Alþýðublað Hafnarfjarðar - 27.10.1962, Blaðsíða 1

Jafnaðarstefnan
er stefna
alþýðunnar
Verzlið við þá, sem
auglýsa í Alþýðublaði
Hafnarffarðar
IHIAJF NAIRl IFJJAIRHDJAJRt
XXI. ÁRGANGUR HAFNARFIRÐI, 27. OKTÓBER 1962 13. TÖLUBLAÐ
Emil Jónsson er sextugur í dag
Sextugur er í dag Emil Jónsson sjávarútvegsmála-
ráðherra, sá Hafnfirðingur, sem flestir íslendingar
kannast við, maður, sem í fulla þrjá áratugi hefur
verið meðal fremstu áhrifamanna bæjarfélags 'síns
og síðar þjóðfélagsins alls.
Emil Jónsson er fæddur í Hafnarfirði 27. októ-
ber 1902. Foreldrar hans voru hjónin Jón Jónsson
múrari og Sigurborg Sigurðardóttir. Þau voru ættuð
austan úr Arnessýslu, samvalin sæmdarhjón, sem
ekki máttu vamm sitt vita í neinu, traust í öllu og
iðjusöm.
Að loknu barnaskólanámi fór Emil í Flensborgar-
skóla og lauk þar gagnfræðaprófi vorið 1917 og
sama vorið gagnfræðaprófi við menntaskólann í
Reykjavík, en þess þurftu menn þá til þess að fá
inngöngu í lærdómsdeild 'skólans. Stundaði Emil
þar nám veturinn eftir, en las 5. og 6. bekk utan
skóla næsta vetur og lauk stúdentsprófi með góðri
einkunn vorið 1919, þá á 17. ári, og hefur enginn
maður orðið stúdent yngri við menntaskólann í
Reykjavík. Sýnir þessi námsferill glögglega, að hér
fóru saman úgætir námshæfileikar og kapp og
ástundun.
Síðan fór Emil til Kaupmannaliafnar og las verk-
fræði við Den polytekniske Læreanstalt, eins og
tækniskólinn danski nefndist þá. Þótti þetta góður
skóli og erfiður, og lauk Emil þar verkfræðiprófi
með góðum vitnisburði 1925. Næsta ár var hann
við verkfræðistörf í Odense á Fjóni.
Um þessar mundir voru heillavænlegir atburðir
að gerast í Hafnarfirði. Undir stjórn mikilhæfra for-
ystumanna og með öruggu fylgi almennings náði
Alþýðuflokkurinn meiri hluta í bæjarstjórn 1926.
Tók hann þegar til óspilltra málanna við margvís-
legar framkvæmdir, sem bæjarfélaginu máttu verða
til gagns. Þegar fyrsta sumarið var ráðinn sérstak-
ur bæjarverkfræðingur til starfa. Var það Emil Jóris-
son. Fjórum árum síðar (1930) var ráðinn sérstak-
ur bæjarstjóri, en áður liafði bæjarfógeli gegnt því
starfi. Nú þótti það ekki lengur lienta, þegar bærinn
stækkaði og framkvæmdir hans jukust. Var hinn
ungi verkfræðingur gerður að bæjarstjóra, og gegndi
hann því starfi til 1937. Jafnframt var hann kosinn
1 bæjarstjórn (1930) og starfaði hann þar til 1958.
Formaður bæjarráðs var hann lengi og starfaði
í mörgum nefndum. Hann var m. a. formaSur Út-
gerðarráðs frá upphafi 1931—1962, formaður skóla-
nefndar Flensborgarskóla 1930—47, átti sæti í skóla-
nefnd barnaskólans 1934—37 og í fræðsluráði kaup-
slaðarins frá því það var stofnað til 1958. í stjórn
8parisjóðs Hafnarfjarðar átti liann sæti 1935—57.
Uann stai'frækti kvöldskóla fyrir iðnaðarmenn vet-
urna 1926—28, en þá tók Iðnaðarmannafélag Hafnar-
fjarðar við rekstri skólans, það var þá nýstofnað og
átti Emil góðan þátt í stofnun þess. Hann kenndi
uæstu ár við skólann og var skólastjóri hans til
1944 og jafnframt lengi formaður Iðnaðarmanna-
félagsins. Það var fyrir atbeina hans, að Raftækja-
verksmiðja Hafnarfjarðar (Rafha) var staðsett í bæn-
uni og var hann formaður stjórnar hennar og er enn.
Hann var einnig einn af stofnendum skipasmíða-
stöðvarinar Drafnar og bijggingarfélagsins Þórs.
Eleira mætti telja, en þetta nægir til að sýna það,
sem allir kunnugir vita, hversu mjög Emil Jónsson
hefur verið riðinn við framkvæmdir í Hafnarfirði
nú í hálfan fjórða áratug, liið mesta framfara-
tímabil, sem yfir bæinn liefur gengið, en jafnframt
liin erfiðu kreppuár eftir 1930, þegar stjórn bæjar-
málanna heimtaði meiri fyrirhyggju og umstang en
bæði fyrr og síðar. Lentu þeir erfiðleikar vitanlega
að töluverðu leyti á bæjarstjóranum og voru oft
þreytandi, en færðu honum hins vegar dýrmæta
þekkingu á lífsbaráttu almennings og notadrjúga
reynslu í að fást við erfið málefni og eiga skipti við
menn með margvíslegum sjónarmiðum og ólíku
lundarfari.
Emil Jónsson skipaði embætti vitamálastjóra árin
1937—57, en gegndi því að sjálfsögðu ekki árin
1944—49, þegar hann var ráðherra, en þó lét hann
ekki vita- og hafnarmál afskiptalaus á þeim árum,
því að hann fór með embætti samgöngumálaráð-
herra. Fékk hann orð á sig sem grandvar og sam-
vizkusamur embættismaður. Tók vitakerfi landsins
miklum framförum á þeim árum, sem Emil var vita-
málastjóri, og má mjög þakka það ötulli og farsælli
forystu hans. Þegar hann lét af störfum sem vita-
málastjóri, var svo komið, að unnt var að sigla
umhverfis landið í björtu veðri án þess að fara
nokkru sinni út úr vitaljósi.
Síðan 1957 hefur Emil Jónsson verið bankastjóri
í Landsbanka íslands, en ekki sinnt þeim störfum
nema stutt, því að hann hefur mestállan þann tíma
átt sæti í ríkisstjórninni.
Emil Jónsson var kosinn alþingismaður fyrir
Hafnarfjörð 1934. Hefur hann átt sæti á Alþingi
síðan, nú seinast sem þingmaður Reykjaneskjör-
dæmis. Þar hefur hann unnið í mörgum mikilvæg-
um nefndum og verið forseti sameinaðs þings og
notið því meira álits sem hann hefur setið þar leng-
ur. Leikur ekki á tveim tungum, að liann hefur
um langt 'skeið verið meðal allra fremstu þingmanna
þjóðarinnar. Hann hefur hvað eftir annað setið í
ríkisstjórn, fyrst árin 1944—49, eins og áður var
sagt. Snemma á árinu 1959 vann Emil það þrekvirki,
sem margir töldu óvinnandi, að stofna ríkisstjórn
Alþýðuflokksins eins í algerum minnihluta á Al-
þingi og fá henni starfsfrið til þess að gera nauð-
synlegar aðgerðir, sem lengi munu lialda nafni
lxennar og forsætisráðherra liennar. Emils Jónssonar,
á lofti og sennilega verða því meira metin sem
lengra líður frá og mönnum skilst betur, um hvað
var að tefla.
Emil Jónsson ólst upp á traustu Alþýðuflokks-
heimili. í Danmörku kynntist hann jafnaðarstefn-
unni fræðilega og í framkvæmd. Gerðist hann mjög
vel að sér í þeim efnum. í bæjarstjórastarfinu og
vitamálastjórastarfinu aflaði hann lsér mikillar þekk-
ingar á margvíslegum þáttum íslenzks atvinnulífs.
Þingstörf hans mörg voru einnig vel til þéss fallin
að auka þessa þekkingu og dýpka skilning hans á
mörgum fyrirbærum þjóðlífsins. Hann var til að
mtjnda lengst af formaður Atvinnumálanefndar rík-
isins, sem sett var á laggirnar 1934 og gekk venju-
lega undir nafninu Rauðka. Atlxugaði síi nefnd
marga hluti vel og kom fram með merkilegar til-
lögur.
Það Uggur í augum uppi af því, sem hér liefur
verið drepið á, að maður eins og Emil Jónsson
hlaut skjótt að komast til vegs og álits í flokki sín-
um, Alþýðuflokknum. Hann var kosinn í miðstjórn
hans árið 1930 og hefur setið þar síðan að tveim
árum undanteknum. Hefur traust hans og álit í
flokknum jafnan farið vaxandi, Þótti ekkert álita-
mál að kjósa hann fyrir formann flokksins 1956,
Jregar Haraldur Guðmundsson varð sendiherra í
Osló og lét af formennskunni, og hefur hann verið
formaður hans síðan.
Sú er jafnan reynsla 'sveita og kaupstaða, þar sem
fram kemur maður með óvenjulegum hæfileikum,
að Jjeim helzt ekki á honum til Icngdar. Tjóar ekki
um að tala, þótt eftirsjón sé sveitarfélaginu í störf-
um slíkra manna, en heill Jýóðfélagsins lieimtar þá
til yfirgripsmeiri athafna, Þannig hefur það einnig
orðið um Hafnarfjörð og Emil Jónsson, þótt hann
sé enn í fastari tengslum við átthaga sína en gerist
um marga slíka menn. Hann liefur alla tíð verið
heimilisfastur í Hafnarfirði og jafnan látið sig mál-
efni bæjarins miklu skipta, svo 'sem sýnt hefur verið.
Hitt hefur einnig komið á daginn — og gat raunar
ekki öðru vísi farið, — að hin miklu og margvíslegu
þjóðmálastörf hans á síðari árum hafa fjarlægt lxann
frá daglegum störfum fyrir Hafnarfjörð serstaklega,
en Hafnarfjörður hefur lrins vegar eins og aðrir
staðir á landinu notið góðs af viturlegum tiUögum
haris og farsællegum framkvæmdum a hinu viðara
sviði þjóðmálanna.
Fáum mönnum mun lagnara en Emil Jónssyni
að leggja flókin mál svo Ijóst fyrir í ræðu, að hver
maður megi skilja. Ilann er og óvenju rökfastur
(Framháld á bls. 2)