Nýtt land - 18.05.1940, Qupperneq 4

Laugardaginn 18. maí 1940.
NÝTT LAND
Frá útlöndum.
Framh. af 1. síöu.
aÖi og fá varnarvirki Bandamanna
ekki staBizt þau. Gera má ráS fyr-
ir, aS fyrst þeim tekst aS brjóta
vígi Belga, fái vígi Frakka eigi
heldur staSizt. Hafa þeir þá ekki
hafíS sóknina fyrr en þeir höfSu
viSbúnaS til þess aS geta brotiS þau
varnarvirki, er verSa kunna á leíÖ
þeirra. Ekki eru fréttir um þetta
fullglöggar enn, en svo virÖist helzt,
aS þeir varpi þungum og ógurlega
öflugum sprengjum úr sérstökum
flugvélum. Svo virðist einnig, að
loftfloti Þjóðverja sé meiri og öfl-
ugri en Breta og Frakka. Þó telja
hvorirtveggja sér mikla sigra í loft-
inu, og er ekki hægt að fullyrÖa,
hvort sannara reynist. En vist er
þaS, aS Bretar Iniast viB, aS ÞjóS-
verjar rnuni gera tilraunir til þess,
aÖ senda her til Bretlands loftleiSis
og láta hann svífa til jarSar í fall-
hlifum, og mundu þeir ekki gera
ráS fyrir slíku, ef þeim fyndist
ekki mjög til um þýzka flugflotann.
Margir gera ráS fyrir, aS til úr-
slita geti dregiS mjög bráölega, og
verSi nú annaÖ hvort, aS sókn ÞjóS-
verja verSi fljótt stöSvuS eSa þeim
takizt aS vaSa yfir Frakkland og
Bretland. Menn skulu enn gæta sin
viS þvilíkar ráÖagerSir. Jafnvel þó
aS svo fari, að ekki reynist þaS
hald i víggirSingunum, sem ráS hef-
ur veriS gert fyrir, er sá múrinn
eftir, sem ætíS hefur reynzt sterk-
astur, herinn sjálfur. Her Frakka,
Belga og Breta er álíka fjölmenn-
ur og þýzki herinn og stendur ólík-
lega þýzka hernum aÖ baki í hreysti.
ÞaÖ er reynsla úr stríÖinu 1914—
’i8, aS eigi hefur tekizt aS hafa
yfirburSi í vopnabúnaÖi nema um
stundarsakir. ÞjóSverjar verÖa aS
hafa um þau efni mjög mikla yfir-
buröi nú, ef þaS á aS endast þeim
til endanlegs sigurs á. stuttum tíma.
Hinsvegar hafa ÞjóSverjar á
tvennan hátt betri aSstöSu nú en
1914. Þeir hafa stuSning viS bakiS
af Rússum, en þá voru Rússar
fjandmenn þeirra fullkomlega. ÞaS
eru og horfur á, aÖ ftalir geti á
hverri stundu ráÖizt á Bandamenn
og hafa Bandamenn því mikiS liÖ
bundiS til þess aS verjast þeim.
Er vafasamt, hvort ítalir mundu
veita ÞjóSverjum nokkru meiri
stuSning meS því aS skerast í leik-
inn, heldur en meS því aÖ ógna
Bandamönnum eins og þeir gera nú.
Ef ftalir ganga í styrjöldina, verÖ-
ur þaS líka á þann hátt, aÖ ráÖ-
ast á þjóSir, sem þá gera málstaÖ
Bandamanna aS sínum.
Innrás Breta á Islandi.
Sömu nóttina og ÞjóSverjar réS-
ust inn í Holland og Belgíu, gengu
brezkir hermenn á land hér í Rvík
og tóku landiS herskildi.
Þeir telja, aS þetta hafi veriS gert
til þess aÖ koma í veg fyrir aS
ÞjóÖverjar hertækju landiÖ. Ekki
skal um þetta mál rætt hér frá sjón-
armiÖi okkar íslendinga, en þess
eins um þaS getiS, sem máli skipt-
ir frá almennu hernaSarsjónarmiSi,
aÖ brezku hermennirnir komu hér
algerlega óboÖnir gestir, öllum á
óvart, en hins vegar var eng-
in tilraun gerö til að verja
þeim landtöku. Ekki er auS-
velt að sjá þaÖ meÖ leikmannaaug-
um, hvaÖ hertaka íslands kann aÖ
boSa í þessari stórstyrjöld. Ert helzt
virSist mega af henni ráÖa, aS Bret-
ar búizt viS alvarlegum átökum um
norðanvert Atlantzhaf og vilji vera
viS búnir, aS mæta þar hverju, sem
aS höndum ber. Enginn skyldi ætla,
aS þetta sé þeirn neinn gamanleik-
ur, þó aS viÖnámið væri hér ekkert,
því aS þessar aSfarir veikja stór-
um aSstöSu þeirra siÖferðilega. Her
nám þeirra hér minnir allt of mik-
iS á hernám ÞjóSverja í Danmörku
til þess aS þeir geti auÖveldlega tal-
aS-um yfirgang ÞjóSverja viS varn-
arlitlar smáþjóðir meS sömu vand-
lætingu og áSur. En bæSi málstaS-
ur og áróSur geta miklu ráÖiS um
leikslok í þessari styrjöld, og vita
þaS engir betur en Bretar.
Eftirtektarvert er, aS Bandaríki
NorSurameríku hafa engum mót-
mælum hreyft vegna hertöku fs-
lands, því aS þótt Bandaríkin séu
vinveitt Bretum, skal enginn ætla,
aS þau láti sig þetta mál engu
Ríkisstjórn ber skylda 11 að Iáta fram
fara rannsðkn á högun heirra erlendra.
tryggingarfélaga
TTér á landi starfar fjöldi er-
lendra tryggingarfélaga, er
tekiö hafa aS sér aS tryggja eigur
og líf landsmanna, og taka árlega
viS miklum iögjaldaupphæSum frá
þeim.
Fæst þessara félaga munu hér á
landi hafa nægilegt fjármagn til
tryggingar þeim verSmætum, sem
þau hafa tekið aS sér aS tryggja
og velflest þeirra munu hafa þetta
fé á NorÖurlöndum, í Danmörku,
SvíþjóÖ og Noregi.
skipta, og má gera ráð fyrir, að
jæssir viðburðir hafi veriö í sam-
ráði viS þau.
Bretar hafa lofaS aÖ hverfa héS-
an þegar aS ófriÖnum loknum. ÞaS
loforð skulum við vandlega muna
íslendingar,, og haga okkur þannig,
aS þaS veriÖ okkur vopn í hendi,
ef til þarf aS taka, en þeir eigi
réttlætt þaS af okkar framkomu,
aS halda landinu lengur.
Bretar sýnast fara mjög hægt aS
öllum viÖbúnaÖi hér, og mætti af
því ráða, aÖ ]æir búist ekki viÖ
árásum ÞjóSverja hingaS á næst-
unni, enda mundi slíkt örðugt hér
eftir, fyrr en ÞjóSverjár hafa náS
tryggri fótfestu i NorSur-'Noregi.
1 gær var lið þeirra þó aukið
að verulegum mun, en þaS er meS
öllu ókunnugt, hvort framhald
verður á aS senda hingað liösauka.
Stjórnarskipti í Bretlandi.
Sarna daginn og ÞjóSverjar gerðu
innrás í Holland og Belgiu og Bret-
ar á Islandi, hrökklaSist Chamber-
lainstjórnin loks frá völdum i Bret-
landi. ÞaS kom í hlut Churchills
aS mynda nýja stjórn, og taka bæSi
verkamannaflokkurinn og frjáls-
lyndiflokkurinn þátt i þeirri stjórn,
ásamt með ihaldsflokknum. Innan
stjórnarinnar er sérstakt, fámennt
stríðsráS, og skipa þaS Churchill,
Chamberláin, Attlee, Halifax og
Arthur Greenwood, og eru tveir
þessara manna úr verkamanna-
flokknum og 3 úr íhaldsflokknum.
MeÖal annarra ráÖherýa, sem l)ú- ,
ast má við aS mjög gæti, meSan j
stríSiS varir, eru Eden, sem er her-
inálaráSherra, A. V. Alexander (úr !
verkamannafloknkum), sem er j
flotamálaráSh., Archibald Sinclair
(frjálslyndur), sem er flugmálaráS-
herra, Morrison (úr verkamanna-
flokknum), sem er hergagnabirgða-
ráÖherra og Duff-Cooper, sem er ,
áróðursráSherra.
Saga Chamberlainstjórnarinnar
hefur veriS óslitinn hrakfallabálk-
ur. Bretar trúa þvi hinsvegar, að
Churchill muni a. m. k. reka ófriS-
inn af öllu því kappi og dug, sem ^
til er í Bretlandi. En engu kvaðst *
Churchill, er hann flutti sína fyrstu
ræSu sem forsætisráÖherra, geta lof-
að öðru en erfiði og svita, tárum
og blóði. Er nú svo komið, að Bret-
um er fullljóst orSiS, að jteir eru
að berjast fyrir lífi sínu sem þjóðar.
Nýjar árásir?
BæSi í Sviss og á Balkanskaga
er gert ráð fyrir sameiginlegu her-
hlaupi Þjóðveja og Itala inn í þessi
grannlönd. Skjöl og skilriki ÞjóSa-
Itandalagsins hafa veriS flutt burtu
frá Sviss til Portúgal og þar er
hver maSur, ungur og gamall, karl
og kona, viSbúinn að taka móti inn-
rás. Ætlun ÞjóSverja aÖ sækja
fram um Sviss er aÖ komast inn í
Frakkland á austurlandamærunum
syðst og ná Fraklandi jtannig í
bóndabeygju. Ef ítalir fara í styrj-
öldina, er þaS til þess, aS reyna aS
ná einhverju úr slátrinu, ]tegar ríki
Frakka og Breta falla. Er haldið, !
aÖ þeirra ætlun sé aS ná yfirráÖum
í Jugoslafíu og Grikklandi á Balk-
anskaga, og Egyftalandi og löndum
Frakka í Afríku. Því búast Egyft-
ar, Júgóslafar og Grikkir ákaft til
varnar. Roosevelt Bandarikjaforseti
er talinn hafa snúið sér til Musso-
lini persónulega, til þess aÖ aftra
honum frá að ganga í þennan leik.
Er og sögð veruleg hugarfarsbreyt-
er hér starfa.
Nú er, eins og kunnugt er allt
samband viÖ Norðurlönd rofið og
þess vegna engin vissa fyrir því
aÖ óreyndu, að félög þessi geti ann-
ast þær tryggingar, sem þau liafa
að sér tekið. ÞaÖ er því sjálfsögð
krafa allra landsmanna, að ríkis-
stjórnin láti strax fara fram rann-
sókn á högum þessara félaga, svo
að gengið verSi úr skugga um ]ætta
og landsmenn geti veriÖ öruggir um
það, aÖ tryggingariðgjöld þeirra
veiti Jieim raunverulega tryggingu.
ing í Bandaríkjunum í þá átt, að
duga Erökkum og Bretum eftir
mætti og má jafnvel gera ráS fyr-
ir, aS þau dragist út í þessa styrj-
öld, eins og þá fyrri, áÖur en til
loka kemur.
Oskabarnið.
Helzta og sameiginlegasta
dyggð þjóðstjóriiarflokkanna virS-
ist vera sú, aS lýsa í heyranda
hljóSi — og þaS nógu hátt — and-
ÚS sinni á kommúnistum. Útrým-
ing kommúnismans úr íslenzku
þjóSlífi er efst á stefnuskrá þess-
ara svokölluSu þjóSstjórnar-
flokka.
ÞaS er þó vitað, aS bæSi Sjálf-
stæSisflókkurinn og Framsóknar-
flokkurinn eiga aS verulegu leyti
gengi sitt og áhrif undir tilveru
Kommúnistaflokksins.
Allt tal íhalds og Framsóknar
um útrýming kommúnismans er
tál og yfirdrepsskapur, tilgangur-
inn blekking og framkvæmdirnar
þar aí leiöandi engar. Þessar gang-
stoSir þjóSstjórnarinnar hafa aS-
eins áhuga fyrir því, aS halda
kommúnistum innan vissra tak-
mairkja, þ. e. innan þeirra tak-
marka, sem bezt henta hlutföllun-
um í baráttu þeirra um völdin.
Kommúnistaflokkurinn var allt
fram til ársins 1937 aSeins at-
kvæSalikkista í hinni þingræðis-
legu baráttu um völdin. í þessa
kistu tókst afturhaldinu ár frant
af' ári aS varpa nokkur þúsund
atkvæSum róttækra manna í land-
inu.
MeS kosningu kommúnista á
þing 1937 brást afturhaldinu sú
stoS, sem því hafSi veriS aS til-
veru Kommúnistaflokksins.
Kommúnistarnir sprengdu tak-
mörk þau, sem afturhaldiS haföi
búiS þeim. En viðgangur Komm-
únistaflokksins í kosningunum
Í937 sýndi afturhaldinu ennþá
betur en nokkru sinni fyr, hve
miklu lítill flokkur getur ráðiS
um ú,rslit/in í valdabaráttunni í
landinu.
Afturhaldsflokkarnir vilja
koma kommúnistunum aftur inn
.fyrir þau gömlu takmörk og út úr
þinginu, en þeir vilja ekki fyrir
nokkurn mun missa þá aSstöðu,
sem tilvera Kommúnistaflokksins
getur haft, um þaS að sundra fylk-
ingum frjálslyndra manna í land-
inu.
Jafnvel meSan hrópin um rauðu
hættuna ætla að æra alla menn í
landinu, á sér staö víðtæk og inni-
leg samvinna milli kommúnista og
sjálfstæSismanna og kommúnista
og Framsóknarmanna víðsvegar á
landinu. ab.
Stríðið
HarSstjórar á hervöllum
hnekkja þjóða menningum,
grafir búa gervöllum
góðra manna kenningum.
P-Í7-
____ . . ' ....
■■MBnBMBSBHaBHaBBMMHMMHPMEaW—1—gEMaiB—n—BOHBUIW'tg—■MEJBa—aca—gaw——
Mál og Menning: '
SKAPADÆGUR
skáldsaga eftir frægasta núlifandi rithöf-
und Finna, Nobelsverðlaunaskáldið Sill-
anpáá, er komin út.
Félagsmenn í Reykjavík vitji bókarinnar
á Laugaveg 19.
• /
.. ........■■■ —■ ■
* ■
Tilkynning
Það tilkynnist hér með að allir reikningar á
brezka setuliðið verða framvegis greiddir á
brezku sendiherraskrifstofunni á hverjum
miðvikudegi kl. 2—3 e. h.
YFIRFORIN GINN. ,
Að gefoa tiieini
skal eigendum og útgerðarmönnum skipa, sem
flytja ísfisk til útlanda, bent á það, að heimild
sú er þeir hafa til að ráðstafa andvirði fiskjar-
ins til vörukaupa erlendis er eingöngu bundin
við þarfir útgerðarinnar, og er því óheimilt að k
selja vörurnar öðrum, nema með leyfi gjald-
eyris- og innflutningsnefndar.
V ðskiptamálaráðnneytið, 14. maí 1940.
TILKYNNING
til húsavátryggjenda utan Reykjavrkur.
Vegna hækkunar á byggingarkostnaði af völdum
styrjaldarástandsins, vill Brunabótafélagið gefa vá-
tryggjendum kost á að fá hækkun á vátryggingum
húseigna sinna um allt að 60% — sextíu af hundraði.
Nánari upplýsingar hjá umboðsmönnum á aðalskrif-
stofu félagsins.
Brimabótafélag íslands.
Fundur „Hlífar‘‘ í Hafnarfirði.
Verkamannafélagið HHf í Hafn-
arfirði hélt fund 14. þ. m. Snerist
fundurinn að sjálfsögðu aðallega
um atvinnuleysismálin.
Voru margar tillögur samþykkt-
ar í þeim efnum.
Krafðist fundurinn þess, að nú
þegar yrði hafin bygging hafnar-
garða í Hafnarfirði, að Hafnfirð-
ingum yrði gefinn kostur á vinnu
viS nýbýlamyndun í Ölvusi, aS kol
yrSu lækkuS i verSi og aS bæjar-
stjórn beitti sér fyrir móvinnzlu.
AS lokum lýsti fundurinn óánægju
sinni yfir þvi, aS Alþingi skyldi
ekki skattleggja togarafélögin.

raftækja
~ VIDGERDIR
VANDAÐAR-ÓDÝRAR
SÆKJUM & SENDUM

Kaupendur Nýs lands eru
vinsamlega beðnir að til-
kynna afgreiðslunni bústaða-
skipti.