Ægir - 01.05.1912, Síða 11

ÆGIR.
63
K v a ö i r n a r eru þá þessar helstar:
Samkv. 3. gr. frv. er leyfishafi skyldur að
hafa til nægar birgðir af kolum þeim, sem nefnd
eru i 4. gr., þ. e. »Rosslyn Hartley«-kol. Hann
á að birgja þær liafnir »fram á næsta sumar«,
sem hættast er við að sigling teppist til af ís.
— En hvað er sumar? Byrjar það með sumar-
dcginum fyrsta, eða er sumar óákveðið tima-
takmark miðað við veðráttu? Sumar liafnir
geta leptst jafnvel fram i miðjan ágústmánuð,
svo að þetta er of-ónákvæmt hjá nefndinni.
4. gr. ákveður kolategundina. Aðrar teg-
undir er lh. ekki skyldugur að útvega nema
eftir pöntun, sem komin sje til skrifstolu lians
í Reykjavik fyrir 1. júlí ár livert. — Petta er
mjög óhentugl og ófullnægjandi. Ekki gott fyrir
einstaklinga að vita fyrir fram, hvað þeir þurfa
til eins árs. Hver veit um það? þörfin getur
aukist stórkostlega á árinu án þess sjeð verði
fyrir.
5. gr. ákveður söluverð að nokkru leyti.
Miðar lágmarkið við kolaverð á sölustaðnum í
Skotlandi um miðjan júlí 1911 og flutningsgjald,
sem þá var. Netndin byggir innkaupsverð og
flutningsgiald á markaðs-nóteringum, en það er
ckki rjett. Hvorttveggja má fá mun lægra. T.
d. í fyrra þegar markaðsnót. var 8 shillings, þá
var það ekki hið sanna ílutningsgjald, heldur
7 sh. og 3 d. — í síðastliðnum janúar meira að
.segja ekki nema 6 sli. 7Va d. Pessi kjör geta
íslenskir kaupmenn fengið og þá e k k i s í ð u r
lh., því að það er munur að flytja 200 ton eða
2000 ton og því meiri, sem meira er að fiytja.
Hann getur betur notað stór skip, maðurinn,
sem hefur alla kolaílutninga á sínu valdi. Ár-
lega sækja ensk skip limbur og tjöru til Hvita-
hal'sins. Pessi skip mundi lli. olt gcla notað
til þess að ílytja kol sín með góðum kjörum.
Ekki óliklegt, að flutningsgj. fengist fyrirO—6'/=
sh. þótt markaðsnót. sje 8 sli.
Hvar á að íá mælikvarðann fyrir markaðs-
verði kolanna. Lh. selur einn þessi kol hing-
að og ræður verðinu. Hann er sjálfur námu-
eigandi! Gerum ráð fyrir að kolin kosti 7 sh.
9 d.; fl.gjald 7 sh. 3 d.; ábyrgðargjald 3 d.; =
15 sh. 3 d. eða kr. 13,90. — Skyldugjaldið í lands-
sjóð er kr. 1,50. Ivolin kosta þá leyfishafa með
öllu og öllu hingað komin kr. 15,40.
Nú eru kolin notuð mestmegnis af útgerð-
armönnum. Enginn botnvörpungur eyðir minna,
el' hann gengur alt árið, en 1000 smálestum, eða
jafnmiklu einn eins og allur Reykjavíkurbær lil
samans. Kolin mundi lh. oft láta frá skipshlið
í botnvörpuslcipin. Agóöinn á þessum lcolum
yrði þá kr. 4,60 á smálest. — Ennfr. yrði mikið
selt frá »liulk«. Aukakostnaður 60 aur. á smá-
lest eða minna. Agóði 4 krónur. — Umrædd
kol eru líka ódýrasta tegund, sem engum kaup-
manni liefur dottið í hug að selja á liöfninni
svo dýrt með sama markaðsverði.
A það, sem selt er í landi, mundu leggjasl
c. 2 kr. og smálestin þvi kosta kr. 17,40. Ágóði
kr. 2,60, sem er eðlilegur kaupmannságóði. Lli.
liefði þó staðið sig við að selja þau fyrir svo
sem 18 kr. því að hjer er um svo lítið að gera,
aðeins svo sem 1000 smálestir.
Skírskota til ritgerðar i 30. tbl. ísaf. þ. á.
eftir fundarsljóra, hr. B. H. Bjarnason, en hann
hefur varla tekið nógu djúpt í árinni um gróða
leyfishafa. Ársgróðiun sem mundi fljóta til
mannsins verður ekki 359273 kr. heldur c. h á 1 f
mi 1 j ó n króna!
Leyfishafi má h æ k k a kolaverðið, ef þau
hækka frá júlíverðinu 1911, en hann á aldrei
a ð 1 æ k k a v e r ð i ð þótt það fari niður fýrir
verðlagið, sem við er miðað, sem vai þó eitl-
hvert hæsla verð, sem til þess tíma hafði
verið á þeirri kolategund! Það er litið á hag
lh. en ekki landsmanna! Ivvöðin að flytja kol
á ýmsar liafnir er bundin örðugum skilyrðum
fyrir sumar þessar hafnir. Kaupendur eru
skyldugir að flytja kolin i land, skjddugir að
panta þau fyrir 1. júlí, skyldugir að kaupa svo
og svo mikið í einu, annars fá þeir ekkert. —
Ólsarar t. d. fá ekkert nema þeir kaupi 150
smálestir í einu, fyrir 25 kr. við skipshlið!
Yíkurmenn 50 smálestir með sömu kjörum!
Verða aö basla í þessum flutningi hvernig sem
veður er, undir áköfum eftirrekstri, kannske að
brjóta bála sína, annars verða þeir að vera
kolalausir! Pýðir lítið að vera með fagurgala
um »frjálst samkomulag«, þegar lh. hefur alt í
sinu valdi, heldur í báða enda!
Lágmarkið, 20 kr. er miðað við minsl eina
smálest og þá eru kolin flutt heim til manna i
Rvik. Annars kosta kolin meira! Og
það'eru hundruð manna í bænum sem ekki
kaupa nándarnærri svo mikil kol í einu, og
verða þá að sætta sig við hærra verð og flytja
heim sjálfir.
Margir kaupstaðir, sem lh. ber engin skylda
að birgja með kol. Á Akranes, Borgarnes, Búðir
o. s. frv. verða engin kol flutt, nema einstakir
kaupmenn taki sig til og kaupi af lh. handa
þeim. — Gott fyrir hann, en þetta með öðru
sýnir, að kvaðirnar eru nokkuð götóltar.