Templar - 28.04.1923, Blaðsíða 2

14
TEMPLAR.
Ritstjóri:
Gísli Jónasson, Vesturgötu 16.
Ritnefnd:
Porvarður Porvarðsson, Flosi Sigurðs-
son, Pétur Zóphóniasson, Borgþór Jó-
sefsson, Pétur Halldórsson.
Afgreiðslumaðar:
Magnús V. Jóhannesson, Vesturgötu 29,
Reykjavík.
brauðseölar sem */> hlutar fólksins fá
úthlutaða. Gegn þessum brauðseðlum
getur efnaminni hluti þjóðarinnar fengið
brauð sitt fyrir hjer um bil helming af
hinu almenna verði.
— Hvernig getur nú þetta borið sig
fjárhagslega? —
— Öll kornframleiðsla er undir eftir-
liti þýsku stjórnarinnar. Hver bóndi
verður að telja fram hve miklu afurðir
jarðar hans nema, og mikinn faluta
verður hann svo að selja stjórninni við
verði, sem oft er aðeins helmingur af
söluverðinu. Sá kornforði sem stjórnin
þannig ræður yfir, er fenginn sjerstakri
nefnd, er sjer um úthlutun hans til
hinna einstöku hjeraða og kaupstaða er
fá kornið með »netto«-verði. Af þessu
leiðir að auðið verður að framleiða
brauð, sem selt verður til þeirra er
brauðseðla fá, með mjög vægu verði.
— Hvaða áhrif hefir nú alt þetta á
bannmálið?
— Pað get jeg sagt yður. Af þvi
korni sem stjórnin fær til umráða með
lágu verði, lætur hún eða þýska ríkið
töluvert af hendi til ölgerðarhúsanna.
Bannvinir fundu nú ástæðu til að finna
að þessu. Peir sögðu svo: sPar sem
brauðskortur er svo mikili sem raun
ber vitni um, og sá skortur vex tilfinn-
anlega þegar kornuppskeran er lítil, eins
og hún var 1922, þá er það með öllu
óverjandi að verja stórum kornforða
til ölbruggunar«. Þarna var orsökin
til atkvæðagreiðslunnar á hinum ýmsu
stöðum. »Agitationin« var mjög húg-
lát. Hrópað var: »Brot oder Bier? (brauð
eða bjór?). Alkvæða var ekki leitað
samkvæmt stjórnarráðstöfun, heldur
gerðu hjeraðsstjórnir það á sitt ein-
dæmi, Þeirra var heldur ekki leitað um
land alt, hvergi nærri, en þar sem at-
kvæði voru greidd, var víðasthvar mik-
ill meiri hluti með þvi að taka frá öl-
gerðarhúsunum rjettinn til að fá korn
keypt undir þessum kringumstæðum af
hinum ódýra stjórnarforða. Þólt þýska
þjóðin sje ölkær, vildu þó fjölmargir
láta ölið víkja fyrir hinu allra sárnauð-
synlegasta daglega brauði.
— Tóku allir þátt i atkvæðagreiðsl-
unni, þar sem hún var haldin?
— Nei. Þeir einir, sem höfðu brauð-
seðla, greiddu atkvæði. Atkvæðagreiðsl-
an var framkvæmd á hinum ýmsu stöð-
um i sambandi við úthlutun brauðseðl-
anna. Og þar sem einungis efnaminna
fólkið fær brauðseðla eins og jeg áður
gat um, gefur atkvæðagreiðslan enga
Alþjóða bindindisskrifstofan.
Lausanne Av. Daggles 5. Blaðaskýrsla nr. 8.
Bannríkið Massachusetts.
Nákvæm rannsókn á afleiðingum bannsins í Massachusetts hefir verið gerð
af jungfrú C. F. Stoddard, eftir hinum opinberu hagskýrslum um glæpi, fátækt,
sjúkdóma og geðveiki. Jungfrú Stoddard er ritari visindadeildarinnar í bindindis-
sambandinu. Hún ber saman árin 1912—18 meðan áfengissala var leyfð, við árin
1920 og 1921 eftir að bannið var leitt i lög. Allar tölurnar, sem hún vitnar i,
eru teknar eftir áreiðanlegum opinberum skýrslum og eru algerlega áreiðanlegar.
1. Fangelsanir fyrir drykkjuskap ....
Tekið eftir hinum árlegu skýrslum frá
fangelsunum.
2. Glæpir framdir á persónum..............
3. Brot gegn opinberum friði og velsæmi .
Eftir skýrslum frá lögreglunni í Boston.
4. Fangelsanir á konum af öllum ástæðum
fyrir drykkjuskap......................
Efjtir skýrslum frá lögreglu rikisins.
6. Menn í fangelsum................
þar af konur . , ...................
Eftir skýrslum hegningarhúsa ríkisins.
7. Unglingar í fangelsunum í Boston yngri
en 10 ára..............................
10—15 ára...............................
unglingar i fangelsum fyrir drykkjuskap
Skýrsla 7 tekin eftir lögregluskýrslun-
um í Boston.
8. Glæpir framdir af börnum í Boston,
eftir sömu skýrslum. Börn sem hafa
verið látin sjá fyrir sjer sjálf (vanrækt)
Frávilt börn . . ...................
Börn sem hafa lagst f glæpí............
9. Vanrækt börn, sem mætt hafa fyrir
undirrjetti í Massachusetts............
10. Börn sem hafa verið látin á betrandi
stofnanir í Massachusetts (ekki fang-
elsi) .................................
11. Látnir af drykkjuskap og áslæðum nær-
skildum drykkjuskap.
Af drykkjuskap.........................
Af afleiðingum drykkjuskapar:
Manndráp...............................
Sjálfsmorð.............................
Eftir skýrsl. um dána í Massachusetts.
12. Samfara sjúkdómar, eftir heilbrigðis-
skýrslunum í Massachusetts . . . .
13. Fólk í fátækrahælunum i Massachusetts
taldir þeir sem komu alt árið . - . .
þeir sem voru þar 1. apríl.............
15. Fólk á fátækrahælunum í Boston . .
Tekið eftir fátækraskýrslunum í Boston.
Getur nokkur maður sem lesið hefir þessar skýrslur efast um, að bannið
hafi verið áþreifanlegur sigurvinningur fyrir Massachusetts?
Hinar sorglega stóru upphæðir, sem eytt hefir verið til áfengra drykkja í
flestum löndum, bafa einusinni enn verið sýndar í hagskýrslunum, sem heil-
brigðisráðið i Genúa hefir safnað og gefið út.
Árið 1920 eyddust þar í borginni:
fyrir áfenga drykki.......................................... 170,453000 lírur
fyrir kjöt................................................... 126,224000 —
fyrir ost og smjör............................................ 57,538000 —
fyrir tóbak.................................................. 53,372000 —
fyrir brauð, kökur og brísgrjón............................... 49,886000 —
fyrir kaffi og te. . . . 19,602000 —
fyrir sykur.................................................... 19,308000 —
og að lokum fyrir mjólk...................................... 19,164000 —
170 miljónir lira fyrir áfenga drykki, en 19 miljónir fyrir mjólkl
Í og hjer er gert.
McðaHal sjö Meðaltal bann- Minkað aI
vínsöloárin árin 1920 og hverju hundraöi
1912-18 1921 um
108,123 48,372 55%
10608 8642 19%
153207 110584 27°/o
12934 7884 39%
7273 2251 69°/o
5839 2819 52%
732 291 607*
365 199 457.
2061 1619 2l7o .
663 436 347«
206 1 88 57%
45 7 55°/o
2905 2388 17%
1005 786 227o
2337 1611 317«
225 78 63°/0
107 93 137o
489 432 11%
12753 8316 357®
1031 371 647o
457 282 387»
3542 1672 527o