
annars var duglegur piltur, og
sém átti fullkomið traust hús-
hónda síns, liins guðhráedda fiski-
verseiganda.
Anders var sá eini, sem vissi,
livers vegna liann drakk. Hann
har með sér óafmáanleg áhrif frá
fátæku en hamingjusömu heim-
ili. Hann mundi eftir frásögum
pahha og mömmu og ásíúð þeirra
og guðsótta. Sérslaklega minntist
hann hins lieilaga jólakvölds
lieima, hins mikla dags síns og
hins mikla dags frelsarans. Og
þessi ininning rakst á það, sem
nú réði inni í lijarta hans. Hann
hafði brugðizt minningu föður
síns og móður og hafði slitið
samvistum við hann, sem í hug-
anum liafði verið hróðir og leik-
félagi bernsku hans. Svo missti
hann að lokum trúna á, að hann
væri útvalinn til þess að eiga
sæti í ríki Guðs og Jesú Krists.
Og við þann missi kom óróleik-
inn. Hann fann hvergi ró né frið.
Hann varð liálfgerður flökku-
maður. Loks kom liann til Nor-
egs og komst út að liafinu. Ef
til vill mundi liann geta hér i
öðru umhverfi losnað við hinar
nagandi endurminningar. En það
tókst ekki. Þá leitaði hann til
flöskunnar eins og áður.
Við og við kom hinn nagandi
óróleiki, sem hann fann, eins og
hrein örvænting.
Þess vegna fékk hann það orð
á sig, að hann væri fífldjarfari en
flestir aðrir.Það komu ekki sjald-
an fyrir slys á þessum tímum,
þcgar aðeins voru opnir hátar og
lélegar veðurspár.
Einn slikan dag ávann Anders
sér frægð fvrir hjörgunarafrek.
Veður var gott um morguninn.
Fjörðurinn var spegilsléttur, þeg-
ar róðrarmerkið var gefið um
morguninn, og hátarnir reru út.
Um hádegisbilið sáu fiskimenn-
irnir á bátunum ekki lengur
fjöllin í Lofoten, og gátu ekki
tekið mið fyrir sjórokinu, sem
norðvestan vindurinn þyrlaði
með sér frá landi. Brátt fundu
þeir, sem voru innst, að hér var
aðeins eitt hægt að gjöra. Þeir
hleyptu undan og sigldu yfir ólg-
andi hafið til meginlandsins. En
hinir, sem voru nær hörðust upp
á líf og dauða, til þess að kom-
ast að landi. Engum þeirra
heppnaðist það. Þeir urðu bara
að láta reka á rciðanum eins og
hinir, og mikill harningur hófst
fyrir flesta bátana, við það að
reyna að komast yfir. Margir
hurfu í djúpið og með allri á-
höfn. Margar konur í Lofoten
urðu ekkjur á þeim degi.
Þessi dagur var dimmur dagur
fyrir Anders. Hann var gagntek-
inn sífelldum ótta við eitthvað,
sem hann réði ekki við sjálfur.
Það kom eins og fróun og hvíld,
þegar allt í einu var spurt um
hugrakka menn, sem vildu fara
út og lijálpa mönnum, sem lágu
á kili nokkur hundruð metra frá
landi. Anders fleygði frá sér
verkefni sínu og var hrátt kom-
inn út i bátinn, ásamt sex öðrum
mönnum.
Stormurinn og veðrið hrakti þá
mcð miklum liraða í áttina til
mannanna, sem hlekkzt hafði á,
og það tókst lljótlega að ná þeim
upp i bátinn. Þá var eftir að kom-
ast til lands. Það þurfti sterka
handleggi til þess að vahla árun-
um, en samt miðaði hægt áfram.