Tímarit lögfræðinga - 01.10.1984, Side 21

norðaustur-Atlantshafi, ásamt því landgrunni sem það skapar í suður
og suðvestur, getur skoðast sem náttúrulegt (geomorphological) fram-
hald íslands. Þetta grunnsvæði ætti því að skoðast sem hluti af land-
grunni Islands, ef undan eru skildir þeir hlutar þess sem liggja innan
200 sjómílna efnahagslögsögu Færeyja, Bretlands og Irlands.
Að því er Færeyjar varðar er unnt að halda því fram að jaðar fær-
eyska landgrunnssvæðisins liggi á Faroe Bank Channel. Ef svo er
getur landgrunn Færeyja ekki náð út fyrir 200 sjómílna mörkin. En
því má einnig halda fram að rætur landgrunnshlíðarinnar (foot of
the slope) liggi miklu suðvestar. Með því að miða við þær neðansjávar-
myndanir (hæðir, hóla) sem liggja milli Færeyja og Hatton-bankans
gætu Færeyingar rakið sig eftir þeim langt suður fyrir svæðið og því
krafist stærsta hluta Hatton-Rockall svæðisins, a.m.k. 100 sjómílur
út fyrir 2500 mera dýptarlínunna.
Enn eru þessi mál öll lítt könnuð og samningaviðræður ekki hafnar
um svæðið enn sem komið er. Raunar hafa Bretar með tilskipun, sem
út var gefin 1974 á grundvelli Continental Shelf Act frá 1964, lýst yfir
hafsbotnsréttindum sínum á meiri hluta Rockall-svæðisins.2) Því hafa
bæði Danir mótmælt fyrir hönd Færeyja, í desember 1974, og einnig
Irar. Bretar lögðu Rockallklettadranginn undir bresku krúnuna þegar
árið 1955 og hafa síðan krafist landgrunnsréttinda út frá eynni á
grundvelli ákvæða Genfarsamningsins frá 1958 sem heimilar slíkar
kröfur. Ekki er hins vegar hægt að krefjast landgrunns í kringum
óbyggða klettadranga skv. Hafréttarsáttmálanum, sbr. 121. gr. 3. mgr.,
en einmitt þetta atriði getur valdið því að Bretar fresti að fullgilda
Hafréttarsáttmálann.
2. Ákvörðun markanna milli landa.
Hafréttarráðstefnunni reyndist mjög erfitt að ná samkomulagi um
það eftir hvaða réglum skyldi marka landgrunnið milli öndverðra eða
samliggjandi ríkja. Sérstök samninganefnd, Négotiating Group 7, var
sett á laggirnar til þess að leita lausnar undir forsæti E. Manner, full-
trúa Finnlands. Átti starf formanns hennar mikinn þátt í því að loks
fannst lausn á deilunum sem ríki gátu almennt sætt sig við.
Á öndverðum meiði voru hér tveir hópar ríkja. Annars vegar voru
þeir sem aðhylltust notkun miðlínureglu við skiptingu landgrunnsins
milli ríkja. Fór Spánn fyrir þeim hópi. Hins vegar var sá hópur sem
2) E. D. Brcnvn, Rockall and the Limits of National Jurisdiction o£ the U. K.( Marine
Policy, Vol. 2. No. 4. 1978, bls. 290-294.
75