Nýtt land - 25.03.1938, Blaðsíða 3

NtTT LAND
MýTT JjtA-NÐ
BLAÐ ALÞÝÐUFLOKKSINS
í REYKJAYÍK.
Gefið ut af Jafnaðarmannafclagi
Reykjavíkur og Fulltrúaráði
verkiýðsfélaganna í Reykjavik,
með stuðningi Verkamannafélags-
ins Dagsbrún.
Kemur út alla þriðju- og föstu-
daga.
Áskriftargjald er kr. 1.00 á mán-
uði í Reykjavík og Hafnarfirði.
Út um land kr. 2.50 á ársfjórð-
ungi. í lausasölu 10 aura blaðið.
Ritstjóri:
SIGFÚS SIGURHJARTARSON.
AFGREIÐSLA IIAFNARSTR. 21.
S i m i 4 8 2 4.
Félagsprentsmiðjan.
Öngþvelíi.
ESS munu cngin dæmi finn-
" ast i islenzkri stjórnmála-
sögu, aö stjórnmálaleiðtogar
liafi lent í öðru eins öngþveiti
eins og liægri leiðtogar Alþýðu-
flokksins. Þeir létu ginnast til
þeirrar fádæma heimsku, að
víkja Héðni Valdimarssyni úr
Alþýðusainbandsstjórn og að
þvi er þeir sjálfir töldu úr Al-
þýðuflokknum.
Talið var að til þessarar
„refsiaðgerðar“ liefði þurft að
grípa, af því að H. V. hefði stað-
ið í „samnmgamakki“ við
kommúnista eftir 1. des. s. 1.
Nú er það öllum lýðum ljóst,
að IT Y. hefir í engu „samninga-
makki“ við kommúnista staðið
eftir 1. des., nema ef samningar
þeir, sem liann, ásamt fleirum
gerði í umboði fulltrúaráðs
verklýðsfélaganna í Rvík um
sameiginlegar bæjarstjórnar-
kosningar milli Alþýðuflokks-
ins og Kommúnistaflokksins
heiti á máli meirililuta sam-
bandsstjórnar „samninga-
makk“.
Sambandsstjórn mun líka
fljótt liafa fundið það, að þetta
ráð dygði henni skammt, og því
var kvæðinu vent í ltross.
Nú hófst lállaust og langvar-
andi tal um það, að TI. V*. hefði
orðið að víkja til þess að stjórn-
arsamvinnan gæti haldizt.
Héðinn eða stjórnarsamvinn-
an, var herópið.
Nú er því ekki að leyna, að
allir sannir „sameiningarmenn“
vilja að samvinnu Alþýðu-
flokksins og Framsóknarflokks-
ins um ríkisstjórn geti lialdizt,
þó þvi aðeins, að Framsóknar-
flokkurinn starfi sem vinstri
flokkur.
Það liefir því ekki verið all-
lílið hnefahögg framan í sam-
einingarm., ef það hefir reynzt
sannmæli, að aðalleiðlogi þeirra
væri Þrándur í Götu vinstri
samvinnu á þingi og í stjórn.
Reyndar vissu allir, að IT. V.
var aðalflutningsm. að tillögu á
síðasta Alþýðusambandsþ., sem
fór fram á aukna samvinnu þá-
Verandi stjórnarflokka, og einn-
ig hitt, að þegar hinn margum-
talaði „þriggja mánaða víxill“
var útgefinn, þá var IT. V. víðs
fjarri og átti engan þátt í því
Plaggi.
En sleppum nú sögunni og
hverfnm til nútímans, sem hef-
ir verið svo hlálegur að leiða
þá staðreynd í ljós, að það var
ekki um það að velja, fyrir
liægri leiðtogana, að liafna
Héðni eða stjórnarsamvinnunni,
heldur misstu þeir Héðin og
stjórnarsamvinnuna, þvi Héðinn
var rekinn og stjórnarsamvinn-
an bilaði.
Öllum cr ljóst, nema ef vera
skyldi meiribluta sambands-
stjórnar, livaða leikur liér hefir
verið leikinn:
Höfundur leiksins er Jónas
Jónsson frá Hriflu, og aðalper-
sónur Jónas Jónsson og Stefán
Jóh. Stefánsson; Haraldur Guð-
mundsson er dreginn nauðugur
inn á leiksviðið, og skriffinnar |
Alþýðublasins Icika ömurlegar
„statista-rullur“, þeir snúast
eins og skopparakringlur um
leiksviðið, skilja livorki a né b
í þessuin Jónasar-leik
En efni leiksins er þannig:
í fyrsta þælti livislar J. J. að
St. Jóh. St.: Þið verðið að losa
ykkur við H. V. og kommana,
iil að skapa einingu i flokknum
og tryggja stjórnarsamvinn-
una, alveg eins og við losuðum
okkur við Jón úr Dal og Steina
Briem.
St. Jóh. St. ldustar i auð-
injúkri værð.
I næsta þætti eru skoppara-
lu'inglurnar komnar á leiksvið-
ið, og ein þeirra þeytist alSa
lcið vestur á ísafjörð og þaðan
lil Akureyrar. Allt er gert, sem
verða má til þess að undirbúa
framkvæmdir á tillögum J. J.
í þriðja þætti er H. G. dreginn
inn á leiksviðið, og honum skip-
að að vinna að því að reka H. i
V. St. Jóh. St. hleypur nú úr
landi og H. G. er látinn stofna
klofningsfélag og vinna önnur
ófremdarverk.
í fjórða þætti koma statistar
Framsóknar fram á sjónar-
sviðið og er Hermann Jónasson
þeirra helztur.
J. J. hefir livíslað að þeim:
Þið sjáið það, að þetta getur
ckki gengið, H. V. hefir meiri-
hluta Alþýðuflokksins að haki
sér, þingmennirnir eru fylgis-
lausir og við getum ekki unnið
með slíkum mönnum.
Hermann er látinn bera fram
frumvarpið fræga um gerðar-
dóminn. H. G. þorir í hvorugan
fótinn að stiga, þvi að H. V. er
farinn og með honum k jósenda-
fylgið. Stjórnarsamvinnunni er
slitið. Tjaldið fellur. —J. J. lief-
ir náð takmarkinu, að rjúfa
stjórnarsamvinnuna, — að því
marki stefndi liann og lágu tvær
ástæður til: Annarsvegar met-
orðagirnd hans og hinsvegar
löngun til þess að hylja fjár-
málalmeylísli þau, sem framin
Iiafa verið í Landsbankanum í
skj óli Framsóknarflokksins.
Nú standa liægri leiðtogar Al-
þýðuflokksins eftir ráðþrota og
fylgisfáir. Vonandi reynast þeir
menn til þess að finna hið eina
úrræði, sem til @r, að kalla sam-
an Alþýðusambandsþing tafar-
laust og láta það dæma, og
ganga síðan til sleitulausrar bar-
áttu við íhaldið, baráttu, þar
sent allir sósíalistar þjóðarinnar
standa saman sem einn maður.
Þetta er leiðin út úr öngþveit-
inu.
Frh. af 1. síðu.
hvorki ákveða það sjálft né
gerðardómur, lieldur ættu fé-
löghi að lialda sjálfsákvörðunar-
rétti sínum um kaup og kjör;
lögfesting; og gerðardómur um
kaup væri eitt og hið sama. Það
skal að vísu viðurkennt, að sjó-
menn höfðu út af fyrir sig, eftir
atvikum, ekkert að' athuga við
þessa kauphæð á þorskveiðum,
en það var ekki það sama og að
þeir leyfðu né óskuðu efíir lög-
festingu á henni. Og að minnsta
kosti böfðu hægri Aiþýðu-
flokksmenn á þingi cnga lieim-
ikl til að bera fram frumvarp
um lögþvingaða kauþliæð, þvert
ofan í fyrri ályktanir sambands-
þinga og án óska og leyfis Sjó-
mannafélagsins, sem kaupgjald-
ið áíti að gilda fyrir.
Enn tilgangslausara verður
þetta flan hægri manna, þegar
séð er að þessi sátíaboð þeirra
til Framsóknar, fórnin á sjálfs-
ákv.rétti félaganna um liaupið
og brotið á stefnu sambands-
þings stoðaði ekkert, og Fram-
sókn liafði fyrirfram tiíkynnt
þeim að jafnvel þessi fórn
þeirra væri ekki nógu stór til
þess að halda stjórnarsamvinn-
unni áfram, heldur yrði Har- i
aldur að fara hvort sem væri.
Hvers vegna fóru þeir þá að
veifa með vilja sínum að lög-
fesla kaup, sýna alþjóð hversu
| lílils þeir mettu verklýðssam-
j tökin og ályktanir þeirra? Það
j má vera meira skilningsleysið,
I ef þeir vilja, éins og Alþýðublað-
ið, heimfæra framkomu sína
upp á gerðardóma í ákveðnum
málum, sem norrænu alþýðu-
flokkarnir liafa fallizt á og
framkvæmt. Einmitt þau skil-
yrðin, sem nauðsynleg voru og
óhjákvæmileg, og á Norður-
löndum voru fyrir liendi, voru
hér ekki fyrir hepdi.
1- Fyrirfram samþykkt verk-
lýðssamtakanna.
2. Ákveðin áframhaldandi
verklýðsstjórn við fram-
kvæmd laganna — eða þó að
minnsta kosti liér, stjórn með
þátttöku Alþýðuflokksins og
föstum málefnasamningi um
lengri líma. Þegar þessu er
sleppt, eru hægri mennirnir
komnir yfir á sama grundvöll-
inn eins og Framsókn og íhaldið,
enda fallast blöðin, Alþýðublað-
ið, Nýja dagblaðið og Morgun-
blaðið i faðma um liin skilyrðis-
lausu „nauðsynlegu afskipti rik-
isvaldsins“ án kröfu um fyrir-
fram samþykki verklýðssam-
takanna eða þátltöku Alþýðu-
llokksins í rikisstjórn. Hægri
þingmenn Alþýðuflokksins
hafa þannig enn einu sinni tek-
ið alveg ranga afstöðu og þvert
ofan í sambandsþing og verk-
lýðsfélögin. Það, að Sjómanna-
félagið svo samþj'kkti einhliða
að leyfa meðlimum sínum að
ráða sig á þorskveiðar fyrir
þenna taxta, sem liægri menn-
irnir vildu lögfesta, afsakar
eklcert feigðarflan þeirra með
frumvarpið um lögfestinguna.
Þessi sjómannadeila hefir enn
einu sinni sýnt nauðsynina á
sameiningu verklýðsins, bæði í
verklýðsmálum og pólitískt, og
að forystan í hvorutveggja þarf
að verða ólíkt öruggari og mark-
vissari heldur en nú hefir verið
hjá Sjómannaféiaginu og á
þingi og fullt samstarf þarf að
vera milli forustunnar og
fólksins, milli þingflokks og
verklýðssamtaka og hinn lýð-
ræðislegi grundvöllur að hald-
ast. En á það liefir mikið vant-
að i þessari deilu, þar sem liægri
mennirnir, 1 stjórn Sjómannafé-
lagsins og i Al]>ýðuflokknum á
þingi, Iiafa yfirleitt forðast að
leita ráða sjómanna og upplýsa
þá um gang málanna, fyrr en í
algert öngþveiti hefir verið
komið. Það má ekki framvegis
verða svo, sameining verka-
lýðsins og alþýðunnar í heild er
ekki einungis hugsjónamál
heldur knýjandi nauðsyn raun-
veruleikans í baráttu alþýðu-
stéttarinnar, í atvinnumálum
hennar og stjórnmálum.
lækkar kaffirerðið:
Bláa kannan, br. & malað búðarverð 0.80 pk.
Brennt kaffi, ómalað búðarverð 2.90 kgr.
Óbrennt kaffi búðarverð 2.15 kgr-
ftey ið „Bláu könuuna".
Frh. af 1. síðu.
sama og hann fullyrðir að Héð-
inn skorti.
Friðarpostuli Skutuls lætur
eklci „skynsemina ráða né slcipa
æðri sess en æstar tilfinningar.“
ITann segir á einum stað:
Eldvi liefir liann (Héð-
inn) boðað stefnu flokksins í
blöðum eða í tímaritum með
neitt sambærilegum dugnaði og
þeiin, sem t. d. Jónas Jónsson
hefir sýnt í að túlka stefnumál
Framsóknarfloklísins. —. .. .“
Hvers vegna nefnir hann ekki
einhvern af foringjum Alþýðu-
flokksins i stað Jónasar Jóns-
sonar?
Eru þeir svo vanmátta
í að boða stefnumál Al-
þýðuflokksins í blöðum og í v
timaritum, að þeir komi ekki
til greina i samkeppni við Héð-
in?
i Eg spyr bara, af því að frið-
j arpostulinn fer sjálfur út fyrir
í Alþýðuflokkinn til að nefna
i nafn til samanburðar.
j Þvi gleymir hann öllum for-
j ustumönnum „skjaldborgarinn-
ar“.
Og enn heldur friðarpostulinn
áfram.
Ekki liefir hann (Héð-
j inn) þotið um landið til fundar-
i halda, jafnvcl ekki um kosning-
i O, V “
I Ú1 •
Nú ætlaði greinarhöfundur-
■ inn að gera mikið, en vill hann
j ekki upplýsa okkur Dýrfirðinga
um, hvað þeir hafa oft heim-
sótt H.f. „Brynja“ á Þingeyri til
fundarhalda og um kosningar,
þeir Finnur Jónss., Har. Guð-
mundsson, Vilm. Jónss., Stefán
Jóhann, Jón Axel, Jónas Guð-
mundsson, Hannibal Valdi-
marsson, Jón Sigurðsson, ,Ólaf-
ur Friðriksson og prófessorinn
Hagalin?
Eg >arf ekki að spyrja vegna
þess að eg viti ekki mætavel
svarið, sem eg fæ, þvi þessir
miklu leiðtogar hafa ekki heim-
sótt H.f. „Biynja“ til eins eða
neins, heldur býst eg við að
fleiri staðir bafi sörnu sögu að
segja.
Ástæðulaust var af friðarpost-
ulanum að fara lit á þessa braut
í linútukasti sínu, því einmitt
þeir, sem hann tekur hanzkann
upp fyrir, húa allir í glerhúsi.
Um formannskosninguna í
Dagsbrún segir liann: \
„. .. . Niðurstaðan varð sú,
að Héðinn fékk þá lægstu at-
kvæðatölu, sem nokkur formað-
ur liefir fengið undanfarin ár,
66
Nú sló friðarvinurinn út síð-
asta trompinu, þarna átti nú að
líitta naglann á höfuðið, þarna
hélt liann sig koma með áþreif-
anlegar staðreyndir, tölur, sem
eiga að tala, tölur, sem að skulu
tala, en ekki máli greinarhöf-
undar, lieldur máli þess, sem
þær eru beittar á móti. Það
hlægir mig, að þetta glansnúm-
er, þetta síðasta tromp er
trompleysí, það er aðeins hugs-
að hálmstrá, hylling drukkn-
andi manns.
Frli.