Tímarit lögfræðinga - 01.08.1986, Blaðsíða 41

frumvarpið hefur að geyma, verður lögtekið. Um smávægilegar orða-
lagsbreytingar, sem frumvarpshöfundar leggja til að gerðar verði á
örfáum greinum sml., hirði ég ekki að ræða hér.
1 6. gr. frumvarpsins gefur svo loks að finna „rúsínuna í pylsuend-
anum“, en þar er lagt til, að inn í samningalögin komi nýtt ákvæði,
sem verði 36. gr. laganna, og hljóði svo:
„Samningi má víkja til hliðar í heild eða að hluta, eða breyta, ef
það yrði talið ósanngjarnt eða andstætt góðri viðskiptavenju að
bera hann fyrir sig. Hið sama á við um aðra löggerninga.
Við mat skv. 1. mgr„ skal líta til efnis samnings, stöðu samnings-
aðilja, atvika við samningsgerðina og atvika sem síðar komu til.“
Með frumvarpinu fylgir mjög ítarleg greinargerð og fjallar megin-
efni hennar, að vonum, um þá grein þess, sem hér er gerð að umræðu-
efni. Skal það tekið fram hér, svo að ekki fari milli mála, að frá tækni-
légu sjónarmiði séð er greinargerð þessi vel rituð og skýrir vel, hver
tilgangurinn er með ákvæðinu. Er þar, með ágætum, varpað ljósi á
ýmsa þætti ákvæðisins, eins og þau horfa við lesanda þess, og nokkur
dæmi nefnd um mögulega notkun þess, en einkum er þó, svo sem vænta
mátti, púðrinu eytt í röksemdir fyrir nauðsyn þess, að ákvæðið verði
lögtekið. Ekki er það ætlun mín að fara að endursegja alla þá röksemda-
færslu hér, enda fullkominn óþarfi, því að frumvarpið með greinar-
gerðinni er öllum aðgengilegt í skjalaafgreiðslu Alþingis og síðar í Al-
þingistíðindum og hvet ég áhugamenn eindregið til að kynna sér það
af gaumgæfni. En þrátt fyrir það get ég ekki stillt mig um að birta
hér smákafla úr greinargerðinni, þar sem þungamiðja röksemdanna
kemur fram í hvað ljósustu máli:
„Hvatinn að breytingum á ógildingarreglum samningalaga í Dan-
mörku, Noregi og Svíþjóð í þá veru, sem lagt er til í frumvarpi
þessu, var ekki hvað síst sá að treysta betur réttarstöðu neytenda
eða þeirra, sem telja má að hafi lakari aðstöðu í samningssam-
bandinu. Þessi rök hafa ekki sérstaklega verið til umræðu hér á
landi.
Könnun staðlaðra samningsskilmála, sem tíðkaðir eru í viðskipt-
um hér á landi um kaup á ýmsum veigameiri neysluvörum, sýn-
ir, að í þeim er oft og einatt að finna ákvæði, sem telja verður
ósanngjörn í garð kaupandans. Má hér sem dæmi nefna ákvæði í
samningum með afborgunarkjörum, þar sem fram er tekið, að séu
afborganir eða víxlar ekki greiddir á réttum gjalddögum, falli allt
119