Templar - 24.05.1905, Side 2

30
]jóslega(!) frá því í Þjóðólfi 31. Marz
síðastl.
Og það er bölvað vínið!
Það er orðið svo slæmt! — Rétt eins
og það hafi ekki altaf verið það.
En það sem þó erallra verst, er það,
að það er selt »með hóflausu verði«,
og því orðið svo dýrt að drekka sig
fullan!
Svo segir höf. að minsta kosti síðast
í grein sinni, og vér slculum álíta að
hann viti það. »Reynzlan er sannleik-
ur« sagði Jón gamli Repp.
En með hverju vill höf. láta bæta
þetta?
Jú, vitið þið til. Ilann vill láta land-
sjóð taka að sér vínverzlunina! Lands-
sjóður, eða liið opinbera, á eftir tillögu
bans að hafa vinsala í hverri sýslu,
eða líkl. lielzl í hverri sveit landsins.
En hvernig hinn heiðraði höfundur
hugsar sér vinið ódýrara á þann hátt,
það mun flestum verða torráðin gáta,
því líklega vill háttvirtur höfundur þó
eklci láta landssjóð eyða árlega mörg-
um hundruðum króna, til þess að gefa
landsbúum, eða honum sjálfum, brenni-
vín. En það má auðsæll vera hverj-
um manni, að það yrði, þó að eins
sé litið til fjárhags landssjóðs, með öllu
ófær tilhögun. Arlegur kostnaður, laun
vínsalanna, yrði að öllum líkindum,
mikið meir en það, sem fengist lýrir
vínið.
Og það litur líka út fyrir að hr. Á. Á.
þó að einkennilegt sé, hafi þó getað séð
þelta, því áður fyr í grein sinni, er
hann að gera grein fyrir því, að vín-
salan liorgi sig víða hvar ekki i'yrir
einstaka menn.
Vill hr. Á. Á. annars ekki láta lands-
sjóð reka alla verzlun?
Þykir honum ekki gamla einokun-
in bezt?
Þó nú að hinn heiðraði höfundur
vilji láta landssjóð láta sig fá ódýr vín-
föng, J)á er það ekki svo að skilja að
hann vilji að landsmenn séu fyllisvín.
Síður en svo, ])eir eiga bara að drekka
»öðrum að meinalausu« segir höfundur.
En er unt að drekka svo?
Það má segja að það sé illkleyft, af
])ví svo lílill er sá skamtur áfengis, er
einstaklingurinn má drekka til þess að
skemma eigi heilsu sína, að enginn
mun geta fylgt þeim takmörkum. Og
þeir er svo gerðu, mundu verða laldir
nær þvi bindindismenn.
En strax úr því einstaklingurinn neytir
svo mikils áfengis, að hann skemmir
heilsu sína, þá neytir hann þess eigi
lengur öðrum að meinalausu. Venzla-
menn hans og þjóðfélagið í heild sinni
líður meiri eða minni hnekkir við það.
Hinn háttvirti höfundur bendir á
enn fleiri leiðir. Það er þá fyrst al-
gert vínsölubann, er höfundur vill
eigi, og' svo síðast en eigi sísl algert
aðflutningsbann,
Ilöf. byrjar á því, að bindindismenn
sjálfir muni »ekki vera því hlyntir,
nema hinir allra æstustu og þeir sem
skemst sjá frá nefi sínu«.
Hér k'emur greinilega í Ijós, eins og
víða annarstaðar í grein þessari, með
hve lílilli lilfmning og æsing að höf-
undur hefir ritað ritsmíði þetla, svo
sem hann er að skýra frá í byrjun
greinarinnar. Hann heíir trúlega séð,
að það þyrfti að taka það fram, að
hann hefði haft skynsemina í ráðum,
því fáir mundu sjá það af greininni.
Annars er klausa þessi einkennileg
vegna hinnar miklu fáfræði er kemur
fram í henni, það er auðséð á henni
að hinn háttvirti höfundur eigi þekkir
til hlýtar það málefni er hann ritar um.
Á síðasta stórstúkuþingi var aðllutn-
ingsbannið samþykt með 35 atkvæðum
geg'n 5, og þessir fimmmenningar þóll-
u.st allir vilja aðllutningsbann, og sumir
þeirra eru nú algerlega horfnir frá vín-
sölubannsskoðunum þeim, er þeir þá
höfðu.
Getur nú nokkur sagt að bindindis-
menn muni ekki vilja aðflutningsbann,
þó þessir 5 menn greiddu þannig at-
kvæði? Síður en svo.
Þeir, sem greiddu atkvæði, og greiða
atkvæði, á stórstúkuþinginu, eru i'ull-
trúar frá stúkum víðsvegar á landinu.
Þar kemur því fram liinn sanni vilji
bindindismanna, og' liann var og er
aðllutningsbann.
Höfundur er annars hræddur um,
að aðllulningsbannslög yrðu brotin og
vill þess vegna eigi lögleiða þau. En
þar er hættan miklu minni en hann
hyggur, enda cr mótbára þessi æði
fúin og slitin, því hún hefir nú kveðið
við, í hvert sinn er lollar liafa verið
lagðir á, og þó aldrei revnst réttmæt.
Og svo mun enn fara.
Þá svíður höf'. að lándssjóður skuli
missa tollfé ])að, er hann nú fær af
ál'engi, en kynlegt er það þó, að höf.
skuli blæða það í augum, þar sem vill
gera vinið sem ódýrast, og þá auðvit-
að helzt drekka ótollað brennivín.
Það er heldur eigi rélt. að g'era
mikið úr tolltekjum landsjóðs al' á-
fenginu, eða álíta að það ætti að tefja
l'yrir aðflutningsbanni. Bæði er það,
að l'énu, sem eytt er fyrir áfengið, l'er
ver en í sjóinn, og auk þess er hinn
óbeini skaði af drykkjuskapnum meiri
en all tollféð. Um það þarf ekki að
deila. Allir fjármála- og stjórn-l'ræð-
ingar hafa verið sammála um þetta.
Gladstone sagði t. <1. að hjá bindindis-
samri þjóð væri alt af hægt að fá
nægt fé til landsþarfa.
Það er enginn eli á því, að af því
•að neyta slíks óþverra og' áfengið er,
hlýst »tjón á heilsu« livers manns,
Vísindin og læknar eru margbúin að
sanna það, enda margtekur hátlv. höf.
það fram í grein sinni. En hann vill
láta menn dreklca eins fyrir það, ])ótt
þeir skemmi heilsu sína með því.
Raunar álítur hann að y>sæmra
vœri löggjöfinni að koma í veg fgrtr
að mönnum væri boðin slík vara1,
heldur en stuðla lil þess að hægt sé
að neiða henni upp á menn«, og' er-
um vér þar alveg sammála háttv. höf.
En löggjöfin gelur einmitt bezl komið
í veg' lýrir ál'engiseitrunina með því
að banna aðllutning þess. Um það
mun hvorki höf. né aðrir efast, og
það er það, sem vér bindindismenn
viljum og' vinnum að.
Vér höfum aldrei ætlað oss að kenna
þjóðinni »að lifa með lögum«, heldur
viljum vér, alveg eins og hr. Á. Á.,
»vernda þjóðina« og einstaklinginn frá
því sem ætíð verkar skaðlega, »verkar
óumílýanlega og undantekningarlaust
þveröfugt við það, sem til er ætlast«
af drykkjumönnunum, sem minsta
kosti sumir hverjir halda, að það hiti
sér og hressi. En bæði hitin og hress-
ingin er sjálfstál eitt.
Hvernig annars hinn háttvirti höf-
undur liugsar sér að samrýma, að
landsstjórnin (löggjöfin) bæði komi í
veg fyrir áfengissöluna og sjálf selji
áfengi, það fáum vér eigi skilið, nema
að hann, eins og kemur óheinlínis
fram síðast og fyrst í greininni, vilji
láta gefa vinið en eigi mundi það
verða til að auka landsjóðstekjurnar!
IJingað lil hefir sú skoðun ríkt,
ekki eingöngu hér á landi, heldur og
annars staðar, að það sé skylda laga,
að vernda einstaklinginn, og þjóðfé-
lagið, að svo miklu leyti sem unt er
frá því er liefir slæm og skaðleg álirif á
þjóðfélagsheildina. Þessvegnaer það t.d.
að bannað er hér á landi að selja ópium
eða morphin án læknisráðs. Einstakl-
ingarnir hal'a ekki gótt al'að neyta ])ess.
Nú er það vitanlegt, að áfengið hefir
alveg sömu skaðlegu áíirifin og t. d.
ópíum, og því á þá ekki að banna það
líka?
Kinverjar eða Japansbúar mundu
telja áfengisbann mikið réttmætara
en ópíumsbann, því þar er ópí-
ums neytts sem brennivíns hjá oss.
Og löggjöfm hefir lilið svo á, er hún
samþykti að banna að brugga áfengi
hér á landi, að með því væri bind-
indismálinu og fjárhag landsjóðs unnið
gagn, og' er það frá öllu sjónarmiði
rétt séð, enda höfum vér þegar fengið
viðurkenning fyrir hve þau lög' séu
viturleg. Má þar benda á greinar í
»Berling« og »Politiken« síðastliðið ár
í tilefni af milliþinganel'nd Dana i
bindindismálinu, en vorkunn er það,
þótl háttv. höf. eigi viti það.
Annars getum vér, svo sem hr. Á.
Á., endað línur þessar »í þeirri von
að margir verði lil að hugsa bindind-
ismálið og' ræða það lil næsta þings,
er hlýtur að rcyna að koma málinu
í betra horf en það nú er í«. »Að
minsta kosti mætli ætlasl til þess, að
þingið sæi« að löggjöfmni »væri
sæmra«, að koma í veg' fyrir, og
»vernda þjóðina eða einstaklinginn«,
gegn því að mönnum verði »boðinn
bánvænn óþverri (e: áfengi) í öll'anga
liki«.
Með þcssari von kveðjum vér hinn
háltvirta greinarhöfund.
1) Leturbreyt. of oss.