Vikuútgáfa Alþýðublaðsins


Vikuútgáfa Alþýðublaðsins - 27.04.1927, Blaðsíða 4

Vikuútgáfa Alþýðublaðsins - 27.04.1927, Blaðsíða 4
4 VIKUOTGÁFA ALÞÝÐUBLAÐSINS stæðingar sökum á hendur stjórn- inni, og höiðu helzt orð fyrir peim J. Baldv. og Jónas frá Hriflu. Jón Baldv. kvað fiessum eldhús- íagsumræðum verða hagað nokk- uð öðru vísi en tíðkaðist, þar sem stjórn sú, er sæti, væri ekki nema bráðabirgðastjórn. Hann vítti, að kaupgjald við ríkissjóðs- vinnu væri í Skagafirði 50 aur. iog í Eyjafirði 60 aur. um klst. og kvað pað ósæmilega lítið. Stjórnin þóttist ekkert um petta vita og kvað málið í höndum vegamálastjóra. Spurði Jón nú, hvað stjómin hefði gert til að koma ályktun pingsins frá í fyrra um rýmkun landhelgtnnar í fram- kvæmd, og svaraði stjórnin því til, að verið væri' að rannsaka máiið og sérstaklega að athuga mismun á fiskamergð utan og iintian landhelginnar. Þá spurði J. Baldv., pví pjóðjörðin Lambhagi í Mosfellssveit hefði verið seld, ,sþó að pað væri pvert ofan x til- gang þjóðjarðasölulaganna, par sem hún lægi svo vel við, og hvað hefði fengist fyrir hana. (Kaupandi var Thor Jensen). Kvað ráðh. kaupverðið hafa verið 20 000 kr. og jörðina verið selda af því að Amarnes var selt, en það var auðvitað einnig í bága við þjóðjarðasölulögin gert. Jón ibeiddist og í pessu sambandi upp- Jýsinga um, hvað gert hefði verið við land það, sem stórræktað hefði verið á Mosfellsvíði. Kvað ráðh. hafa verið seldar af pví tvær skákir, sem auðvitað var heimildariaust. Nú vildi Jón vita, hvað stjórnin ætlaði fyrir sér um veg pann til Hafnarfjarðar, sexn byrjað hafði verið aö leggja um Sogamýrina og búið væri að demba í 70 þús. kr. Kom pá í Jjós, að stjórnin ætlar að láta þetta verkiræðingafyrirtæki grotna niður, pví hún vísaði til pess, að ekkert íé væri ætlað til þess á fjárlögunum. Nú spurði Jón, hvort nokkur hefði fengið leyfi til að koma hér upp banka sam- kvæmt lögunum frá í íyrra. Ætl- aði forsrh. fyrst undan í flæmingi og kvað ekkert leyfi þurfa til siíks fyrirtækis. Þó varð hann að játa, að hann hefði í fyrra lofaö nxanni, sem hann ekki vildi nefna, að ráðstafa ekki leyfinu unx tveggja mánaða skeið, en allar tilraunir mannsins til peningaút- vegana heföu reynst árangurslaus- ar. Þá vildi Jón vita, hvað væri um ábyrgð ríkissjöðs fyrir lán- inu til Kárafélagsins. Það væri upplýst, að nokkrir tugir púsunda stæðu eftir af rekstursláni pví, sem félagið hefði fengið hjá Is- Jandsbanka og skotið var í fyrra fram fyrir veðrétt ríkissjóðs að tillögu J. Þorl. Játáði forsrh., að ábyrgðin myndi falla á ríkissjóð án pess, að nokkuð fengist upp í hana, pvi að veðið væri, eins og ráðh. orðaði pað, „öldungis ejnskis virði“. Enn spurði Jón, pví síldarsamiagið væri ekki stofnað. Kvað atvinnumálarh. málið ekki hafa verið nægilega undirbúið fjárhagslega. Það hefði þurft að fá lán, svo að samlagið gæti keypt síld af smærri útvegsmönn- um. Spurði Jón, hvort erlend mót- mæli hefðu ekki verið aöalástæð- an til, að samlagið hefði ekki verið stoinað. Ætlaði ráðherra fyrst að neita pessu, en játaði pað pó um síðir, pegar Jón vísaði til skjala um málið, sem liggja frammi á lestrarsal alþingis. miklu fé til vegar- og brúar- gerðar yfir svo kallað Ferjukots- -síki í Borgarfiröi. 1921 hefði ver- ið byrjað” að fylla upp síkið, sem væi’i um 350—400 metrar, og hefði verið til þess tekið handónýtt efni úr mýrinni sjálfri. Sama efni hefði verið haft í veginn, • enda hefði hann árið eftir verið sokk- inn eða því sem næst, en sements- hólkur, sem hafður hefði verið til fráreixslis í veginum, hefði ver- ið kominn það langt áleiðis, að ekki fanst til hans, pó kannað væri. Næsta ár hefði verið byrjað á nýjan leik og hefði nú verið sett járnbrú á sýkið, en vegurinn að og frá brúnni sígi á hverju ári svo, að viðgerðar pyrfti við. Síð- ast í vetur sprengdi vatnið að venju stórt skarð í veginn, sem nú ætti að fylla upp í sumar. Hefði petta verk í öndverðu átt að kosta 12 000 kr„ enheyrthefði hann, að búið væri að verja til jxess 60—70 þúsundum. Spurði Jón ráðherra, hvort hann vildi ekki koma einhverri þeirri tilhög- un á petta verkfræðinga-„meist- arastykki", að ekki þyrfti jafn tíðra viðgerða. Ráðherra kvaðst ekkert vita, hvað petta alt hefði kostað og ekki geta lagt til um aðra tilhögun upp frá, „eins og komið væri.“ Enn m kiðFdagsfœrsluna. Háværar raddir. Flutningsmenn frumvarpsins um færslu kjördags hafa verið að tala um háværar raddir, sem óskuðu eftir pessari breytingu, að kjördagur yrði að sumri til. Ökunnugir skyldu nú ætla, að menn þessir hefðu eitthvað fyrir sér, — að þingmenn væru ekki svo ófyrirleitnir að tala um óskir, sem varla hefðu heyrst. En það er nú svo með pessa blessaða pingmenn, að peir þurfa ekkert að hafa fyrir sér nema eigin dutl- unga eða ímyndað kosningafylgi, pá koma peir með frumvör]) og tala unx háværar raddir, en þótt fjöldi manna mótmæli, pá gerast peir pykkheyrðir á ]xað. Hvað er nú hið sanna í pessu máli? Eftir pví, sem séð verður af pingmálafundargerðum peim, sem franxmi liggja á lestrarsal Alping- is, hefir þessu verið hreyft á 11 pingmálafundum, flestum eða öll- unx fámennum. Á 10 af þeinx hefir eitthvað verið sampykt í pessa átt, nær alt af eftir tillög- um frá sjálfum þingmönnunum. Á einum fundinunx var tillaga feld, pótt hún væri fxú pingmanni. Það mun hátt reiknað, að á pessum 10 fundum hafi verið saman konxin 5 6 hundruð manns; sennilega hefir þáð ekki verið yfir 2-^3 liundrud. En hvað er svo unx mótmælin? 1924, pegar fyrst var flutt frunx- varp um færslu kjördags, konxu mótmœli úr öllum kaupstöðum landsins og nœrfelt úr huerju ein- asta kauptúni. Nú í vetur hafa pinginu borist mótmæli frá 17 félögum víös veg- ar af landinu, sexxx hafa saxntals 3 til 4 þúsund félaga, par að auki nxótmæli úr 2 kauptúnunx, undirskrifuð aí 210 kjósendum. Nú er pað vitanlegt, að í sumum kauptúnum og sveitum, par senx mikil andstaða er gegn færslunni, hafa ekki getað orðiö fundir til mótmæla, en pað er sannanlegt, að í landinu eru 5—6 púsund manns ákveðin móti færslu kjör- dags. Sannleikurinn er því sá, að pað hafa heyrst mjög ákueðnar og liávœrar raddir kjósendu móti fœrslu kjördags, en örfáar radd- ir með og þær fram kallaðar af þingmönnum sjálfum. 1 kjördænxi sjálfra flutningsmannanna hefir ekki staðið meiri gustur um mál- ið en svo, að í kjördæminu hafa verið gerðar tvœr sampyktir, önn- ur með og hin móti. Sjá nú ekki pingmenn sjálfii’, að það er gersamlega óverjandi að beita slíku óréttlæti sem því að færa kjördaginn pvert ofan í vilja f jölda kjósenda og án psss, að nokkur knýjandi nauðsyn sé til þess? En hvort sem þeir sjá það eða ekki, pá sér verkalýður- inn og öll alpýða í landinu, að verið er að beita lævíslegri til- raun til að svifta vinnustéttina kosningarétti. Þingnxenn nxsga ekki halda, að kjósendur séu svo einfaldir að telja nokkra bót í frumvarpi pví, er nokkur hluti allsherjarnefndar flytur, af pví að pað kemur vinnustéttinni ekki að gagni. Þingmenn hafa óspart látið það i veðri vaka, að peir gerðu petta fyrir sveitirnar, og til eru þeir þingmenn, sem sagt hafa, að lítið gerði til með kaupstaðarbúana. ef bændurnir að eins kysu. En svo er nú ástatt, að fjöldi. bænda og sveitafólks yfirleitt hér • sunn- anlands að minsta kosti vill held- ur lxafa kjördaginn að hausti en sumri vegna anna að sumrinu. Ég hefi umsögn fjölda manns úr Árness- og Rangárvalia-sýslum, sem telja pátttöku í kosningum miklu meiri að haxlsti en sumri, og .fyrir fjölda manns í kaup- túnunum, t. d. í Árnessýslu, er færsla í framkvæmd afnám at- kvæðisréttarins, og svo er mjög víða. Hvað sem fulltrúar þeirra á pingi segja eða gera í þessu máli, pá verður pví ekki gleymt. Og þeir herrar, sem hjalað hafa um frjálslyndi og réttlæti i and- stöðuflokkunx Alþýðuflokksins, skulu spara sér Jxað eftir að hafa sýnt pað með því að drepa frunx- varpið um pingnxann fyrir Hafn- arfjörð, að peir viija ekkert úr pví ranglæti bæta, er vinnustéttin á við að búa í kjördæhiaskipún- inni. Og eí þeir svo ætla að bæta pvi við að láta kjósa á þeim tínxa árs, sem fjöldi manns get- ur ekki notað rétt sinn, — þá stendur kúfurinn upp af synda- kolluni peirra, sem áður voru fullar. Og pótt dýrt og ilt sé eldsneytið, sýður einhvern tíma upp úr. Felix Guðmundsson. Mótmæli gegn færsln kJiSrdagsins. Alþingi lxafa nýlega borist ein mótmælin enn gegn færslu kjör- dags, frá fjölmennum fundi verk- lýðsfélagsins „Drífanda" i Vest- mannaeyjum. Bráðlega berast hinunx fjölmenna kjósendahópi víðs vegar á landhiu, senx mót- mælt hefir kjördagsfærslunni, fréttir unx, hve mikils pingmenn- irixir virða óskir hans og áskor- anir. _________ Erlend tíðlndi. Heilsufarsfréttir (Éftir símtaii við landlækn- inn). í dymbilvikunni bættust við yfir 200 nýir >*kikliósta‘-sjúknngar hér í Reykjavík. Einnig mikið um »inflúenzu« einkuxn í börnum, og í heildsölu hjá Tóbaksverziun Islands h.f. pó nokkuð af lungnabólgu, ogdóu ijórir úr henni. „Kikhóstirin“ breið- ist út á Vestur- og Norður-landi, en er vægur og veldur ekki mana- dauða. Fréttir voru þó ekki komn- ar úr Akureyrarhéraði. „Kikhóst- inn“ er enn ekki kominn í Þing- eyjarsýslu né austur fyrir Mark- arfljót að sunnanverðu, að und- anteknum Austfjörðum, en þar er liann nxjög óvíða enn sem komið er. Á Suðurlandi er hann sums staðar að þverra, en ágerast á öðruni stööum. 1 Hafnarfirði virð- ist hann vera heldur þyngri en áður. Töluverð „inflúenza" er srnns staðar á Austurlandi, eink- um á Reyðaríirði, og yfirleitt ger- ir hún vart við sig nxjög víða á Jandinu. Virðist hún vera að á- gerast, einkum í bönium. Viðavangshlaupið liér í Rvik fór fram fyrsta sumardag. Fljót- astur varð Geir Gígja kennari á 13 mín. 8,5 sek.; 2. varð Þorsteinn Jósefsson á 13 mín. 30,4 sek., en * þriðji Magnús Guðbjörnsson á 13 mín. 32,3 sek., og voru þeir allir úr Knattspyrnufélagi Reykjavíkur. Viðavangshlaup drengja fór svo, að „Ármann" vann með 30 stigum. „K. R.“ fékk 31 stig, en „1. R.“ 77. 29 drengir keptu. Magnús Inginxundarson í „K. R.“ varð fyrstur, 8 mín., 38,6 sek., Sigurbjörn Björnsson í „Ár- mann“ annar, 8 mín., -40,2 sek. og Hákon Jónsson í „K. R." þriðji á 8 nxín., 40,8 sek. Kept var um bikar, sem „Ármann" vann nú fyrsta sinni, en vinna parf þrisvar til eignar. Ludvig Kaaber bankastjói’ihafði á suinardaginn fyrsta verið hér á landi í 25 ár. Er pað fátítt, að erlendur maður hafi notið hér jafn-alnxenns trausts og vinsælda sem liann, enda er hann hinn ágætasti maður. Aflabrögð. Samkvæmt upplýsingum frá Fiskifélaginu voru 15. p. m. komin hér á land frá áranxótum 84 751 skpd. af stórfiski, 3 929 skpd. af smáfiski, 3 323 skpd. af ýsu og 9 098 skpd. af ufsa. Samtals: 101 101 skjppund. í fyrra var afl- inn á sama tima alls 79 473 skpd. og árið 1925 samtals 92 275 á sama tima. Um páskana var afli Norðmanna frá áramótum alls 53,9 millj. fiska. Þar af hafa þeir hert 20,3 millj. og saltað 32 millj. Á sama tíma (til miðs aprils) í fyrra veiddu peir 49,7 millj. fiska. Þar af hertu peir 15,7 millj. og söltuðu 32 millj. Rltstjórl og Abyrgöaraia&ur Hallbjðra Halldórssoa. AlÞýðuprentsmiðjan. „Dýpra og dýpra.“ Að síðustu spurðist Jón fyrir um, hvað væi’i búið að verja -

x

Vikuútgáfa Alþýðublaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikuútgáfa Alþýðublaðsins
https://timarit.is/publication/596

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.