Skírnir - 01.12.1917, Blaðsíða 47

Skirnir]
Þjóðfélag og þegn.
381
rskiftingu skattabyrðanna hingað til. Þar sem minst var
á tekjus.ofna þjóðarinnar hér að framan var e k k i átt
•við þá gjaldstofna, sem skattarnir eru kendir við, bæði i
•daglegu tali og opinberum skýrslum, heldur þær náttúr-
legu auðsuppsprettur, sem hér og hvarvetnaeru
fyrir hendi, til að leggja skattana á. Til þess að átta sig
•á sérkennum þeirra, hverrar fyrir sig, er bezt að athuga
iivaðan hinir ýmsu gjaldþegnar hafa tekjur sínar til eigin
og opinberra þarfa. Tökum þá fyrst verklaunamann
i ströngustu merkingu þess orðs — mann sem ekki einu
sinni á verkfærið, sem hann vinnur með, hvort heldur það
-er reka, orf, skrifáhöld, veiðarfæri eða annað, og því síð-
ur er þá að gera ráð fyrir að hann eigi verkefnið. Sé
nú gengið framhjá að hann kynni að eiga arðgæfar eign-
ir, sem eigi standa í sambandi við atvinnu hans, þá er
auðsætt að allar tekjur hans eru sprottnar af þeirri vinnu,
sem hann heflr lagt fram, hvort heldur hún er andleg eða
likamleg, hvort heldur hún er framkvæmd af algengum
"vegagerðarmanni eða háttsettum embættismanni.
Hér er fyrsta auðsuppsprettan — v i n n a n.
Athugum því næst ýmsar aðrar stéttir með annarskon-
ar atvinnu, t. d. iðnrekendur, kaupmenn, bændur o. s. frv.
Allir hafa þeir fyrstu auðsuppsprettuna, — sinn eigin
vinnukraft — en þeir nota hann til að skapa sér
arð af eignum, sem þeir eru á ð u r búnir að eignast eða
afla sér í því skyni: af smíðaefni, vörum, bústofni o. s.
frv. Ef eignirnar eru meiri en svo, að þeir með eigin
vmnu geti ávaxtað þær, eða vilji eigendurnir og geti hlíft
sér við vinnu, þá nota þeir vinnukraft a n n a r a manna,
sem eigi taka annan þátt í arðinum en umsömdu kaupi
nemur (verklaunamenn). Nú er sýnilegt að tekjur þess-
&ra atvinnurekenda þurfa ekki og geta ekki ætíð
staðið í beinu hlutfalli við þá vinnu, sem þeir hafa
lnt af höndum, eins og á sér stað með verklaunamenn,
heldur eru þær arður eða réttara sagt v e x t i r af eign-
Um Þeirra eða umráðafé, og ávaxtast ekki eingöngu
af persónulegum hæfileikum eigendanna, heldur og af al-