Templar - 21.01.1904, Page 1

Reykjavík, 21. Janúar 1904.
2. blað.
YIII. ár.
Barnið við dyrnar á veitingakránni.
Ó, pabbi minn kæri, æ kom/lu með mér
heim!
Sko, klukkan er senn orðin eitt!
Þú lofaðir í morgun að koma snemma í
kveld,
á knæpunni að tefja ekki neitt.
Nú er eldurinn dauður og alt er orðið kalt,
og enn bíður mamma’ eftir þér;
hún situr með hann Villa litla; sjúkur er
hann
— og sárlítil hjáip er að mér.
Ó, pabbi minn kæri, æ komdu með mér
heim!
Sko, klukkan slær tvö — fylgdu mér!
Það kólnar, og hann Villi litli er veikari’ en
íyr,
— hann var þó að spyrja’ eftir þér —
og það segir hún mamma mín, ef þyngi
honum enn,
að þá muni hann deya í nótt,
og þessar fréttir bað hún mig að bera til
þín;
æ, blessaður komdu nú fljótt!
•Ó, pabbi minn kæri, æ komdu með mér
heim!
Sko, klukkan er senn orðin þrjú!
og timinn er svo langur og tómlegt heima’
er alt,
við tvær erum aleinar nú,
því Villi litli er dáinn; já Drottinn minn
hann tók,
og deyandi spurði hann um þig;
liann kallaði’ á þig, pabbi minn, og bauð
þér góða nótt
-og bað þig að kyssa sig,
Þýtt hefir
S. J. J.
Áhugi og undirskriftir.
Frá því fyrst að Goodtemplarar fóru að
starfa hér, hafa þeir verið að fullnægja
IV. lið í stefnuskrá sinni, er hljóðar þann-
ig; „sköpun heilsusamlegs almennings á-
lits á máli þessu (bindindismálinu), með
ötulli útbreiðslu sannleikans á alla þá vegu,
sem mentun og mannást eru kunnir"
Eins og gefur að skilja, þar sem aðallega
hefir verið starfað að þessu, þá hefi árang-
urinn orðið nokkur, og það hefir verið unn-
ið af talsverðum dugnaði að því, að full-
nægja þessu atriði, þó það hefði hiklaust
mátt gera mikið — mikið meira, og vinna
að miklu meira kappi að því en verið hef-
ur. Árið 1901 ákvað stórstúkuþingið að
láta hefja undirskriftarsöfnun um land alt
til þess að vita, hversu margir þeir væru,
er vildu þá aðflutningsbann, vínsölubann,
eða þá hvorugt. Eg man þá, að allir full-
trúann álitu, að meira en helmingur kjósenda
mundi rita með aðflutningsbanninu. En
hvernig fór ? Það vantar talsvert upp á helm-
inginn, og það sem meira er, að helmingur
allrar kjósendaá landinu hefir eigi enn sent
svar sitt. Eg veit ekki hvað sýnir áþreif-
anlegra hugsunarleysi manna með undir
skriftirnar
Það er viðurkent að vér eigum að reyna
að fá „skýlaust forboð gegn innflutningi
áfengisvökva til drykkjar" (sjá 3. stefnuskrá-
aratriði G. T.), en haldið þið virkilega að
vér fáum það meðan vér erum hálfsofandi,
og hugsum lítið eða ekkert um málefni
vort ?. Haldið þið virkilega að það dugi
að eins að sitja og horfa á og hanga í
einhverju bindindi? Nei við verðum að
gera meira. Vér verðum „að beita voru
ýtrasta megni", vér verðum að starfa af al-
hug. Og það er síður en svo að vér ger-
um það. Vér erum hálfsofandi og höfum
verið það í langan tíma. Undirskriftirnar
og söfnum þeirra ber Ijósan vott um það.
Það er vitanlegt að alþingismennirnir hafi
sagt, minsta kosti sumir hverjir, að þeir
vildu hafa vissu fyrir meiri hluta þjóðar-
innar, og margir fleiri hafa sömu skoðun,
það er því hætt við, að vér fáum ekki að-
flutningsbann nema að sýna þennan meiri
hluta, og því verðum vér að safna undir-
skriftunum af miklum dug hvarvetna þar
sem það enn er ógert. Þrátt fyrir það,
þótt undirskriftaeyðublöðin væru send til
„beztu" mannaogbindindismanna, sem hefðu
átt. að geta sóð hversu mikils var um það
vert að þeim væri safnað, þá hefir árang-
urinn verið þessi Hversu mikið tjón þetta
áhuga- og skeytingarleysi hlutaðeigandi
herra og stúkna bakar málefni voru er eigi
gott að segja, en það er feykilega mikið,
og eina meðalið er: Vaknið og vinnið!
Bætið úr þessu svo fljótt sem unt er, svo
að það sé ekki með réttu hægt að segja:
„stúkan N. N. hefir með ódugnaði sínum
hjálpað til þess að draga bindindismálið á
langinn!“
Eg veiti með mestu ánægju móttöku und-
irskriftunum, og mun kvitta fyrir þær í
blaðinu, ef safnandi óskar þess. Annars skal
eg geta þess, að eg mun síðar meir skýra
frá nöfnum þeirra stúkna og herra er hafa
safnað undirskriftunum af miklum dug, og
þá jafnframt geta hin'na sem ekki_eru enn
farin að gera nein sk.il, svo sem vert er.
Pétur Zóphóníasson
Bókmentir.
Knoíf S. A. Um berklaveiki sem þjóðar-
mein og ráð til að útrýma henni. ís-
lensk þýðing með ýmsum breytingum
eftir Guömund Björnsson læknir. Gefin
úr á landsjóðs kostnað. Rvík. 1903.
56 bls. 8o.
Landsstjórn vor og alþingi 1901 á þakkir
skyldar fyrir það, að gefa út alþýðurit um
berklaveikina og varnir gegn henni, og
Guðm. Björnsson á heiður skilið fyrir þýð-
inguna. Hann heíir heldur eigi valið illa,
víðfrægt rit er hefir hlotið há verðlaun og
verið þýdd á mörg tungumál. Verðlaunin
þýðingarnar, 17 að tölu frá því árið 1900,
og útgefendurnir ættu að vera næg sönnun
fyrir gildi ritgerðarinnar, og því, að skoð-
anir þær er þar koma fram séu samkvæmt
læknisfræðinni.
Bókin er alls í 29 köflum, og aftan við
þá eru lögin frá 23/10 1903 um varnir
gegn berklaveiki. Bókin segir frá sögu
berklaveikinnar, hvað sé berklaveiki, hvern-
ig eigi að verjast henni, og lækna hana.
í bókiuni eru auk þess 22 myndir tU
skýringar.
Það hefir áður verið kunnugt hversu
óholt og skaðlegt það er að neyta áfengra
drykkja, en ef einhver hefir efast um það
áður, mun hann vart efast um það er
hann hefir lesið bók þessa. Það gengur
eins og rauður þráður í gegnum hana:
burt með áfengið, það veikir heilsu þína,
gerir þig mót.tækilegii fyrir berklaveiki og
veikir mótstöðukraft þinn. Eg skal hér
að eins geta nokkra staða af mörgum:
„En ,góður jarðvegur fyrir gerla' er lík-
aminn ta.linu ef hann er veiklaður, hvort
heldur er að staðaldri eða um stundar-
sakir. Veiklunin getur verið komin að
erfðum frá foreldrunum, eða sprottin af
drykkjuskap“, (bls. 6).
„Drykkjumönnum er stöðug hætta búin
af berklaveikinni; ef þeir ekki hætta að
drekka“, (bls. 29).
„Hvað er það, er skapað getur eða
bakað mönnum tilhneiging til berklaveiki
ef tilhneigingin ekki er meðfædd?
1. Ofnautn áfeugra drykkja ..." (bls. 29).
„Vérráðum því til . . . . ekkiaðneyta
áfengra drykkja, venja ekki komur sínar
á dansleiki og drvkkjustofur, varast alt
svall“, (bls. 30).
„Enginn efi er á því að drykkjuskap
verður að telja versta þröskuld í vegi
allra sannra þjóðþrifa, og tiðustu orsök til
eyðileggingar á hjúskaparsælunni og heilsu
manna á sál og líkama; drykkjuskapur-
inn er öflugasta meðhjálp berJdasóttkveikj-
itnnarV) (bls. 54).
1) Loturbreytingar af mér. P. Z.