Ægir - 01.05.1912, Síða 12

64
ÆGIR.
Ef lh. bætir uppskipunartækin, pá lækknr
veröið ekki við pað, h v a ð li & 11 sem pað hef-
ur verið áður, heldur fær hann að halda gamla
verðlaginu »sem tekjur af peim höfuðstól, er
liann hefur varið lil fyrirtækisins«, — h v a ð
litill sem sá höfuðstóll kann að vera!
Landssjóðsgjaldið greiðir lh. ckki fyrr en
eftir á og getur orðið dráttur á sumu af pví
að minsta kosti, pvi að hann parf ekki að
greiða að fullu fyrr en hann sjálfur hefur gert
sinar »athugasemdir« og viðurkent alt rjett, en
pað verður ekki fyrr en einhverntíma árið eftir,
pví að s t j ó r n a r r á ð i ð fær ekki ársreikn-
ingana fyrr en í febrúarlok og pá á pað eftir
að cndurskoða pá og lh. að gera sínar »aths.«.
Svo getur komið gerðardómur, sem líklega
vcrður ekki ýkja-snar í vendingunum! Þetla
getur alt tekið góðan tíma!
13. gr. ákveður tryggingarfje £ 2000 handa
landssjóði. En engar skaðabætur ætlaðar
1 a n d s m ö n n u m, hversu mikið tjón sem peir
kunna að bíða af samningsrofum eða tómlæli
Ih. Útgerðarmenn geta beðið stórskaða sakir
kolaleysis eða liindrana, sem verða kunna á
algreiðslu peirra. 011 vor velferð við sjávar-
síðuna er komin undir pví, að maðurinn standi
fullkomlega vel í stöðu sinni. — En hann getur
brotið samninginn pegar oss gegnir verst, t. d.
undir verkfalli.
18. gr. kveður svo á, að lh. geti fyrirgert
rjetti sínum með samningsrofum. En hvað
verður liðinn langur timi pegar gerðardómur
er búinn að útkljá pað mál — líklega gengi pað
ekki alveg vafningalaust, og hversu gífurlegan
skaða getur landið pá verið búið að liða?
Hlunnindi lh. eru ekki smálítil. Samkv.
2. gr. hefur hann einkaleyfi til að flytja kol til
íslands og selja pau í landi og i landhelgi —
en hvernig verður pví komið við, eins og nú
gengur að varðveita landhelgina? — Hann hefur
einkaleyfl til að selja innlendum og útlendum
og samkv. 4. gr. ræður hann verðinu við ú t-
1 e n d i n g a. Petta stórhættulega ákvæði miðar
beint að pví að kollvarpa sjálfstæði
landsins! Alpingi tjáir ekki að knjesetja
stórveldin. Um petta hefur pegar verið nokkuð
ritað og rætt utanlands og innan, en pað verð-
ur áreiðanlega miklu-miklu meira!
Lh. er undanpeginn aukaútsvari og tekju-
skatti! — maðurinn, sem fær hálfa miljón
króna' í'árstekjur af landinu !! En pjónar hans
og verkamenn — pað eru p e i r, sem eiga að
bera byrðar pjóðarinnar að sínu leyti!
Svæði til afnota fær lh. eftir mati dóm-
kvaddra manna, hvort sem eigandi parf sjálfur
á pví að halda eða ekki.
11. gr. leysir lh. frá öllum skyldum, ef vis
m a j o r er til hindrunar, verkfall eð;i p.h. Úetta
ár hefðum vjer að ölluin líkindum setið uppi
kolalausir. Hann mundi sjá svo um, að ekki
væri hjer kolabirgðir til að selja í skaða lieilan
mánuð eftir að verðhækkun ætti sjer stað.
Mundi hafa verkfallið að skálkaskjóli.
17. gr. skuldbindur landssljórnina lil að
»gera alt sem i hennar valdi stendur« til að
hindra, »að n o k k u r opinber gjö!d« verði lögð
á leyfishafa og ekkert gert í lians garð, sem
»mundi stríða á móti bókstaf eða aitda(!)
pessara laga!« — Henni er skylt að vaka grand-
gæfilega yfir lielgi pessa e i n o k u n a r a n d a
i öllum atriðum, pessa svartasta prældómsanda,
sem pekst hefur lengi á íslandi!
19. gr. skyldar k a u p m e n n til að greiða
landssjóðsgjaldið innan mánaðar. Lh. hef-
ur priggja mánaða krit minst, getur haft
vöflur og vífilengjur, — en 1 ö g r e g 1 u s t j ó r i
á með makt og miklu veldi að lieimta gjaldið
af liinum.
Brot annara á einokunarleyfunum varða
stórsektuin, 1000—5000 kr. Kolin eru gerð upp-
tæk (ef óeinokuð eru), ekki handa landssjóði,
lieldur að lielmingi h a n d a 1 e y f i s h a f a og
liann á lika liálfar sektirnar! »Víða koma
Hallgerði bitlingar«.
Pessi bók er kölluð »B 1 á a b ó k i n«. Pað er
til háðungar. Svarta bókin ælli hún að
heita. Hún gerir 200 ára minningu Skúla fógeta
— forvígismanns frjálsrar verslunar — að sorg-
arathöfn! Pað eru ekki kaupmenn, bændur eða
sjómenn, sem vekja upp hina fornu óvætt pjóð-
arinnar, heldur »1 e i ð t o g a r« hennar, sem
lcallaðir eru og pykjast vera, og launaðir eru
af landsins fje til að vinna fyrir föðurlandið!
Slíkt er köld og nöpur hæðni forlaganna við
pessa pjóð.
Jeg hef sýnt fram á, að hlunnindin eru öll
í págu leyfisliaia. Óskiljanlegt, hvað hefur getað
tröllriðið nefndarmönnunuin svona gengdar-
laust. — Mjer finst elda eftir frá peim tíma, er
pjóðin var ekki annað en skarn og skítur hjá
stjórninni. Hjer koma pví miður fram aftur-
göngur liugsunarháttarins frá einokunartímun-
um: að stjórnin sjeekki til fyrir pjóðina, licld-
ur pjóðin fyrir stjórnina!
Lh. ræður a 1 v e g kolaverði við útlendinga.
Gæti pví liaft verslun með allskonar varning