Dagfari - 01.12.1944, Blaðsíða 2

Málvöndun
Þá er Börnin taka að lijala, þykir
það hlýða, að kenna þeim að tala rétt
það litla, sem þau segja.
En því er ekki ætíð farið svo, því
að foreldrarnir skeyta oft litlu um það
eða bera ekki minnsta skynbragð á,
hvað er rétt mál eða rangt. Vill það
því oft verða til þess, þegar fram líða
stundir, og börnin taka að þroskast, að
þau verða sneydd allri málkennd. —
Enda er sorglegt að hugsa til þess, hve
tungu vorri er misboðið og misþyrmt,
af fjölda manns, bæði í ræðu og riti,
einkum þó á síðari tímum. Þess ber
þó að geta, að málleysur, afbakanir
og slettur úr öðrum málum, sem nú
eru óhugnanlega teknar að gera vart
við sig í tungu vorri, spretta jafnan
upp í kaupstöðum og kauptúnum. —
I sveitum tíðkast þetta lítið eða ekki,
því að þar eru enn, sem betur fer, tal-
að gott mál og kjarnyrt, einkum hér
norðanlands. A þeim erfiðu og hættu-
legú tímum, sem vofa nú yíir íslenzku
þjóðinni, er þess brýn nauðsyn, að vér
höldum við tungu vorri, sem forfeður
vorir liafa talað niann fram af manni
og öld eftir öld, síðan land vort byggð-
ist. Oss ber eiiuiig að halda henni ó-
mengaðri og hreinni, því að hætta er
nú eigi lítil á því, að hún týnist og
missi hinn norræna hreinleik sinn og
blæ.
— Erum vér sannir Islendingar,
þegar vér höfum gleymt tungu vorri?
Það er augljóst, að þá er tungan
gleymist, hljótum vér að glata þjóð-
erni voru. — En skilyrði þess, að vér
séum Islendingar, er, að vér tölum
mál þjóðar vorrar. -— Sá maður, sem
eigi hirðir um það, að viðhalda tung-
unni, tala hana og rita rétt, er að sjálf-
sögðu eigi þess verður, að kallast Is-
lendingUr. En Islendingar viljum vér
allir vera, vegna þess að vér óskum
þess heitt að lifa lengur, ekki vegna á-
gætis né afburða sjálfra vor, heldur af
einlægri þra þess að lifa. Þess vegna
óskuni vér þjóðerni voru langlífis af
ást á því, en ekki vegna þess, að vér
teljum oss bera af öðrum þjóðum. —
Ef vér liðum undir lok, yrði það
héimsmenningunni mikill skaði, þar
sem þjóðin getur alið marga ágæta
sonu, sem gela gerzt miklir menning-
arfrömuðir. Veröldinni væri þá og
einni þjóðinni fátækari, sem mannlíf-
ið og mannkynið speglast í.
Það er skylda allra menntamanna,
að vanda málið sem mest og bezt og
leiða mönnum það fyrir sjónir, að
þeirn beri að gera það. — En því mið-
ur eru nokkrir menntamenn, sem
hvorki eru sendibréfsfærir né tala
tunguna rétt. Og það er furðulegt, að
menn, sem engrar menntunar hafa
orðið aðnjótandi, rita liana eins rétt
og menn, sem eru orðnir stúdentar. —
Blöðin gera lítið eða ekkert
að bæta úr þessu vanda-
máli. Öðru nær. Þau ala á bögu-
mælum og orðskrípum, sem er óliæfi-
legt að sjá á prenti. Og ekki þarf að
minnast á stafsetninguna, svo hroða-
leg og ótrúlega brengluð og hún er. —
En það er íslenzka sveitafólkið, sem
er þess vert, að það sé tekið til fyrir-
myndar í málfari. Stafar það af því,
að það les Jjjóðsögurnar og íslend-
ingasögur, sem eru gimsteinar og
kjarni túngu vorrar og bókmennta.
Tíðkar það lesturinn í fámerininu og
einverunni á kvöldin sér til skemmtun-
ar og afþreyingar, að afloknu dags-
verki, og lærir þannig og temur sér
hreint íslenzkt mál. — I kaupstöðun-
um stundaí' fólkið mest skemmtanir,
að sækja kvikmyndahús og dansstaði,
en leiðist þó flest, og er margt-síóá-
nægt. En í sveitum unir fólkið sér við
vinnu sína og er ekki eins spillt af um-
heimnum.
Steingrímur Sigurðsson.
GÓÐIR KAUPENDUR!
Oss þykir illt að þurfa að hækka
verð Dagfara upp í tvær kr. á mánuði,
þar eð vér höfðum ákveðið lægra verð
í úpphafi. Kemur sú hækkun af því,
að þá var oss ókunnugt með öllu um
útgáfukostnað og eins um tölu kaup-
enda. En nú er vér höfum fengið fulla
vissu um hvortlveggja áðurnefnt, sjá-
DAGFARI
Er þjóðinni æskilegt eða
r
óæskilegt, að Island verði
ferðamannaland?
Margir íslendingar hyggja æskilegt,
að ísland verði ferðamannaland, og
hingað flykkist útlendigar til þess að
dá fegurð lands vors. Eg játa, að ég
fylgdi þessum málstað um hríð, en er
hafði hugsað málið og rætt það við
ýrnsa menn, sem bæði voru því hlynnt-
ir og andvígir, snerist mér hugur.
Þeir, sem vilja ferðamannastrauminn,
styðja mál sitt með því, að ferðalang-
arnir auki atvinnu manna og greiða-
sala gæti orðið vænlegur atvinnuveg-
ur. Einnig er þeim það keppikefli, að
útlendir menn sjái þá fegurð, sem býr
í skauti lands vors og hér búi þjóð,
sem sé fjarskyld öllum skrælingjum
og gjörólík nágrönnum vorum á
Grænlandi. Við skulum nú athuga
þetta vandlega. Ef hingað kæmi margt
ferðamanna ár hvert, væri mikil nauð-
syn á, að hér risu upp mörg gistihús,
sem væru búin miklu meiri þægindum
en þau, sem fyrir eru í landinu. Ef til
vill veitir ekki af því, en af þessu
leiddi, að fjöldi * manns færi að fást
við veitingaþjónustu, og ég hygg, að
eigi sé æskilegt, að slík stétt yrði fjöl-
menn. Islendingum lætur betur að
heyja stríð við Ægi karl og erja fóst-
urjörð sína, þótt hún sé lu'jóstrug,
heldur en að lifa af molum þeim, sem
falla af borðum útlendra ferðalanga,
sem hingað legðu leið sína. Ég hygg,
að vaskir og knáir sjómenn og þiaut-
seigir bændur séu betri fulltrúar jxjóð-
ar sinnar en uppskafningslegir gest-
gjafar og lúpulegir veitingaþjónar.
Islenzk veðrátta er óblíð og breyti-
leg. Utlendingai', sem kæmu hingað,
um vér oss ekki fært að setja gjaldið
lægra, ef vér eigum að sleppa skað-
lausir að mestu út úr „brambolti“
þessu. Vonum vér, að þér látið Dag-
fara eigi gjalda þess, þótt dýr sé í
rekstri.
Með vinarkveðju.
Ritstjórnin.