Leifur - 11.04.1884, Blaðsíða 2

ánnan hlifía líkamans. Jjeií sem lif.i i myrkutn
kofum og rúka litiö augun verða sljófskyggnir.
hið s.una :uá segja un. heilanu. verkfæi i liugans,
ef baiiU cr brúkaSur á uriga nldri vex hann
og I: fuðii> um leið, meðan beinin eru eun
brjósk og ckki. gróin alveg saman í harða liöf-
uðskel. Jafu vcl pegar maður er fullorðinn
getur haun enn aukið aíl heilans eins og
voðvnrma íneð hóílegri brúkun.
En eins og kraptur og tjo! likamaris er
ekki að eins koinið undír stærb, heldur einnig
limleika og lagi vöðvanna, pannig fer aíl hcil-
ans ekki að eins eptir stærð, lieldur eptir
lagi og gæðum hans. J>að cr vanalegt ab miklir
vilrÍDgar hafi pungan Iicíla. Heili Caviers
iiins franska náttúiufrœðings vóg 64 únzur,
Byrons 64, Humbolts 69 o. s, í'rv. Ileili
ómenntaðra maiina cr ekki nærri eius pungur.
pað stt ndtu' í hvers einsvaldi að brúkagáf-
ur sí iai' eð" ekki, pœr vaxa ekki nema pær íái
næringri, o^' proskast ekki neir.a pær íái æfingu,
en áreynsian má ekki vera um of, pvi aimars gjör
ir húu ineiii skaða en gagn, í bernsku skyldu
börn vera ’átin leika sjcr ínjíig til að styrkja lík-
amaun. og pegar pau vaxa parf pess ekki síður;
pað er ska.degt að binda pau við vinnu svo pau
liafi litla frítíma. Unglingar skyldu æfa sig aö
hlaupa, sl'.kkva. lypta. leika knattleiki, scm
er fögur og ágæt íprótt, ásamt öðrum "fpróttum,
alit petta eflir likamann og heilsuna.
Fegurð líkamans kemur undir pví að hann
vaxi óhindraður, og hafi nóga næringu og rjetta
ætingu. p.i.mig nær hann fullkomnasti'i mynd,
hugarfar nipnns hofir eiutiig álirif a svip mannsins,
og vöxtur og aíl heilans á ennislag og andbts-
fegurð. Allt pað sem hindrar náltúrlegan voxt
orsakar ófriðleik og jafnvel heilsuleysi, petta má
sjá á liverju .i degi, peir scm eru koinnir af lag-
legu fólki 3g hafa haft gott uppeldi, eru varm-
lega ef ekkert mein pjáir pá, iaglegir í vexti og
friöir slnum. Friðleiki or merki góðrar hcilsu
og óhindraös yaxtar.
Lauglífi er aö eius náttúvleg aílciðing góðr-
ar licilsu, scm cr undir pví komin að maður brjóti
ekkilög náttúruniiar, cn ef vjer brjótum pau gcta
engar bænir lirifið oss uudau hegniuguuui. p.ið
cr svo laiijt frá að vjer skyldum kenna forsjón-
inni um vcikindi; pað tr jafnaðarlega annaðhvort
sjálfum oss cöa öðrum aö kenna, forsjóniri líður
pað pví hún breytir ekki l.igura sinum. Vjer
niegu.n vera visúr um að liiuri algóöi faðit' vor,
vill að vjer sjeuin sælir lijer eins og hjer eptir.
pcgar engin lög eru brotin, lifir líkaminn eins og
vinnuvjel i góöulagi, fæða, vinna og hrcinlæti
eiu nauðsynleg fyrir pessa lifandi undur fögru
vjel, og ef citthvað er vanrækt. fari eitt hjól úr
iagi pá er hætt við að vjelin liœtti, nema bót
sje ráðin pcuar, með pví að koinast fyrir orsök-
ina og bada skcmmdirinr. Ef vjolin viunurjafnt
og' stöðugt og höfð er regla á cdlu, getur hún
gjí'trt meira, eyðist minna. fer sjalduar úr lagi og
endist lengur. Einmitt pannig er líkáminn gjörð
ur, haun vcrður heilsugóður og lifir lengi ef vcl
ei með liann f'arið, Allir játa pctta 1 lilliti til
drykkjuskapar. tóbaksbrúkunar og annara skað-
legra nautna og óhófs en betur fæii, ef meun
vildugœta aðöðiumjafn skaðlegum afbrotum.
Á fullorðins árunum hcfir maðúrinn náö
pro<ka símim, og pá hlýtur liann aö brúka
næringuna til vinnu; viuiiau við heldur heilsu
vorri og kr.'ptum, og par að auki ailar
oss brauðs, fjármuna og hagsældar. Vinna er
skcmmtileg pcgar hún er rjett, og ull rábvönd
vinna er gagnleg og heiðarleg, Vinná, sem
aílar oss fæðu, klæða. húsa og fjármuna, er upp-
spretta a’. rar aublegðar. Peniiigar eru ein
ubgis virði lilula, nytsamra til ánægjulegs lífs,
peir eru elnungis audvirði. sein c>' pægilegt
nieð að 1 u> til að liðlast paii'u og uauðsyn-
lega lihiti; pannig flýtur pað af, að rjettileg
viima er litO eina. sein cykur hagsmuni éða
auðæfi vor. pegar nienn vcrða rikir lyrir fjc-
brögð (Spcculation) áii pess að bcfia hlutinn,
icm pcii' eiguast, bæta peir ckkert við auðJcgð
— 194.—
pjóðariunar, en að cins uá í sfnar lieudur pví,
er aðrir niundu gjöra að peningavirði.
Hagsæld hverrar pjóöar er komin undir
auðlegð peirri, cr gagnleg vinna aílar; pessir hags
muuír eru ckki unnir með likamlegri vinriu ein-
UDgis, heldur eiunig og sjerstaklega með hug-
vitinu. Líkama- og sálarkraptar eru auðæfi
sjálf, og pað má brúka pá rjétt eins og pen-
inga, annað livort láta pá liggja gagnslausa og
óuýta i hirzlum nirfilsins, cða brúka pá og
inargfalda sem aðrar eignir vorftr.
Eigriir vorar lausar eða fastar eru virtar
eptir gæðum; fjármunir og peningar eru í háu
eöa lágu verði, cptir pví sem peir færa oss
nieira eöa tninua gagn; pannig eui peningar i
í lágu- vcrði, pegar peirra parf ekki mikið
nieð. Jaiðir stíga í vorði eptir pví sem
pær eru ágóðauieiri og eru betur yrktar o. s.
liv. þannig er viuna uiidirstaða proska, heilsu,
auðlcgðai' og hciöurs, panuig er hún i einu
orði blcssuu.
(Fiamhald).
FRJETTÍR ÚTLEMDÁR.
pað virðist sem Grabam haii veriö held'ur
bráður aö senda sigurfregDÍna heiin til Englauds,
pví frjettir sem nú koma að sunnan eru allt annað
en glæsilugar, og ekkei't útlit fyrir að sigurinn
sje einhlýtur. pví Osman cr ckki upþgeiinn tnn.
pó hann væri ueyddui' til að ilýja til óbyggða
lyrir skömmu alciuu og allslaus, pá missti liann
ekki kjarkinn að heldur; pegar Brutar vorn
horfuir til Suakiui skrciö lianii úr fylgsni sinu og
á fuud slieika nokkura. er liouum vom velvilj-
aðir. tók haun pegar að safna liöi, og hefir nú
fengið um 1000 menn og eykst sú tala daglega.
llann hefir tckið sjer bólfcstu á slnuiii fornu stöðv
um Tainanieb. og vinnur rösklega að pví að
tæna gripum og pllskonar fjáimunum, cn eigi
trey-íii' hann sjei' til móts við Graham með pað
liö er hann licíir, cn ætlar í poss stað að hcija
á Araba, pá er hlyutir eru Bretum og rt-yua að
kúga pá .til lilýðni viö sig, og pannig auka vcldi
sitt; viröist pví sem Bietar un'gi taka betur i
streugiun, og ckki láta hermeun sína Iilaupa heim
undir eins og sigur erfcnginn; sjezt paö bcrlcga í
petta skipti að Arabar eru ekki auðunuir eins og
Bretar ætla, peir gefast ekki upp pó fyrsta til-
raun misheppnist, helduf lialda afram með fyrir-
tæki sitt hversu örðugt sem pað kann að vera,
og munu Bretar komast að raun um práa peirra
áður líkur.
Gord.m gengur hö.rmulega, pó i fyrstu puetti
llkur til að honum mynditakast aðsefa hina æstu
uppreistarmenn í Suöur-Súdan, pá cr nú hjer
uin bíl vist að pað verður ekki. E1 Mahdi er
hinn versti viðureignar og neitar öllum samuing
um, ásamt pvi að Iianii sjo Soldán í Kordof'an,
fyrir pá ástæöu að Eretnr hafi ekki haft vaicl til
að gefa sjur pað nafn. Hinu Í6. f. m. fór Gor-
don með 3000 egypzka hcimenii upp með ánni
til að sundra llökki Araba, cr par haföi aðsetur,
eu eins og vant er pegar egyptar eiuaunars vcg-
ar, parf eigi að lmgsa sjur að yfirvinna óviuina,
svo fór fyrir Gordon, pegar Arabar höfðu skotið
nokkruiu skotum, lögðu irenn Gorclons á flótta
og komst Gordon með illan leik til Kartum, Áð-
ur Gotdon íór pessa för, sendi hann brjef til
sheika peirra er fyrir flokkunum rjeðu og bað pá
voita sjer áheyrn, „kornið til móts" við mig
óhræddir1*, sagði hann 1 hrjclinu, „pvljeg kom
til yðar aleinn og óhræddur, pó ekki einn pvl
guð er með injeroghann cinn mun veita mjer
Uð“. pessu svöruðu slieikar pannig; ,,Vjer
höfum lesið brjef yðar, pjur segist vera styrktir
nf guði og haf.i unnið uiidir haus merkjum, cf
svo er. pá hljótið pjer að vera ínc’ó oss, pvi guö
er á vora síðu, en sjenð pjur mótstöðuinaður
vor, pá er guð nióti yðnr, og pá crum vjur
ncyddir til að f'ara mcö yður cins og Ilickspaslia
síðastiiðið haibt*1. Ásamt E1 Mahdi skora peir u
Gordon að-haim gjörist peirra maður, kasti trú
sinni og taki Mahometstrú,
Iiewilt liinn brezki Aduiiráll liefir verið
seridur til Jolms konuugs i Abj’ssiniu. og reyna
að fá liðveyzlu lians til að ytirstiga E1 Mahdi, hef
ir heyrst að konungur sjc fús til pcss, ef Bretar
vilji borga möunum síui'm 50 ceut á dag meðan
peir sjeu i herförum, og aö konuugur fái tvo
parta af Súdan, sein laun fyrir liðveiziutia. Hann
liefii’.íiá 8000—10,000 hermeun reiönbúua að
fara afstað, ef Iiewitt gengur ab peim samuing
um cr hann setur honum,
— Ekki eru miklar likur til að fylgjendur Glad
stones fj.figi. Siðan fregnin >im liðsöfnuö Osmans
kom til Luudúna hafa verið nriklar æsingar meö-
al mótstöðumanna haris cru peir æfir út af pví
að hann skyldi kalla herliðiö alit heim og skilja
Gordon cinan eptir í höudum fjandmannanna;
pj’kir peim Ghulstone hafa gefiö hónum stein pea;
ar hann bað um brauö, rneð pví ab sonda 500
Arabx með fje til að gefa flokkunum milli Sua-
kim og Berber. sem alls cigi hafi rieitt að pýða.
Gordon sje i sjmu hættu, og lienni svo gífur-
legri að iitlar líkur sje aö liann komizt með llii
undan. pað sein knúði Gladstone til að kalla
lierinn heiin frá Suakim pegar hann hjelt að Os-
man væri yíirunninu. var að hitinn er svo mikill
að ekki var álitið fœrtað senda herinn upp i land
ið sýndi p.xð sig bezt að Bretar poldu eigi hit-
ann, pegar peir vciktust af fárra mílua gangi Crá
ströndinni, par seui hitinu er sein ekkeit hjá
pví pegar kemur til Berber eða langt inn 1 land
ið. en í haust er álitið að peir muni hættulaust
pola göngu dag cptir dag, og pá verði peir
sendir aptur ef pörf pykir. Fari svo að allt
komizt í satna liorfog áður á Rauðahaísströixdinni
má að nokkru leyti kcntia Graham um að Bretar
vorn kallaðir heim, par eð liann sendi svo glæsi-
lega frjett áður tími var til komimx.
Bretar liafa beöið stóiveldin að sa'mpykkja
stjórn stna yfir Egyptal. um 5 ár, kveðst stjórnin
ætla að sjá um að Egyptar borgi all'ar skuldir
svo fljótt sem hægt er. pjóðverjar og Austurxikis
menn liafa geiið sitt sampykki, og ltússar með
peim skilmálum, að Bretar ábyxgist peim íje
pað. erpeir liafa lánað Egyptum, og cr pað feng
iö. Frakkar eiu ékki áuægðir nieð pað, en pó
erlíkast að peir innan skamms geti sitt jáyiði.
— írum lizt ekki á ósamlyndi og deilur hinna
mei'ku foringja sinna, Davitts og Parnells.
pcirii kemur aldrei saman, pvi meiningar
peirra eru mjög deildar, sjerstaklega keraur
pað i Ijós nú, pegar báðir eru að safiia saman
pingmanna-efnum. Davitt vill að pjóðin sjálf
kjósi pá er iiún vill, en Parnell vill að peir
hafi hönd í bagga með, og að minnsta kosti
bendi mönnum a hvcrjir heppilegastir sjo til
pess starfa, Parnell er einnig fús <á að taka
pví aö stjórn Breta hjálpi írum til að kaupa
eignir landsdrottna, pví hann sjer að paö er
greiðasti vegurinn til ið losast undan valdi
peiira. pað vill Davitt ekki piggja, en skor-
ar á landa sína að halda áfrain óeyrðunuin og
eyðileggja eignir laudsdrottna svo pær ckki
veí'ði seldar fyrir neitt verð álítur liann Iltil-
mannlegt að piggja bjálp stjórnarinnar til að
hrinda af sjer valdi landsdrottna,
— pjóðverjar liafa ásett sjcr að gjöra virki
sin á austur takmörkum ríkisins enn rannngjörv-
ari en áður og jafn vel byggja ný bjer og par,
og i einu orði að segja, að eíla landvarnir
sínar að öllu lej'ti, sem pó pykja allgóður nú
sem stendur. Stjórnin hefir ákveðið að bygcja
kastala stóran og ramtngj irvan i Danzig, og
verður pað liiun priðji á annari varnarlinu
peirra. Nálega 20,000 hermenn fóru nýlega
ecírnuin Bcrlín á lcið austur til landamæranna,
og sýnir pað nð stjórninni cr alvara með að
anka virki sin par eystra.
Ileyrzt hefir að Bismarck ætli að segja
af sjer ráðgjafaembættinu fyrir Prússa, óg að
Vilhjálmur konungur hali sainpykkt pað; pykja
pað stórtíöindi og trúa rnenu pvl naumast.
Bismarck kveðst liafa svo uiikiö að liugsa og