Nýtt land - 24.01.1941, Qupperneq 2

Föstudaginn 24. janúar 1941.
NÝTT LAND
Dagsbrnnarmenii!
Þannig lítur listinil út {>egar þi'ð liafið tryggt félaginu örugga
forustu.
x &
Fyrst og fremst borinn fram af óháðum verkalýðssinnum og
Sjálfstæðismönnum í Dagsbrún.
--------------1-------
Stjói»n:
Formaður:
Héðinn Valdimarsson'.
Varaformaður:
Axel Guðmundsson.
Ritari:
Gísli Guðnason.
Gjaldkeri:
Kristófer Grímsson.
Fjármálaritari:
Ólafur Stefánsson.
Varastjórn.
Eggert Guðmundsson.
Sveinn Jónsson.
Jóel Baíringsson.
Stjórn
vinnudeilusjóds
Formaður:
Pétur G. Guðmundsson.
Meðstj órnendur:
Guðm. Ó. Guðmundsson.
Kristinn K. Kristjánsson.
Varamenn:
Jónas Fr. Guðmundsson.
Öddur Jónsson.
Endur-
skodendur:
Nikulás E. Þórðarson.
Björgvin Grímsson.
Varaendurskoðandi:
Snæbjöm Eyjólfsson.
Trúnaðarráð:
Héðinn Valdimarsson, Sjafnarg. 14.
Axel Guðmundsson, Grettisgötu 27.
Gísli Guðnason, Laugaveg 28C.
Kristófer Grímsson, Hörpugötu 27.
ólafur Stefánsson, Grettisgötu 64.
Eggert Guðinundsson, Ásvallag. 53.
Sveinn Jónsson, Barónsstíg 20.
Jóel Bæringsson, Hringbraut 170.
Pétur G. Guðinundsson, Ing. 20.
Guðm. ó. Guðmundsson, Hrbr. 17G.
Kristinn H. Kristjánsson, Háteig.
Jónas Fr. Guðmundsson, Bræðr. 49.
Oddur Jónsson, Fagradal.
Nikulás lí. bórðarson, Baldursg. 31.
Björgvin Ivr. Grímsson, Frakk. 26A.
Snæbjörn Eyjólfsson, Laugaveg 51B.
Aðalsteinn Vígmundsson, Grett. 73.
Agnar Guðmundsson, Bjarnarstíg »12.
Ágúst Sigurðsson, Miðstræti 8A.
Alfreð Guðmundsson, Mánagötu 4.
Andrés Sigurðsson, Túngötu 2.
Ármann Jóhannsson, Hverfisg. 80.
Árni Ámundason, Ljósvallag. 30.
Árni Magnússon, Laugáveg 132.
Ásmundur Guðmundsson, Laug. 4G.
Ásmundur Þorkelsson, Klapparst. 40.
Auðunn Auðunnsson, Grettisg. 30.
Axel S. Þórðarson, Hverfisg. 106.
Bjarni Sæmundsson, Grettisg. 17B.
Björn Benediktsson, Hverfisg. 125.
Einar Erlendsson, Amtmannsstig 2.
Einar Guðnason, Laugaveg 28C.
Einar Pálsson, Grettisgötu 73.
Einar Þorsteinsson, Baugsvegi 17.
Eiríkur Þorsteínsson, Hverfisg. 90.
Finnbogi Árnason, Bergsstöðum.
Finnbogi Finnbogason, Laugaveg 91.
Guðbjartur Björnsson, Bragagötu 22.
Guðvarður Sigurðsson, Rvíkurv. 7.
Guðbrandur Jónasson, Laugaveg 126.
Guðjón Jónsson, Bragagötu 29A.
Guðjón V. Þorsteinsson, Hverfisg. 83.
Guðlaugur Guðlaugsson, Frakkast.26.
Guðm. Guðmundsson, Hofsvallag. 1G.
Guðmundur Pétursson, Ilringbr. 180.
Guðmundur Sveinsson, Laugav. 58B.
Gunnar Eggertsson, Ilofsvallag. 23.
Halldór Bjarnason, Stýrimannast. 12.
Halldór Oddsson, Laugaveg 45.
Halldór Sveinsson, Ilaðarstíg 14.
Hannes Arnórssön, Skólav.stíg 42.
Hannes Guðjónsson, Holtsgötu 17.
Haukur Hólmsteinsson, Hallv.stig 10.
Helgi Kristófersson, Hörpugötu 27.,
Hinrik Halldórsson, Grettisgötu 57.
Hlöðver Bæringsson, Barónsstíg 10.
Jóhann Jóhannesson, Lindargötu 7.
Jón B. Björnsson, Ásvallagötu 39.
Jón Guðbrandsson, Laugaveg 126.
Jón Hjörleifsson, Hverfisgötu 62.
Jón Kári Kárason, Hverfisg. 100B.
Jön Þ. ólafsson, Laugaveg 126.
Jón Þorsteinsson, Ránargötu G.
Kristinn Árnason, Baldursgötu GA.
Kristinn Jóhannsson, Hverfisg. 80.
Kristinn Pálsson, Ásvallagötu 49.
Kristján Júlíusson, óðinsgötu 20.
Oddgeir Einarsson, Lindargötu 43.
Oddsteinn Gíslason, Lindargötu 10A.
(ilafur Einarsson, Laugaveg 49.
(ilafur Guðmundsson, Kárastig 7.
ólafur Guðnason, Ásvallagötu 61.
ólafur Hákonarson, Brekkustíg 14.
ólafur R. G. Jóelsson, Spitalastíg G.
ólafur Þórir Jónsson, Grettisg. 35B.
ólafur H. Theodórsson, Láugaveg 11.
Páll Kristjánsson, Laugaveg 44.
Páll Magnússon, Hrauni v. Engjaveg.
Pétur .1. Hraunfjörð,- Sogablett 17.
Sigdór Helgason,. Hverfisg. 100B.
Sigurbjörn Björnsson, Ilringbr. 152.
Sigurður Auðbergsson, Egilsstöðum.
Sigurður Bjarnason, Hringbr. 154.
Sigurður Einarsson, Ásvalagötu 17.
Sigurður Guðnason, Bergþórug. 4.
Sigurður M. Jónsson, Hringbr. 182.
Sigurður Þórðarson, Skólav.stíg 31.
Sigurjón Úlfarsson, Frainncsveg 15A.
Sveinbjörn Hannesson, Ásvallag. 65.
Sveinn Jónssön, Laugaveg 142.
Torfi Markússon, Lindargötu 2.
Víglundur Gíslason, Laugaveg 84.
Þórarinn Hafberg, Fjólugötu 23.
Þórður Brynjólfsson, Bragagötu 29.
Þorkell Gíslason, Hofsvallagötu 15.
Þorkell Helgason, Litlu Grund.
Þorkell ólafsson, Úthlíð.
Þorlákur G. Ottesen, Hringbr. 184.
Þorsteinn Magnússon, Laugav. 159A.
Þorvarður Guðbrandsson, Bald. 6A.
Leidbeining um kosninguna í lög-
um Dagsbrúnar.
Oski kjósandi að kjósa eina prentaða tillögu á kjörseðli óbreytta,
krossar hann við tillögubókstafinn, en óski kjósandi breytingar á
tillögu, er hann kýs, er honum heimilt að strika út nöfn, og getur
hann kosið menn í staðinn í annarri tillögu, og skal hann þá krossa
við nöfn þeirra.
Guðmundur Ó. Guðmundsson:
Til Dagsbrúnarmanna!
T FYRRA gerðum við Þorlákur
* Ottesen allt, sem i okkar valdi
stóð, til þess að koma á samkomu-
lagi allra aðila í Dagbrún um
sameiginlega stjórn. Það mis-
tókst vegna þess, að stjórn Al-
þýðusambandsins vildi enga slíka
samvinnu við okkur vinstrimenn
í félaginu, en samþykkti í þess
stað að ganga til kosninga með
Sjálfstæðismönnum samkvæmt
pólitísku plani, er þeir Stefán Jó-
hann og Olafur Thors höfðu á-
kveðið.
Breytt viðhorf.
Nú, ári síðar, þegar gengið er
til stjórnarkosninga i Dagsbrún,
eru aðstæður svo gerbreyttar, að
útilokað var að reyna samkomu-
lag um stjórn í félaginu, er allir
aðilar gætu staðið að og liggja til
þess mjög sterk félagsleg rök, og
eru þau í aðalatriðum þessi:
Alþýðuflokkurinit eða forustu-
rnenn hans í nafni flokksins, hafa
á árinu brugðizt svo trúnaði verk-
lýðsfélaganna, að slík spilling hef-
ir aldrei þekkzt í islenzkunt fé-
lagsmálum.
í lögunt Alþýðusambandsins var
það ákvæði, að þeir einir væru
kjörgengir sem fulltrúar fyrir
verkalýðsfélögin í sambandinu til
santbandsþings og í fulltrúaráð,
sem væru Alþýðuflokksmenn.
Þessu áþvæöi í lögum sambands-
ins var breytt í haust, en kemur
þó ekki til framkvæmda til áhrifa
fyrr en eftir tvö ár, eða á næsta
santbandsþingi.
Verkalýðsféiögin í Reykjavík
áttu sameiginlegar eignir, er voru
um einnrar milljónar króna virði.
Þessar eignir voru rnikill meiri-
hluti í Alþýðuhúsi Reykjavíkur,
Samkomuhúsið Iðnó og lang-
stærsta brauðgerðarhúsið í bæn-
urn, Alþýðubrauðgerðin, ásamt
útibúum í Hafnarfirði, Keflavík
og á Akranes. Nokkrar skuldir
hvíldu á þessum fyrirtækjum og
voru surnar þeirra vegna útgáfu
Alþýðublaðsins, svo sem um 140
þúsund króna skuld, er Alþýðu-
brauðgerðin hafði tekið sér.
Öll þessi fyrirtæki verkalýðsfé-
laganna gáfu svo góðan arð, að
þau hefðu greitt sig upp á tiltölu-
lega fáum árum.
Áður 'en lögum Alþýðusam-
bandsins var breytt síðastliðið
haust, samþykktu alþýðuflokks-
mennirnir, sem einir skipuðu full-
trúaráð verkalýðsfélaganna, að
selja sjálfum sér Aiþýðubrauð-
gerðina ásamt útibúum fyrir á-
hvílandi skuldir, sem er langt und-
ir sannvirði. (Alþýðublaðið sagði
að allir fulltrúar, sem voru í fulí-
trúaráðinu, væru hluthafar i hinu
nýja hlutafélagi, Alþýðubrauð-
gerðin h.f.). Ennfremur sam-
þykktu þessir menn að selja Iðnó
Alþýðuhúsi Reykjavikur h.f. fyrir
130 þúsund krónur, en sannvirði
hefði verið nær 300 þúsund krón-
ur, en yfirtökin í Alþýðuhúsi
Reykjavíkur hafði Alþýðuflokks-
forustan áður tryggt sér með því
að stórauka hlutaféð og_ skipta á
milli sin þeim hlutpm. — Eins og
allir, sem óspillta sjórt hafa, sjá
þá hefur Alþýðuflokksforustan
notað tækifærið, hið síðasta er hún
taldi, til þess að svipta verka-
lýðsfélögin i bænum öllum sam-
eiginlegum eignuirt sinum, án þess
að meðlimir verkalýðsfélaganna
hefðu minnstu hugmynd um, og í
fyrirfram vitandi algerri óþökk
þeirra nær allra.
Ósvífni.
Af framangreindum ástæðum
var útilokað að eiga nokkurt sam-
neyti' við hina spilltu Alþýðu-
flokksforustu, um stjórnarupp-
stillingu í Dagsbrún. Þó að þessar
ástæður einar nægi, eru þó fleiri
ástæður, og þykir mér rétt að
ininnzt sé á, að Alþýðuflokkurinn
tilnefndi Einar Björnsson fyrir
formann félagsins og Martein
Gíslason fyrir ráðsmann þess síð- j
astliðið ár, og 1>er hann því á- 1
byrgð á þeirri upplausn, er varð
í félaginu og trú manna á það
vegna framkomu þeirra, en auk
þess hefur forusta Alþýðuflokks- :
ins notfært sér stjórnaraðstöð-
una í Dagsbrún á síðastliðnu ári
til þess að svipta félagið tugum
þúsunda króna tekjum, vegna út- *
reiknings og útborgunar á Breta-
vinnunni. Dagsbrún hafði tekið
að sér útreikninga og útborgun á
vinnu verkamanna í Reykjavik, er
unnu hjá brezka setuliðinu, gegn *
l% Kjaldi af útborguðum vinnu- j
launum. 1 þrjár vikur annaðist !
skrifstofa Dagsbrúnar þessi störf
og fékk greidda tilskilda þóknun.
E11 annar starfsmaður félagsins
átti sumarfrí, og fór liann í fríið
samkvæmt ósk formanns og ráðs-
manns, eftir að hafa annazt út- í
borganir í þessar þrjár vikur. í
stað þessa starfsmanns, sem hafði
verið tilnefndur samkvæmt samn-
ingum, af Sjálfstæðismönnum, til-
nefndu Alþýðuflokksmenn auglýs-
ingastjóra Alþýðublaðsins, en
þegar starfsmaður félagsins kom
til vinnu, að hálfum mánuði liðn-
um, var allri útborgun á Breta-
vinnunni hætt hjá félaginu og aug-
lýsingastjórinn farinn, og hefur
i hann ásamt forustumönnum Al-
! þýðuflokksins annazt útreikninga
á launum verkamanna í Breta-
! vinnunni síðan, og er það inál
1 manna, að 1% renni til Alþýðu-
! flokksins nú.
1 Eftir alla þessa óheyrilegu
framkomu Alþýðuflokksforust-
| unnar við Dagsbrún og önnur
' verkalýðsfélög í bænurn, er það
alveg forhert ósvifni af flokkn-
um, að bera fram lista við í hönd
farandi stjórnarkosningar í Dags-
brún. B-listinn, sem er fram bor-
1 inn af þeim mönnum, er ég hér
að framan hefi lýst, er fyrirfram
dauðadæmdur, en þau atkvæði,
sem hann fær, vitna um hve
margir Dagsbrúnarmenn eru
blindir fyrir þeirri sjiillingu, sem
i Alþýðuflokksforustan er gegn-
sýrð af.
Viðhorf til kommúnista.
Viðhorf okkar vinstri manna í
Dagsbrún til kommúnista, hafa
gerbreytzt frá því fyrir ári siðan,
og er ástæðan til þess sú, að fram-
koma þeirra á þeim fáu félags-
fundum, sem haldnir hafa verið,
sýndi, að þeir höfðu nú tekið upp
aftur þær bardagaaðferðir, er á
sínum tíma gerðu alla fundi í fé-
laginu áhrifalausa vegna ópa, ó-
hljóða og uppistands, er enginn
félagsmaður fékk hljóð, sem ekki
talaði þéirra máli, Tveir síðustu
Dagsbrúnarfundirnir fóru þannig,
að fyrri fundinum hleyptu þeir
upp eftir að hafa ráðizt með
handalögmáli á andstæðing sinn,
en framkoma þeirra á fundinum
á nýársdag, seni haldinn var til
að taka ákvörðun í kaupgjalds-
málunum, var sú að gera óp að
þeim ræðumönnum, er vildu láta
íhuga vel á hvern hátt brezka
setuliðið snerist við verkfalli fé-
lagsmanna. Þeirra vigorð voru á
þcim fundi, að brezki herinn
mundi skilyrðislaust ganga að
þeim kaupgreiðslum, er fundur-
inn samþykkti. Vegna þeirra víg-
orða voru fyllstu kröfurnar sam-
þykktar sem taksti, er gekk í gildi
næsta dag. Öll vinna stöðvaöist,
líka Bretavinnan, engin hdimild
var til þess, að ganga inn á við
Bretana að þeir létu vinna upp á
væntanlega samninga, því að
kommúnistunum tókst að koma í
veg fyrir það, þar sem þeir full-
yrtu, að flugvöllur þeirra gæti
ekki beðið og þeir þvinguðust því
til þess að ganga aö fyllstu kröf-
um. i staö þess að verða við þess-
ari kröfu kommúnista hótuðu
Bretarnir því aö hætta að nota
íslenzka verkainenn, ef verkfallinu
yrði haldið áfram. Aðíerð sú, er
kommúnistarnir knúðu fram á
fundinum að notuð yrði í verkfall-
inu, sú að beina því fyrst og
fremst að brezka setuliöinu, varð
til þess, að Dagsbrún varð fyrir
því mesta áfalli, sem hún hefur
orðið fyrir, sem sé að aflýsa verk-
fallinu án árangurs. Enn í dág
ganga hundruð Dagsbrúnarmanna.
atvinnulausir vegna þessa frum-
hlaups kommúnista. Við skulum
þó vona, að úr því rætist. Með
framkomu sinni á nýársdagsfund-
inum tókst kommúnistum að
styðja Vinnuveitendafélag Islands
til þess að koma fram vilja sínuni
í kaupgjaldsmálinu, í stað þess að
Dagsbrún haföi í hendi sinni að
nota Bretavinnunna sem beinan
verkfallssjóð í verkfalli gegn hin-
um íslenzku striðsgróða atvinnu-
rekendum, er neituðu Dagsbrún-
armönnum um sanngjarna launa-
hækkun, á þeim tíma, sem þeir
yfirfylla bankana af peningum,
sem þeir vita ekki, hvað þeir eiga
við að gera. Á þessum sama fundi
komu kommúnistarnir með tillögu,
eftir að umræðum var hætt og fyr-
irfram ákveðinn fundartími var
liðinn.
Þessi tillaga var um að kjósa 5
manna nefnd, er átti aö hafa yfir-
stjórn verkíallsins. Héðinn Valdi-
marsson, sem var fundarstjóri,
visaði þessari tillögu frá og sleit
siðan fundinum. Nokkur óánægja
varð vart hjá ýmsum fundarmönn-
um vegna þessa, en nú munu allir
heiöarlegir, hugsandi félagsmenn
sjá, að á þeirri stundu bjargaði
Héðinn Dagsbrún frá því að verða
bannað félag, í okkar hertekna
landi, því aö enginn, er til þekkir.
efast um að kommúnistarnir Guð-
brandur Guðmundsson, Hallgrím-
ur Hallgrímsson ög Edvarð Sig-
urðsson, sem átti að verða í nefnd-
inni, hefðu ekki hikað við að gefa
út í nafni Dagsbrúnar fregnmiða
þann, er útbýtt var meöal brezka
setuliðsins, þar sem hiuir óbreyttu
liðsmenn eru hvattir til óhlýðni
við yfirforingja hersins.
Þurfum duglega forustu.
Þegar við Dagsbrúnarmennirn-
ir, sem erum algerlega óháðir hin-
um pólitísku flokkum, fórum að
ihuga á hvern hátt félagi okkar
yrði bezt borgiö eftir þau áföll,
er það hefur hlotið á síðasta ári,
þá sáum við aðeins eina leið til
þess að reísa félagið við, en hún
var sú, að fá þann mann, er í 14
ár hafð leitt félagiö giftusamlega
og gert Dagsbrún að f jölmennasta
og öflugastg verkalýðsfélagi
landsins, til þess nú að taka að sér
forustu félagsins hið 15. ár, þótt
ha'nn hefði fallið í fyrra, sem þeg-
ar á allt er litið, mun vera hið
mesta ólán, er reykvíska verka-
menn hefur hent í samtökum sin-
um, og voru þaS víst fáir, sem sáu
ekki eftir því í sumar aS hafa
kosið Einar Björnsson í fonnanns-
sætið en hafnað HéSni Valdi-
marssyni.
5. herdeild.
Eg hefi lýst því hvers vegna
útilokað er nú að hafa samstarf
viS Alþýöuflokksforustuna, og
einnig sýnt fram á, vegna hvers
við vildum ekki samvinnu viS
kommúnistana, þó vil eg þar við
bæta einu atriði, er félagsmenn í
Dagsbrún mega gjarnan gera sér
alvarlega grein fyrir, en það er, að
nú lítur út fyrir, að Bretar muni
skoða hverja þá stjórn, er studd
væri af þeim mönnum, er stóSu aS
dreifibréfinu, sem stjórn 5. her-
deildar Flitlers á íslandi. Dags-
brúnarmenn ættu öðruin fremur aS
skilja, hvað það þýðir, þegar þeir
vita, að á meðan skrifstofa Dags-
brúnar borgaði út vinnulaun í
Bretavinnunni, var vikugreiðslan
yfir 240 þúsund krónur eða nær