Vikuútgáfa Alþýðublaðsins - 27.04.1927, Síða 3

2
VIKUÚTGÁFA ALÞÝÐUBLAÐSINS
dómarans. En itieð þessu er oröið
of mikið svigrúm til hlutdrægni af
hendi varðskipsins og hinna ólög-
fróðu foringja .pess, að pað eitt
væri nóg, pó alt væri annars með
feldu, til að skapa pann al-
menningsdóm, sem nú er fallinn á
strandgæzluna. Hér verður pó ein-
dnegið að kenna stjórninni um,að
hún hafi valið pá menn til for-
ustu á varðskip ríkisins, sem
vanti skilyrði til að greina milli
verkahrings varðskipsins og dóm-
stólanna. Þriðji stýrimaður ber
pað, að pað sé „venja að skrifa
upp öll fiskiskip, er peir sjái,
hvort sem peir sjái nöfn peirra
eða ekki.“ Eins og menn hafa
séð á bókunum peim, sem nefndar
hafa verið hér, par sem nefnd-
ir eru „ca. 20 togarar“, stendur
petta ekki heima. Eins er pað, að
minni eða minnisleysi skipstjóra
og stýrimanna um skipsnöfn sýn-
ist vera kerfað og reglubundið,
og er pétta ekki sagt af pví, að
framburðurinn sé rengdur, held-
ur er bent á pað eins og hvert
annað sálfræðilegt fyrirbrigíi.
Fyrir stýrimennina prjá lét Héð-
inn Valdimarsson leggja 8 spurn-
ingar, og skulu nú pær og svör
vitnanna við peim, sem sum hver
eru mjög eftirtektarverð, verða at-
hugaðar.
Fyrsta spuming H. V. var:
,Jfvar var „Óðinn“ i umrædd
skifti, er togararnir sáust fyrst?“
Annar og priðji stýrimaður „vísa
til bókanna“. En fyrsti stýrimað-
uf svarar: „Þann stad getur vitn-
id ekki tiltekió nákvœmlega, par
sem engnr mælingar voru geróar
veqmi pess, rtci ekk rt gruns ml?gt
vctr ú feróum.“ Það er öneitanlega
meira en lítið gáleysi að pora að
segja, að ekkert grunsamlegt sé
á ferðinni, pegar togari sýnlst
vera að veiðum „ca“ 3Vs sjómílu
undan landi. Það er blátt áfranr
óafsakanlegt skeytingarieysi af
varðskipinu að mæla ekki tafar-
laust sinn stað og togarans, pví
ad fyrir bragóió getur varóskipió
ekki fortekió, aó í petta sinn hafi
sekur botnvörpungur sloppió fgr-
ir skeytingarleysi pess. Önnur
spurning H. V. var: „Hvar voru
botnvörpungarnir?" öll visa vitn-
in par til bókanna, sem segja,
að togararnir hafi verió „ca 3V2
til 8 sjómílur" undan landi, en
pær upplýsingar eru, eins og bent
hefir verið á, einskis virði. Þriðju
spurningu Héðins: „Voru likindi
til pess, að peir væru i land-
helgi?“ svara vitnin öll neitandi.
En pað er, eins og hér hefir verið
sýnt, ekki rétt, pvi að pað gat,
eins óg á stóð, verið hvort
tveggja, úr pví að áætlað var með
augunum. Fjórða spurning Héð-
jn , var-. „Sáu t merki pes ;, að peir
væru á ferð út úr landhelgi?"
Annar og priðji stýrimaður svara:
Raflýsing sveitanna.
Eftir Hal'.dór Kiljan Laxness.
---- (Ní.)
Nú veit ég ekki, hvort ég á að
fara að nenna að segja pað, sem
aliir vita, pótt ég sé nýkominn
úr Þingeyjarsýslu (. n par nyrðra
heíi ég rekist á fólk cinna fróð-
iast i pví, sem allir vita). En pað,
sem allir vita í pessu sambandi,
er einmitt leyndarmá'ið um prest-
ana. Það er nefnilega opinbert
leyndarmál hér á iandi, að presta-
stéttin er alveg gersamlega hand-
ónýt stétt. Það er að hentda fé
í sjóinn að hafa svoleiðis. Ræður
presta eru hið aumasta slúður,
sem sést og heyrist opinberlega,
„Nei“, en fyrsti stýrimaður segir
að vísu „nei“, en „teiur liklegt,
'aó togarinn hafi veriÓ á feró til
hafs, pví pað sé nær undantekn-
ingarlaust venja botnvörpunga að
setja stefnu til hafs, er peir verða
varir við varðskipið." Þetta svar
bindur í sér svo marga mögu-
leika, að pað er bagi, að ekki
hefir verið spurt frekar út í petta.
Fimta spurning Héðins var:
„Hvaða togarar sáust?“ Því svara
vitnin, að pau hafi ekki tekið eftir
pví eða muni ekki eftir neinum
sérstökum. Hér hefði mátt bú-
ast við tilvísun í bókina, par „sem
skrifuð eru í öll fiskiskip pau,
sem peir verða varir við.“ Hún
hefði pó verið tilgangslaus, pví
að par eru ekki öll skipin og
einmitt ekki pau, sem hér um
ræðir. Sjötta spurning Héðins var:
„Hverjir voru næstir ,Óðni‘?“ Um
pað vita vitnin eðiilega ekkert, úr
pví að pau yfir höfuð vissu ekki.
hver skipin voru. Sjöunda spurn-
ing Héðins var: „Hverjir af
skipshöfninni á „Óðni“ voru á
verði?" Henni svara vitnin eðli-
lega með tilvísun í leiðarbókina.
Svörin við síðustu spurningu Héð-
ins: „Hefir vitnið heyrt pað frá
öðrum en Héðni Valdimarssyni
eða mönnum, sem höfðu pað eftir
hogum (vegna ræðu hans á pingi),
að togarar hefðu verið á veiðum
parna vestra í landhelgi, er til
„Óðins" sást frá pei.rn?" voru pau,
að stýrimennirnir prír, loftskayta-
maður og sjö hásetar neita pví.
Er engin ástæða til að rengja pað,
en pó hefir fyrsti stýrimaður lýst
yfir pví við H. V. í votta viður-
vist, að hann hafi heyrt söguna
„öðru vísi“. Þetta kemur ekki sem
bezt heim við vitnisburð hans og
vekur ekki iitla tortryggni.
Eins og sjá má, afsanna pessi
próf ekki grun almannavi'.undar-
innar á neinn hátt; pau pvert á
móti styrkja hann óbeinlínis, af
pví, að pað hljóta öll próf, sem
ekki afsanna sök, að gera. En
pau styrkja hann líka beinlínis,
par sem pau sanna, aó „Óóinn“
hefir séó íslenzkan togara aÓ
veióum og gizkaó á meó sjón-
hendingu, aó hann vœri „ca.“ SVa
sfómílu undan landi án pess, aó
varóskipió hafi haft ncina tilburói
til aó ganga úr skugga um staó
togarans, ásamt ýmsum öðrum
misfellum. Frásaga Héðins er pess
vegna — pví miður — enn pá
ekki ósönnuð. En nú verður að
halda áfram rannsókninni, svo að
upp komi sekt eða sýkna, og væri
pá ekki úr vegi að yfirheyra menn
af togurunum islenzku. Við svo
búið má að minsta kosti með engu
móti standa.
IV.
Réttarpróf pau, sem haldin hafa
verið, eru ekki merkileg. Þau hafa
ekki eftir neinu kafað, og par hef-
að pólitíska rifrildinu í dagblöð-
unum ekki undanskildu. Þessu
verður ^ð lýsa yfir, enda
pótt pað kunni að hneyksla
Jónas írá Hriflu eða aðrar
ómerkiiegar kerlingar. Það er
yfirleitt ekki ljós punktur í ræð-
urn presta, alt illa gerðar ljós-
myndir af löngu .hugsuðum hugs-
unum, sem löngu eru búnar að
gera sínar byltingar, væmið
mærðarstagl. Sjá hundrað hug-
vekjur. Það er ekki eyðandi orö-
um að slíku, enda kærir fólkið
sig sízt að heyra petta stein-
dauða kjaftapvaður, sem ríkið
launar með sömu hendinni og pað
rífur brauðið frá munnum snill-
inga sinna. Hugsándi menn eru
ir ekki verið reynt að grafa til
neins pess, sem ekki liggur á
lausu. Og pó sýna pau til fulln-
ustu, að pað er meira en lítið
bogið við strandgæzluna, eins og
hún er rekin, og réttlætir pað par
með framkomu H. V. í pinginu
til fuiinustu, purfi hún nokkurrar
réttlætingar við. En pað var furðu
ógætið af frárensii íhaldsflokks-
ins, „Mgbl.“, að fara að gerast
mannýgt við H. V„ áður en pað
vissi nokkuð um pað, á hvaða
rökum ummæli hans voru reist.
Ef pað hefði borið gæfu til pess
að pegja og bíða átekta, hefði
blaðinu nú ekki verið settur hring-
ur í nasir og bitill í munn. En
pað var ekki að eins ógætið af
„Mgbl.“ að snúast svona við
Héðni, pó að pví dytti pað í hug
af barnaskap, að parna væri eitt-
hvað, sem mætti nota við kosn-
ingarnar; pað var blátt áfram
stór-furðuiegt, að pað skyldi voga
petta. Það lætur alveg eins og
Héðinn hafi, af peirri illmensku,
sem að dómi „Mgbl.“ hvergi get-
ur verið til nerna í Alpýðutlokks-
mannssál, fyrstur manna talað um
landhelgisbrot íslenzkra togara og
pað, að landhelgisgæzlan væri ó-
nóg; — pað lætur alveg eins og
hann hafi fundið petta upp íhald-
inu til svívirðu, og enginn maður,
hvorki fyrr né síðar, fái í pessu
botnað.
Sannleikurinn er pó sá, aó eng-
þ\ hafa kveóió eins fast og skýrt
aó orói um landhelgisveióar ís-
lenzkra togara og stranclgœzluna
eins og íhaldspingmenn, og paó í
sjálfri pinghelg'nni, sem „Mgbl.“
pykir H. V. hafa heldur en ekki
misbrúkaÖ. En hvað gerðu pá í-
haldspingmennirnir, sem töluðu á
pingi um sama og Héðinn? Al-
pýðublaðið álasar peiin ekki fyrir
orð peirra, heldur „Mgbl.“ fyrir að
vera svo barnalegt — pað er
væntanlega hógværasta orðið, sem
komist verður af með —, að
halda, að menn hafi gleymt oró-
unr íhaldspingmanna, pó að pau
hafi verið sögð fyrir prem árum.
En pað tekur pó út yfir, að
„Mgbl.“ skuli vera svo einíalt að
halda, að enginn hafi heyrt eða
muni pað, sem einn af kunnustu
íhaldspingmönnum sagði í ping-
ræðu fyrir ekki nerna 20 dög-
um. Og svo er silkihúfan upp
af öllu saman, að „Mgbl.“ er svo
ósvífið að mæla út í aimenning
með fölsuðum kvarða, pegar pað
í dálkum sínum leggur kvarð-
ann á pað, sem Alpýðullokksmað-
urinn H. V. gerir, kvarða hinnar
hæstu hneykslunar, en á ekki eitt
ávítuorð um sína flokksmenn, sem
hafa haft alveg sarna atferli og
Héðinn; pað ber ekki kvarðann
við pá, enda myndu peir eins og
aðrir menn liggja flatir fyiir Báts-
endapundara „Mgbl.“
dauðadæmdir hér í landinu. Alt
verður að ganga eftir gamalli
kenningafræði, sem var sannleik-
ur á iiðnum byltingatímum, en nú
er orðin lygi. Fyrir petta er borg-
að. Kirkjur standa alls staðar
tómar til landsins; pað er stað-
reynd. Fólki hundleiðist petta
predikunarvesen. 1 sveitum er
ekkert, sem heitið geti kirkiu-
lif, og í kaupstöðum er kirkja
aðaliega sótt af fátæku fólki, sem
á sér lítils úrkosti um skemt-
anir, — helzt af gömlum konum,
sem hafa ekki ráð á að fara í
bíó.
Þó er haldið áfram að troða
pessu upp á fólkið með dæma-
lausri frekju. Prestar reyna að
Nú skulu tekin upp orð íhalds-
pingmanna um strandgæzluna.
Á pingi 1924 flutti Pétur Otte-
sen frv. til laga um breyting á
lögum nr. 5, 18. maí 1920, um
bann gegn botnvörpuveiðum, sem
vildi herða mjög hegningar við
landhelgisbrotum. Við umræðurn-
ar segir Ágúst Flygenring:
„Skipstjórunum (p. e. íslenzk-
um togaraskipstjórum) er trúað
fyrir dýrum skipum og dýrri út-
gerð og lagt fyrir pá að fiska vel.
Og peir vita, að ef peim bregzt
aflinn, verða peir reknir tafar-
iaust. Útgerðarmenn hafa rekið
skipstjóra sína fyrir pað eitt að
fiska ekki. Þeir hafa meira að
segja gert pað margsinnis. Vesa-
lings skipstjórarnir hafa pví blátt
áfram sverðið hangandi yfir höfði
sér.“ (Alpt. 1924 C 502.) Enn
fremur: „Að pvi munu vera mörg
dæmi, að skipstjórar hafi óbein-
línis verið sviftir skipstjórn fyr-
ir að stunda ekki veiðar í land-
heigi — eða með öðrum orðum:
fyrir að fiska ekki nógu vel, af
pví að peir hafa hlífst við að
fremja lögbrot. Og pað vita allir,.
sem eitthvað pekkja tii, að sum-
ir peirra, sem brotlegastir eru,
hafa aldrei verið teknir.“ (Sama
stað 503.)
Það er íslenzkur útgerðarmaður
og pingmaður, sem segir petta.
Myndi „Mgbl.“ ekki telja pað
„landsvoða“, ef pað yrði hljóð-
bært erlendis, aó íslenzkir út-
geróarmenn knýi skipstjóra sina
til lagabrota, og að peir játi petta
á pingi með pessum orðum: „AÓ
pví munu vera mörg dœmi, aÓ
skipstjórar hafi óbeinlínis verió
sviftir skipstjórastöóu fyrir aó
stunda ekki veióar í landhelgi.“
En svo kemur pað, sem verst
ætti að vera og mestur „lands-
voði“, mælt á kvarða „Mgbl.“,
pví sami íhaldspingmaður barði
pað blákalt fram, aó ,ein af stofn-
unum ríkisins, lofhkeytastöóin„
vceri af útgeróarmönnum notuó til
aó gefa togurum v'.sbending ;r um,
hvernig pcir œttu aÓ clraga bust
úr nefi ref&ivaldsins. Flygenring
sagði: „Nú er paó vitaó, aó peir,
sem leiknastir eru aó veióa í
lanclhelgi, eru pannig útbúnir, aÓ
sáralítil hœttá er fyrir pá, aó í
pá náist.“ (Alpt. 1924. C. 509), og
enn fremur: „Og auðvitað er pað,
að landheigisbrot skipstjóra eru
ekki ókunnug útgerðarmönnum.
Það er opinber leyndardómur, að
loftskeytatæki og annað slikt er
fyrst og fremst haft á skipunum
vegna landhe’gisv.iðanna.“ (Sama
stað, 507.)
Þarna er beint sagt: „Ríkisstofn-
un er í pjcnuftu lögbrjótanna,“ og
pað væri saga til næsta bæjar,.
ef satt væri. En varð „Mgbl.“
flökurt af „!andsvoðanum“ pá?
Ekki mikið; pað pagði. Við sama
pranga lélegum útbreiðslubæk-
lingum og pví viðbjóðslegri guðs-
orðabókum inn á hvert hcimili
(Evangeliskt viðhorf, Hundrað
hugxekjur, Jóiakvcðja frá dönsk-
um sunnudagaskólum, — á alt
petta rakst ég á ferð minni um
landið), og nú cr pessi piága kom-
in inn i útvarpið lika, öllum not-
endum til skapraunar og hugaT-
angurs. „Bjarmi“ blómgast á öll-
um aumustu kotum landsins, pat
sem dauðinn er lapinn úr blá-
astri skelinni. Það er kominn tínú
til, að landsmenn rísi opinberlega
gegn predikuninr.i, pessari evan-
gelisk-lúthersku landplágu. Það
er kominn tími til, að peir heimti
raflýsing sveitabæjanna í staðinn.
VIKUÚTGÁFA ALÞÝÐUBLAÐSINS
3
tækifæri segir Pétur Ottesen:
>,Ég hygg, að pað séu lslend-
ingarnir, sem oftast ganga par á
nndan með petta fagra fordæmi
(Þ- e. með veiðar í landhelgi);
útlendingarnir koma svo á eftir.
Lögbrot peirra eru að nokkru leyti
pvi að kenna, að innlendu skip-
stjórarnir ganga á undan.“ (Alpt.
C. 1924, 513—514.)
Og pessum pingmanni er ekki
síður en Flygenring kunnugt um,
að loftskeytastöó ríkisins er not-
uó til aó gera togurunum vióvar-
onir, pví hann segir:
„íslendingar vita, hvað varð-
skipinu líður. Því peir, sem loft
skeyti hafa, fá stöðugt vitneskju
um pað frá útgerðarmönnum
Þetta vita útlendingarnir. Þann-
ig eru íslenzku skipstjórarnir pott-
úrinn og pannan í landheigisbrot-
unum.“ (Alpt. 1924. C. 550.)
Og hann endurtekur petta með
pessum orðum: „Þeir af íslenzku
togurunum, sem langhættulegastir
eru með petta, eru peir, sem hafa
haft loftskeytatæki og standa í
sambandi við útgerðarmennina og
fá bendingar frá peim.“ (Sama
stað, 563.)
Ekki hafði „Mgbl.“ í pá daga
neitt út á paö að setja, að pessi
þingmaður segði petta. Var út-
landið ekki til pá, eða var „Mgbl.‘
ekki búið að finna upp „lands-
voðann“? Og pó vissu útlending-
arnir af misbrúkun loftskeytanna
uð pví er Ottesen sagði. „Lands-
voðinn“, sem af Héðni stafaði, var
sá, að hann hafði látið á sér
skilja, að pað væri ekki útilokað,
að varðskipin kynnu að hlífa sér
við islerízka togara, og vildi ekki
hða pað, ef svo væri. En hefir
enginn annar gert pað án pess, að
. hið taugatæpa „Mgbl.“ fengi hjart-
slátt? Sei-sei, jú! Ottesen segir
vih sömu umræður, að bátur úr
Garði ha i kært 5 togara, „og voru
fjórir af peim íslenzkir. Vil ég nú
spyrja hv. forsrh. að pví, hvort
þessum kærum hafi verið sint eða
ekki.“ Forsrh. Sig. Eggerz skýr-
þá frá pví, „að kærur pessar
hafa verið sendar til hlutaðeig-
®ödi dómara.“ (Alpt. 1924. C.'501.)
við 2. umr. málsins víkur Jak-
°b Mölier að pessu máli og segir
uni togarana, að hann hafi ekki
„séð þess neins staðar getið, að
Þeir hafi verið sektaðir. (P. O.:
Þaó er fyrir dómstólunum.) Þaó
€r pá búió aó vera par alllengi.
(P. O.:
nema pað sé Héðinn Valdimars-
son, sem gefur pað í skyn?
En pað parf ekki að seilast um
öxl til ársins 1924. Á pessu pingi
hefir einn grandvarasti pingmað-
ur íhaldsflokksins, Halldór Stein-
sen, forseti efri deildar, pegar frv
um iaun skipherra og skipverja á
varðeimskipum ríkisins var tii um-
ræðu par í deild 26. f. m., mælt
þungum álösunarorðum til strand-
gæzlunnar; hann segir, að „full
ástæða sé til að heimta, að Iand-
helgisgæzlunni verði komið í
betra horf, en verið hefir, pví eins
og hún hefir verió, er ekkert und-
arlegt, pó aó fram komi óánœgju-
raddir um paó, hvernig hún er
framkvœmd.“ Hann segir frá pví,
að 20—30 togarar hafi verið óá-
reittir að veiðum í landhelgi í
norðanverðum Faxaflóa. Síðan
hafi „bœói skipin „Fylla“ og „óó-
inn“ skroppió parna vestur til
pess að líta eítir, en enginn sýni-
legur árangur hefir oróið af peirri
gœzlu, pví ekkert skip hefir ver-
ió kœrt, en paó er margsannan-
legt, aó fjöldi pessara togara hafa
verió fyrir innan landhelgislínu á
pessum tlma.“ Þessi pingmaður
sagði meira í sama anda, en
„Mgbl.“ pagði, pví pað var ekki
,landsvoði“ nema í munni A1
pýðuflokksmanns.
Eftir ummæium pessara þing-
manna allra skyldi mega ætla,
að mikil brögð væru að pvi, að
íslenzkir togarar stundi veiðar í
landhelgi. Það er pó blátt áfram
afar-eftirtektarvert, hvað sjaldan
eru hafðar hendur í hári peirra. A
árinu 1926 taka varóskipin 4 sam-
tals 48 togara, en par af eru einir
2 íslenzkir. („Ægir“, XX. árg., 1.
tbl., bis. 10—11). Af pessu má
hver ráða pað, sem hann vill.
En eftir er pað, sem átakanleg-
ast er og vafalaust fær mikið á
hið tiifinningarnæma „Mgbl.“, aó
einn pingmaóur, Ágúst Flygen
ring, sem segist hafa „viljaó bera
i bœtifláka fyrir okkar íslenzku
skipstjóra um landhelgisveióarn-
ar“ (Alpt. 1924, C. 520) „sem eru
svo óheppnir aó veróa teknir“
(sama stað 503), teiur við um-
ræðurnar 1924 íslenzka skipstjóra,
sem brjóta fiskiveiðalöggjöfina,
undan hegningu með pessum orð
um: „ég vil ekki láta hegna inn-
lendum mönnum í blindni eða
umfram útlendum," (sama stað,
539), og silkihúfan upp af öllu
saman,
sem pó er töluvert atriði í pessu
máli,
að mibill munur er á broti inn-
lends og erlends togara.
Nú er farió fram á paó í frv. aó
gera mun á refsingum fyrir pessi
brot, en sá galli er á, að frv
fer í pveröfuga átt (p. e. vill
leggja pyngri refsingu á innlend-
an skipstjóra en erlendan í stað
pess að hafa hana vægari). Þeg-
ar íslenzkt skip veióir í land-
helgi, er brofió eiginlega fólgió
í pví, aó skipió notar önnur veió-
arfœri en leyfó eru. Brot útlenda
skipsins er hins vegar tvöfalt, ó-
leyfileg vcióarfœri og óleyfilegur
staóur.“ (Alpt. 1924, C. 524.) Auð-
vitað er petta argasta Jesúíta-rök
semdaleiðsia.
Vlkuútgáfa AÍMðublaðsins
kemur út á hverjum miðvikudegi.
Afgreiðsla og skrifstofa er í Al-
pýðuhúsinu, Hverfisgötu 8, Reykja-
vík, símar 988 og 1294. Verð ár-
gangsins er 8 kr. Auglýsingar
kosta 15 aur. hver mm. eindálka
En er pað ekki landsvoði, að
forsætisráðlierra lýsir yfir pvi
ráðherrastóli, að hegna beri inn>
lendum mönnum vægar fyrirland-
helgisbrot en erlendum,
og hvað heldur „Mgbl.“, að er-
lend ríki segðu við pví, ef vissu?
Eða er parna fengin skýringin á
peim slæleík, sem almannarómur
ber strandvarnarskipunum á brýn,
ef almannarómurinn hefir rétt að
mæla? Byggist slæleikurinn við
íslenzka togara, ef nokkur er, á
pessum háskalega misskilningi
ráðherra, sem ber ábyrgð, hvað
sem ábyrgðarkendinni líður? Ef
slæleikurinn er nokkur, kemur
hann pá ofan að, — eins og öll
góð og fulikomin gjöf? Sé svo,
pá er hamagangur „Mgbl.“ skilj-
anlegur, en að ófyrirgefanlegri.
AlÞingS.
^éttargangurinn er oft seinn hér
á Iandi.)“
F]öst „Mgbl.“ pað ekki „lands-
v°hi“, aó pingmaóur kvarti und-
(!n Pví, aó paó sœkist seint oð
fQ íslenzka togara sektaóa fyrir
mndhelgisbrot, og stendur pví
ekki stuggur af, hvað sagt kann
að verða um pað í útlöndum,
að páverandi fjármáiaráðherra og
núverandi forsætisráðherra, Jón
Þorláksson, hefir við petta tæki-
færi lýst pvi úr ráðherrastóli, að
brot íslenzkra togara séu miklu
meinlausari en erleadrabotnvörp-
unga.
Ráðherrann sagði: „Ég hefi ekki
heyrt pað koma fram við umr.,
^ tíu árum mætti raflýsa heila
sveit fyrjr féð, sem á sama tíma
er sóað í eina tilgangslausa
P^estsskepnu. Við raílýsing
Sveitabæjanna myndu skilyrðin tí-
íaldöst fyrir pví, að menn kæm-
Vst til himnaríkis, en pað er blátt
airani blygðunarvert fyrir skyn-
semi gEedda veru að sitja undir
a uiennri stólræðu. Niður með
Predikanir! Upp með raflýsing
sveitabæjanna! Fimmtíu prest-
aununi skyldi verja á ári hverju
* bókmenta og lista. Hversu
argir skyldu vera í fiokki presta,
em kosið hafa starfa sinn af
hvötum og listamaðurinn
j„,yö*r siuni köllun eða skáldið?
enzkir prestar eru fiestir góð-
ir náungar (guð forði mér frá að
skamma eða meiða nokkurn ein-
stakan mann!). Ég pekki marga
peirra og alla að góðu, en peir
eru bara ekki prestar, hafa hvorki
klerklegt uppeldi né klerklegt
gildi. Þeir hafa gerst guðspjalla-
snakkar af peim ástæðum einum,
að peir fá kaup, og myndu allir
hætta, ef pað væri tekið af peim
kaupið.
Innfluttar vörur
í marzmánuði í ár voru kr.
3 656 813 00, par af til Reykjavík-
ur kr. 1 648 549 00. — Tilkynning
fjármálaráðuneytisins (FB., 19.
apríl).
Fjárlögin
voru afgreidd til efri deiidar
12. ^p. m. Að pessu sinni náð-
ist sampykki á 1500 kr. fjár-
veitingu til Sjúkrasamlags Reykja-
víkur til pess að vinna að pví
að koma á sambandi milli allra
sjúkrasamlaga á landinu og til
að stolna ný samlög. Flutnings-
menn voru pingmenn Reykjavík-
úr í sameiningu. Hins vegar var
feld fjárveiíing til sundlaugar i
Reykjavik gegn jafnmiklu fram-
lagi úr bæjarsjóði. — Til-
laga frá Héðni Valdimarssyni um
5 pús. kr. styrk til Byggingar-
félags Reykjavíkur var sampykt.
Fjárv.n. snérist öndverð g gn till.
Héðins um afnám skólagjalds,
verndartolisins á fávizkunni,
og má nokkuð marka menningar-
áhuga pingheimsins af pví máli.
Héðinn benti á, að skólagjöldin
eru nýiegur skattur og óvinsæil
mjög, svo sem vonlegt er. Væri
betra og sanngjarnara að afla fjár
á annan hátt, einnig handa einka-
skólum, en með slíkri skattlagn-
ingu á námið. — Þegar til at-
kvæða kom, reyndust einir 10
pingdeildarmenn nægiiega miklir
mentavinir til pess að vilja stuðla
að pví, að fátækir námsmenn
losni við skólaskattinn. Hinir 17
vildu halda í hann, og voru peir
pessir: Ámi, H. Stef., Hákon, Ing-
ólfur, J. A. J„ J. Guðn., J. Kjart.,
Jón á Reynistað, M. Guðm., M.
Torf., P. Ott., P. Þórð., Sigurj.,
Sveinn, Tr. Þ„ Þorl. J. og Þór-
arinn. H. Stef. fluttí tillögu um
ait að 8 púsund króna fjárveit-
ingu til styrktar mönnum, sem
purfa að fá sér gervi’imi, en til
var 6 pús. kr. Voru báðar tillög-
umar feldar með miklum atkv.-
mun. Sams konar rök og Þór-
arinn notaði í pessu máli, færði
Tr. Þ. einnig af hendi fjárvn. gegn
styrk til nokkurra námsmanna. Að
pessu sinni var samp. tillaga sjáv-
arútv.nd. um 60 pús. kr. fjár-
veitingu til að reisa prjá miðun-
arvita, einn austan-, annan sunn-
an- og priðja vestan-lands, eftir
nánari ákvörðunum vitamálastjón-
ans, er hefir góðar vonir um, aö
peir geti orðið sjómönnum að sér-
lega miklu liði og bjargað mörg-
um mannslífum. Verður Vestur-
landsvitinn ekki sízt mjög mikils
verður skipum, sem fiska par úti
fyrir á vertíðinni, en hinir verða
reistir par, sem skipum, er sigla
til landsins, er hagkvæmast. Bentu
og sjávarútvegsnefndarmenn á, að
vitamir mega ekki vera færri í
fyrstu, til pess að miðunartæki
verði sett á sem allra flest skip.
Um petta urðu þó talsverðar,
snerrur, pvi að fjárveitingand.
vildi láta klípa af fénu. M. a.
talaði P. Ott. gegn þeim, eink-
um með þeim rökstuðningi, að
slíkir vitar séu nýjung og ekki
komnir upp í öllum öðrum lönd-
um, en viðurkendi pö aukið ör-
yggi af þeim fyrir líf sjómann-
anna. Þó fór svo, að andstaðan
gegn vitunum hrapaði niður í 9
atkvæði. Samt eru útgjöld rík-
isins til vitamálanna alls áætiuð
rúmiega einum fimta Iægri en
vitagjöldin á pví ári. — Fjár-
veiting til markaðsleitar var
hækkuð. að tillögum sjávarútv.nd.,
og var samp. að veita 12 pús.
kr. til fisksölutilrauna í Suður-
Ameríku og 10 þúsund kr. til
síldarsölu í Mið-Evrópu og Finn-
landi, en 8 pús. kr. til sölutil-
rauna annars staðar (talað um
Poríúgal) var feit með jöfnum
atkv. Þá greiddi P. Ott. ekki at-
kvæði. — Fjárveiting til gjaida
samkv. II. kalla jarðræktarlaganna.
var hækkuð um 100 pús. kr., upp
í 150 pús. kr„ að tillögu fjárvnd.,
pví að sýnt pótti, að áætlun
stjórnarinnar gæti ekki staðist. —
Samþ. var tiilaga frá Ben. Sv.
um að heimila stjóminnl að kaupa
Ásbyrgi í Kelduhverfi. Viður-
kenningarfjárveitingin til ekkju
Svb. Sveinbjörnssons tónskálds
var ákveðin 1200 kr. næsta ár.
Greiðsla verkakaups.
Frv. um vikulega greiðslu
verkakaups er farið til e. d. Þess-
ir greiddu atkv. gegn pví: Ámi,
Hákon, J. Kjart., Jón á Reynistað,
M. Guðm., Ól. Th. og Þóiarinn.
Aðrir við..tadd'r dei da menn vom
með því, nema Magnús dósent
greidoi ekki atkvæði, en þessir
voru ekki við: B. Línd., J.'A. J„
P. Ott„ J. Guðn. og Kl. J.
Laun ljósmæðra o. fl.
Frv .um bætt launakjör ljós-
mæðra var fyrst gert smátækara
að tillögu meiri hiuta fjárhags-
nefndar, en síðan felt með 14
atkv. gegn 13. Þessir vildu ekki
bæta launakjör pcirra: Árni, H.
Stef., Ingólíur, J. A. J„ J. Kjart.,
Jón á Reynistað, Klemenz, M.
Guðm , Ól. Th„ P. Ott„ P. Þ.,
Sigurj., Sveinn og Þórarinn.
Eldhúsdagur i e. d.
Það má telja nýlundu, að hafð-
ur var í þe:ta sinn eldhúsdagur í
peini deild. Lýstu stjórnarand-