Vikuútgáfa Alþýðublaðsins - 05.06.1929, Blaðsíða 1

fikuútgáfa Albjrðublaðsins
III.
argangur.
Gefin út af Alpýðuflokknum.
Reykjavík, 5. júní 1929.
23. tölublað.
„SameiniDQ fl»kkanna“.
Blekkingavefur
Jóns Þorlákssonar.
t tveimur blö'öaim „ Morgun-
Waösins", sí&ast lijðimi fimtucLag
föstudag, hefir foringi lhalds-
flokicsins, hr. Jón Þoaiáksson,
8ert tilraun tál þess að skýra
"Saoneining flokkanna“, íhalds
frelsishers. Migi ]>essi grernar-
gerö eiga að vera eins koinar af-
sökun og fyrirgefningarbón til
kinna mörgu hrelclu salna, er
bndrandi og ráöþrota horfa á
Þennan nýjasta skripaleiik.
J- Þ. byrjar með þeirri ein-
kennilega sönnu yfirlýsiinig'u, aö
sameiningdn hafi fyrst og fremst
ver>ð gerð af pví, ,.að enginn á-
greiningur var í stefniumálum
nhili fhaldsflokksins og Frjáls-
íynda flokksLns“. J. Þ. viQl aug-
sjáanlega láta þetta festast ræki-
lega í hugum lesendanna, því
Þetta þríendurtekur hann í sama
greinardálkinum: „Sameining
flokkanna v'ar eðliieg aflaiðing af
tveggja ára samstarfi . . .“ og
siðar , að sameinöng við ,Frjáis-
tynda flokkánn væri æskileg og
eðliieg, þar sem engœnn ágrein-
*ngar væri milli þeirra flofcka".
Auðvitað er þetta rétt hjá J. Þ.
°g elvki annað en það, sem jafn-
sðarmenn hafa ávalt bent á. En
bvað segja menin um þaiu láta-
iæti J. Þ. og Sig. Eggerz, sent
tmdanfarin tvö ár, þrátt fynir
*nniiegt samstarf og engan ágrein-
i stefnumáLum, hafa leilkið
íraiami fyrir þjóðinná tvo fioikka,
se-m oft létu eáns og mikið bæri'
á millL Og hvað segja hinir
>'SrjáLslyndu“ flokksmtnn Sig.
Eggerz, sem undanfamn tvö ár
Eafa imyndað sér, að „titii fflokk-
tirinn þeirra með stóru málín“
væri að berjast við hið hugsjóna-
soauða, kolsvarta íhald? Þeim,
sern kunna að hafa lifcLð í blaö-
snepil S. E., kemur þetta vafa-
Inust ■ kátlega fyrir. En það er
!bót í máli fyrir S. E., að þeir eru
svo naiuða fáir, sem í það blað
fcafe litið. En söm er ósvifnin og
fyrjrtitní'ngin við aimennnig, að
Eafa látist vera annað en það,
þeir voiru í raun og vera.
í'egar bent hiefir, verið á þetta
s&tnstarf i blöðum og á fundum
Wödanfarin ár, befir S. E. harð-
fe&a mótmælt öilu samneytí. víð
Öraldsmenn og þannág afneitaið
Oteistara sínum, J. Þ., ekki þrisvar
sinnum eins og Pétur, heldur lík-
sjötíu sinmun sjö sinnum.
Það er efttr öltu öðru við þessa
nýju santeiningu, að J. Þ. er val-
inn njálsvari flokksins út á við.
Hinn ágæti, gamli „sjálfstæðts-
maður“ J. Þ., seni einu sinni
lýsti yfir þvi, að hann vildi ekki
lifa þá stund á Islandi, að danski
fáninn væri dreginn þar niður,
hefir þótt sjálfkjörinn foringiþessa
nýja bræbings. Sig. Eggerz hefir
fengið leyfi til að ileggja til
glamrið og upphrópanirnar i
stefnuskrána, en J. Þ. tekur að sér
að skýra bana út á sína visu.
1 hinnf opinberu tilkynningu um
bræðinginn er látið líta svo út,
seni sjálfstæðismálin út á við sé
aðalástæðan til samsiningaiinnar.
En í skýringuni sínium á „stefnu-
skránni" lætur J. Þ. sem iwnan-
landsmálin séu aðalatriðíð, en
sjálfstæöismálunum skýtur hann
aftur fyrir og skipar 'þeim ó-
æðra sess. Kemur þar fram hin
ómengaða íhiaJdsstefna, svo sem
vígorðin um „sjálfstæði einstak-
linganna“ og fyrirheit um það, að
þeir eigi að fá að Jbsita kröft-
um“ í lífsbaráttunni, sem vitan-
lega þýðir það, að þeim eigi að
hnekkja, sem minni máttar eru.
Þetta er stefna ójafnaðarmann-
anna, sem með afli auðs og valdg
skapa fámenna yfirráðastétt á
kostnað .hinna vinnandi stétta
þjóðfélagslns. Er og skýlaus yfir-
lýsing J. Þ. um að þetta sé aðal-
atriðið, „því að öll dægurbarátt-
an á þingi, á fundum og í biöð-
um snýst í rauninni um þetta“.
Þegar að J. Þ. víkirr að sjálf-
stæðismálumum út á við, skýrir
hann réttilega frá Jnd, og tekur
Vtvívegis fram, að alliir flokkar
hafi verið sammála um það að
segja sambandslögunum upp svo
fljótt, sem lög standa til. Er þar
með óbeint játað af J. Þ., að
ekki hafi verið þörf á „samein-
ing flokkanna“ út af þessu at-
riði sjálfstæði&málanna.- En það
er önnur hlið „sjálfstæ&ismál-
anma“ út á við, sem rekið hefir
á eftir þessari sameiningu, það'
sem J. Þ. tekur fyrst fram og
leggur sérstaka áherzlu á, sem
sé það, ,að afnám sambanrislag-
anna haggar ekki við konungs-
sambandinu milLi IsLands og Dan-
merkur". Þetta er einnág talað
eins og undan hjartarótum Ság.
Eggerz.
Stefnr bræðingsins i málefn-
unum út á vlð er því i rauninni
argasta innlimunarstefna og
miðar að þvi að viðhalda um
aldur og æfi dönskum konungi
yfir ísiandi og hindra þar með
fullkomið sjálfstæði landsins,
og koma i veg fyrlr, að ísland
geti orðið lýðveldi, þegar pað
að fullu og öllu segir upp
sambandssamningnum.
Út af fyrir sig er það mjög
spaugilegt, að J. Þ. skuli hafa
verið valinn til þess að rita um
sjálfstæðismál Landsins, enda
kemur margt skrítið fram í þess-
um skrifum hans. Hania er drjúg-
ur yfir þairrd „kynsióð, sem á
23 árum hefir upplifað alLa bar-
áttuna um „Valtýzkuna", heima-
stjórnina 1904 og fullveldið 1918“.
Mætti ætla, að J. Þ. hefði átt
góðan þátt í þessari sjálfstæðis-
baráttu. En meðal annara orða:
Því minnist J. Þ. ekki á eins
merkan atburð eins og „uppkast-
ið“ 1908 og slyndrulausa baráttu
J. Þ. gegn öllum þeim mönnum,
sem fastaist vildu halcla á sjáif-
stæði Islands?
Þegar J. Þ. er búinn að marg-
taka það fram, að hann vilji,
að Islendingar taki öll mál í sín-
ar hendur, og að allir flokkar
séu urn það sammála, dregur
skyndileg úr áhuga hans og skýru
„ákvörðun“, þegar hann segir að
„jafnréttisákvæðið teldi ég ekki
fært að endurnýja“, og um utan-
ríkismálin, að það muni „þykja
eðlilegt og alt að því sjálfsagt,
að vér önnumst sjálfir málaaf-
greiðslu vora“. Er og allur síð-
ari hluti greinarinnar skrifaður í
þessum anda og slegið úr og í.
Um framkvæmd utanríkismál-
anna koma fram nýjar upplýsing-
ar í þessari grein J. Þ., að mis-
tök þau, er ýmsir hafa talið að
vera i meðferð Dana á þessum
málum, séu að kenna þeim íslenzk-
um ráðherram, sem með utanrík-
ismál hafa farið síðan 1918. Ep
það eru Jón Magnsson, Sig. Egg-
erz og Jón Þorláhsson sjálfur.
Segir J. Þ. berum orðum, að þessi
„íslenzku stjórnarvöld“ hafi „ver-
ið of spör á úthlutun fullveldis-
einkennanna“. Hvað segir Sig.
Eggerz um þessa ásökun?
J. Þ. er ekki lítið hreýkinn af
„afskiftum“ sínium af „fram-
kvæmd fiskiveiðalöggjafaiinnar
þau árin, sem ég (J. Þ.) átti sætí
í stjórninni". Rétt er að benda J.
Þ. á, að eitt af afrekum hans
„þau árin“, sem hann „átti sæti
i stjórninni“, var Krossanesmeið
Magnúsar Guðmundssonar, sem
fræg er orðin. Þá er ekki lítiLí
áhugi eins samherja hans, ólafs
Thors, urn að vernda þetta „fjör-
egg“ þjóðarinnar, fis’kiveiðálög-
gjöfina. Bera þessa óræk vitni
viðskifti Kveldúlfs við norsk
fiskiveiðaskip, fyrr og síðar. Einn
af skipstjórunium á norsku fiski-
veiðaskipi hefir nýlega verið
dæmdur brotlegur fyrir þesít við-
skifti sín við útgerðarfélag Ólafs
Thors. Er því sýnilegt, að fiski-
veiðalöggjöfin er ekkert „fjöregg",
þegar hún kernur í bága við hags-
muni þessara herra eða útlendra
skjólstæðinga þeirra.
Vitanlega er Jiessi nýi bræöirag-
ur aðallega gerður af ótta við
alþýðusamtökin. Fyrir svo að
segja hverjar kosniragar bræða
borgaraflokkarnir sig saman og
klína á sig nýju nafni til þess
að villa á sér heimildir. Þau eru
nokkuð mörg nöfnin,'sem íhald-
ið hefir tekið á ság síðan 1916,
þó ekki sé farið lengra aftur í
tímann. Og hveTt félagið hefir tek-
ið við af öötu með nýju heiti, t.
d. Stefnir, Sjálfstjórn, Vörður og
vafalaust fleiri. Og flokkarnir hafa
heitið ýmist Sparnaðarbandalag,
Borgaraflokkur, Ihaldsflokkur,
Frelsisher - og Sjálfstæðisflokkur.
En bak við öll þessi raöfn býr
sama íhaldið, sem enga ósk á
heitari en þá að bnekkja viðgangi
alþýðusamtakanna.
Þessi nýi bræðingur minnir á
nafna siran, Bræðiraginn frá 1911.
Sumir sömu mennirnir standa að
þessum nýja bræðingi. Sömu ó-
heilindin eru yfir þessum sam-
tökum, sarna yfirskinið raotað, að
vinraa að fullu sjálfstæði Iands-
ins. Bræðinguriran frá 1911 endaði
sköraimu 'síðar í nýjurai flokki, sean
þótti það verri, að haran var kall-
aður „Grúturinra". Þess verður
ekki langt að bíða, að ný nafraa-
skiffci verði á bræðingnum fra
1929, en hvort haran endar í
grútnum. eða eirahv'erju eran verra
skal ósagt látið.
Vinua með dráttarvélum.
Hún fer nú mjög vaxandi hér
á landi. Alls muraiu koma hingað
til lands á þessu vori 30 nýjar
dráttarvélar. Eru þær aðallega
keyptar af búnaðarfélögum og
hefir Búnaðarfélag íslarads útveg-
að þrjú þúsund króna lán tíl
kaupa á hverri vél. Búnaðarsam-
band Borgarfjarbar keypti eina
dráttarvél i fyrra og unrau tveácr
menn með henni í alt fyrra sum-
ar. Brutu þeir með henni hundrað
dagsláttur. Nú hefir sambandið
keypt aðra dráttarvél til, og ez
ætlunin að hafa þrjá menra með
hverja vél í sumar. Á þenraa hátt
verður hægt að nota vélarraar dag
og nótt um siumartímann. Þessi
nýbreytrai er athyglisverð, þar eð
notin af vélirraum tvöfaldast. Vél-
arnar mun/u endast jafnlengi og
ella með góðri meðfefð í stöðugri
notkuin. (FB.)