Ægir - 15.08.1977, Side 23

Jón Logi Jóliannsson.
Um rækjuveiðar við V.-Grænland
^ undanförnum árum hafa Danir, Norð-
menn, Færeyingar og fleiri þjóðir stundað
r®kjuveiðar við vesturströnd Grænlands. Veið-
ar þessar eru stundaðar á frystiskipum (verk-
srniðjuskipum) og er stærð þeirra frá 200
onnum upp í 1100 tonn. Rækjan er flokkuð
®°ðin og heilfryst um borð í skipunum og seld
Pannig einkum til Svíþjóðar og annarra Evr-
0Pulanda.
Undirritaður var um borð í rækjutogaranum
nianaq, jan.-marz 1977, en skipið fór þá
S)na fyrstu ferð. Umanaq er nýjasti rækjutog-
arinn við Grænland og er 1100 tonn, og lestar
Urn 300 tonn af lausfrystri rækju. Skip þetta
er talið eitt hið fullkomnasta sem nú stundar
Veiðar við Grænland. Um borð í skipinu er
r*kjuverksmiðja, þ.e.a.s. flokkunarvélar, suðu-
Pottar og ,,tunnell“ frysting. Rækjuvinnslubún-
aðurinn er allur frá danska fyrirtækinu Kron-
borg.
Gert hafði verið ráð fyrir að rækjuverk-
smiðjan gæti flokkað, soðið og fryst 40 tonn
a rækju á 24 tímum, en byrjunarörðugleikar
og hönnunargallar á verksmiðjunni gerðu ó-
æift að vinna meira en 8—10 tonn á sólar-
Ung. Þessir erfiðleikar drógu mjög úr veiði-
a köstum því oft veiðist mun meira en 10 tonn
a sólarhring og takmörkuðu þá vinnsluafköst-
11 Veiðarnar. Hins vegar virðist óraunhæft að
!'®kjuverksmiðjur um borð í frystitogurum
eð 15—20 manna áhöfn geti afkastað meiru
en 20 tonnum á sólarhring. Ef afköstin ættu
ver-a meiri þyrfti meiri mannafla á skipin
en 11 ú er, auk þess sem veiðin er sjaldan meiri
n 20 tonn af vinnsluhæfri rækju á sólarhring.
^hkum unnu tækin illa í veltingi og urðu af-
°st þá sáralítil. Verksmiðja þessi var að
estu sjálfvirk og gekk rækjan á færiböndum
*ta flokkunarvél að suðupotti, og þaðan á færi-
eanúi gegnum „frystitunnel“, og pökkun var
lnr,ig að mestu sjálfvirk, en rækjunni var
akkað í 5 kg kassa. Rækja sem var 120 stk.
r' kg. eða stærri var hirt, en minni rækju
var hent. 20—30% aflans náði ekki stærð og
ar hent. Fóru þar mikil verðmæti forgörð-
Umanaq í reynsluför í Noregi.
um, því rækja sem er minni en 120 stk. pr. kg.
hentar mjög vel í pillun. Útgerð Umanaq hafði
mikinn hug á að nýta þessa rækju, og er nú
ráðgert að gera tilrau.nir með pillunarvél um
borð í skipinu í samvinnu við bandarískt fyrir-
tæki. Ef sú ráðstöfun tekst vel, má telja víst
að aflaverðmæti skipsins aukist stórlega.
Önnur skip á þessum slóðum voru með svip-
aðar rækjuverksmiðjur og Umanaq, en sjálf-
virkni var mismunandi mikil. Náðu sum þess-
ara skipa allt að 15 tonna vinnsluafköstum á
sólarhring. Þó var það álit manna, að þegar
breytingar og viðgerð hefði farið fram á verk-
smiðjunni í Umanaq, yrði sú verksmiðja mjög
fullkomin og skilaði góðri rækju.
Rækjan er veidd í „bobbingatroll“ (botn-
troll), og er stærð bobbinganna frá 22" upp
í 24". Tilraunir hafa verið gerðar með
Æ GIR — 273