Bjarmi - 01.07.1958, Blaðsíða 3

Það er alkunna, að kristniboðar þurfa að nota margs konar
farartæki, eftir því, hvar þeir eru að störfum. Á Filipseyjum
tíðkast úti á landsbyggðinni nautasleðar eins og myndin sýnir.
Eru þeir dregnir eftir leðju og hálum gróðri.
Dr. Einar Lundby: Handleiðsla Drottins III.
Réttur minn kemur frá Drottni
Fyrst eftir styrjaldarlokin 1945
varð það hlutverk dr. Lundby að
verða sálusorgari þeirra, sem hlutu
dauðadóm. Frá þeim tímum er sú
einkennilega frásaga, sem hér fer
á eftir, um mann nokkurn, sem
hafði verið dæmdur saklaus til
dauða og dóminum var breytt á
siðustu stundu. Dr. Lundhy segir
svo:
Þetta var alveg einstakt atvik,
en ég ætla að sleppa öllu, sem gef-
ið getur til kynna, um hvern er
hér að ræða. Vegna nokkurra ó-
lieppilegra atvika og mjög magn-
þrunginna aðstæðna, liafði maður
þessi verið dæmdur sekur og skyldi
liann verða skotinn. Ég var raun-
verulega sá eini, auk hans, sem
vissi, að hann var saklaus af því,
sem hann liafði verið dæmdur
fyrir. Ég vissi það vegna þess, að
ég hafði tekið við skriftamálum
allra þeirra, sem við málið voru
riðnir, en jafnframt var ég hund-
inn af þagnarheiti minu. Það eina,
sem ég gat gert, var að gjöra allt,
sem kleift var, til þess að málið
yrði tekið upp að nýju, án þess að
ég ljóstaði nokkru upp af því, sem
mér var lcunnugt um. Það kom í
ljós, að það var gersamlega óger-
legt. Tilmælunum var synjað af
hæstarétti, og þá gat enginn neitt
aðliafzt. Manninn átti að skjóta
laugardag nokkurn. Dagana á und-
an bað ég Guð þess látlaust, að
málið leystist. í mínum augum var
hér að gerast augljóst réttarmorð,
svo að ég gat ekkert látið ógert til
þess að reyna að hjarga mannin-
um. Mér fannst að vissu leyti, að
þar eð ég væri eini maðurinn, sem
þekkti til gangs málanna í heild,
væri það að nokkru mín sök, yrði
liann skotinn. Ég fór til Stórþings-
ins, og til allra, sem ég hélt, að
gætu nokkur áhrif liaft. Alls stað-
ar fékk ég það sama svar, að þetta
væri ógerlegt, þar eð málið væri
þegar afgreitt.
Að kvöldi eins síðasta dagsins
átti ég að tala á almennri sam-
komu. Þegar ég var í ræðustóln-
um fannst mér allt í einu, að ég
ætti að segja frá þessum manni,
án þess að nefna nolckurt nafn.
Þá var staddur þar í salnum mað-
ur nokkur, sem horið gat mjög
öflugt vitni dauðadæmda mannin-
um í liag. Hann skildi þegar, hvern
var um að ræða og að hér var um
lífið að tefla. Hann þaut þvi á dyr
í miðri ræðu minni og rakleiðis til
lögreglunnar, þar sem liann sagði
frá því, sem liann vissi. Það var
hið fyrsta.
Næst gerðist það, ég held það
liafi verið daginn eftir, er ég var
að ganga úti á götu, að mér fannst
skyndilega, að ég ætti að fara til
manns nokkurs og segja við hann,
að hann hefði veitt lögreglunni
rangar upplýsingar, og þeim yrði
liann að hreyta. Ég gat ekki sann-
að þetta, en þetta lcom svo kröftug-
lega til mín, að enginn efi komst
að. Ég fór því heim til hans og
sagði: „Þú hefir gefið lögreglunni
rangar upplýsingar!“
„Já,“ svaraði liann, „það hefi ég
gert.“
„Þú verður að hreyta því. Það
er um mannslíf að tefla.“
„Ég er nýbúinn að því,“ svar-
aði hann. „Ég skrifaði til lögregl-
unnar í dag og skýrði frá því,
hvernig málunum raunverulega
er farið. Ég liélt, að ég gæti hjálp-
að öðrum með því að segja, að
ég þekkti ekkert til málsatvika, en
nú sé ég, að það var rangt.“
Það kom í ljós, að þessi vitnis-
burður kom á síðustu stundu, því
að sá, sem raunverulega var hinn
seki, lá á Ulleválssjúkrahúsinu.
Hann hafði verið skorinn upp og
lézt tveim dögum síðar. Hefði lög-
reglan fengið þessar upplýsingar
örlitið seinna, hefði hún ekki get-
að aflað staðfestingar á því, að
þær væru réttar.
Kvöldið áður en ég átti að fara
til þess að kveðja dauðadæmda
fangann, var engin vitneskja kom-
in um það, hvort mál hans yrði
tekið fyrir að nýju. Ég liafði reynt
allt, og hið eina, sem eftir var, var
að fara til konungsins. Þegar ég
kom upp í herbergi mitt á gisti-
húsinu til þess að hátta, sagði ég:
„Góði Guð, ég get ekki sofið í
nótt, ef þú veitir mér ekki svar við
því, livort ég á að fara til konungs-
ins í fyrramálið. Þú verður að
sýna mér orð í Bibliunni, sem sýni
mér, livað ég á að gjöra.“
1 sömu svipan sá ég, að klukkan
var orðin tíu. Þegar þetta gerðist,
var rafmagnsskömmtun í Osló og
Ijósin voru slökkt í borginni klukk-
an tiu. Ég þreif því Bihliuna og
opnaði hana af hendingu og las:
„Margir leita hylli drottnarans, en
réttur mannsins kemur frá
Drottni.“ Þá hvarf ljósið og ég lok-
aði hókinni. Ég rakst ekki aftur
á þetta orð fyrr en fimm árum
síðar. Það er í 29. kafla Orðskvið-
anna. (Þess skal getið, að orðalag-
ið er örlítið öðruvísi í norskri þýð-
ingu, þótt merkingin sé alveg hin
sama. Á norsku stendur í orðréttri
þýðingu: „Það er til einskis að
leita hylli höfðingjans, því að rétt-
ur mannsins kemur frá Drottni“).
„Jæja, þá fer ég ekki til kon-
ungsins, þvi að þú munt láta mann-
inn njóta réttar,“ sagði ég.
Daginn eftir fór ég til mannsins
til þess að kveðja hann. Þá veitti
hann viðtöku og var svo djarfur,
að furðu sætti. Við þökkuðum
Guði sameiginlega, og hann var
ekki vitund dapur. Þvert á móti.
Bétt áður en ég færi, sögðum við
nokkur spaugsyrði og við ldógum
báðir. Ég sagði: „Ég verð að fá
að standa hér hlj óður stutta stund,
áður en ég fer fram á ganginn, þvi
að ég get ekki komið út úr klefa
dauðadæmds manns með þennan
andlitssvip.“
Þegar ég kom fram í ganginn
ætlaði fangavörðurinn að lileypa
mér út. 1 sömu svipan hringdi sím-
inn, svo að liann varð fyrst að
svara i liann. Þegar samtalinu var
lokið, sagði hann við mig: „Það
var verið að hringja frá lögregl-
unni og tilkynna, að taka eigi mál
lians upp að nýju. Mér finnst, að
þér séuð sá, sem eigi að segja hon-
um það.“
Ég fór inn i ldefann til lians
og sagði lionum frá þessu. Málið
var tekið fyrir að nýju, hann var
sýknaður og sleppt úr fangelsinu
skömmu síðar.
BJARMI 3
Fáein dæmi
Hvernig gengur annars með tí-
eyringinn, sem góðu vextirnir hafa
verið greiddir af til kristniboðsins
undanfarið ? Þannig var syurt ekki
alls fyrir löngu. Því er fljótsvarað:
„Vextirnir“ þetta ár eru komnir,
og fyrir all-löngu var kvittað fyrir
þá hér í Bjarma. 1 kassabók lcristni-
boðsins er ritað 27. febrúar s.l.
„Vextir af tíeyringnum árið 1957
kr. U.500.00.“ Auðvitað vita aUir,
að hér er ekki um raunverulega
vexti að ræða — og þó hefir þessi
tieyringur, sem konan fann á götu
sinni, og fannst vera áminning um
sérstakt verkefni fyrir kristniboð-
ið í Konsó, borið meiri ávexti en
aðrir tíeyringar, sem vitað er um
svona í fljótu bragði, og verið hafa
í umsjá einnar konu. Fyrst og
fremst talar þetta þó sínu máli um
kærleika til málefnis kristniboðs-
ins, kærleika, sem sannarlega hefir
náð tökum á hjartanu. Og þess
verður víða vart, að sá kærleikur
tendrast. Þeim fjölgar t. d. stöð-
ugt, börnunum, sem hafa bauk, sem
kristniboðinu er helgaður. Þær
upphæðir eru auðvitað ekki eins
stórar og wpphæðir fullorðna fólks-
ins, en þær tala samt sínu fagra
máli um það, að allt frá börnum
og til öldunga hefir þetta málefni
náð tökum.
Á afmælisdag síra Friðriks Frið-
rikssonar voru m. a. nokkur börn
í hópi gestanna. Þar á meðal voru
tvö systkin. Þeim voru gefnar sín-
ar tíu krónurnar hvoru. Það var
ánægjusvipur á andlitum þeirra,
er þau afhentu þegar í stað hvort
sinn seðil til kristniboðsins. Það
talaði sínu máli um það, að mál-
efnið var orðið þeim kært.
Og er ekki einnig yndislegt um
það að hugsa, að sama kemur í Ijós
á þó nokkrum stöðum úti um land,
þar sem „kristniboðskindur“ eru
á beit, þ.e.a.s. kindur, sem gefnar
hafa verið Jcristniboðinu og það
fær því allan arðinn af, en gefandi
ber kostnað af framfærslu þeirra.
Aðrir hafa þann háttinn á, að gefa
kristniboðinu sem svarar til lambs-
verðs, þótt ekki sé því helguð sér-
stök kind. Og svo er enn eitt: Vr
íslenzkri mold sprettur gróður', sem
sáð hefir verið til beinlínis fyrir
kristniboðið. Þegar að uppskeru
kemur, fellur hún öll heil og óskipt
því í skaut. Þessir reitir i garði
íslenzks bændafólks eru eitt af því,
sem hlýtur að verma hvern þann,
sem til þekkir. Allt ber það vott
um það gróandi líf, sem Guðs andi
kemur af náð sinni til leiðar í
mannlegum hjörtum, er hann
tendrar í þeim nýtt líf og kærleika
til málefnis fr&lsara vors og Drott-
ins Jesú Krists.
Þetta er nú orðið meira rabb en
ætlað var í upphafi þessa máls, og
skal því hér látið staðar numið,
enda þótt mörg dæmi séu enn ó-