Vikuútgáfa Alþýðublaðsins - 05.06.1929, Page 4

4
VIKUÚTGÁFA ALÞÝÐUBLAÐSINS
Alþmgishátiðln
og Bandarfki Norður-Aine-
rfku.
„Heimakrlngla“ skýrir frá því,
að 15. apríl liafi Jjingmaður í
neðri deild þjóðþiings Bandarílij-
anna, Mr. Burtness, borið fram
þingsályktunartillögu þess efniis,
að forsetanum verði heimilað að
þiggja boð islenzka rikisiins um
þátttöku i alþingishátíðininii og
jafnframt, að honum verði heim-
ilað að gefa íslenzku þjóðinmi
standmynd af Leifi heppna. Sé
hún miimningargjöf frá Banda-
ríkjaþjóð.nni.
1 greinargeró tillögunnar vont
mjög vinsamleg ummæli lun
sögulandið og um landa vora
vestan hafsins.
Forsetinn tilnefni og sendi 5
fulltnia Bandaríkjanna til þess að
taka þátt í alþingishátíðinni.
Tillögunni var vjsað til utanrík-
i s má lanefnd a r inna r.
Fimm merkir Bandaríkjamenn
standa að tillögunni, samkvæmt
frásögn „Heimskringlu". Tveir
þeirra eru íslendingar, Guðmund-
ur Grimsson, dómari í Rugby í
Norður-Dakota, og Gunnar B.
Björnsson, formaður skattainefnd-
arinnar í Minnesota. Eru þeiir
jbáðir í heimfaramefind Þjóðrækn-
isfélagsins vestur-íslenzka. Hafa
þeir fengið Mr. Burtness í lið
með sér og öldungadeildarþing-
memnina Shipstead frá Mininesotd
og FrazLer frá NorðuT-Dakota til
þess að koma málinu í fram-
kvæmd.
Mjélknrbú Ölfnslnga.
Byrjað var að grafa fyrir
grunni þe&s. Uppdráttmn að
byggingunni hefir geri Guð-
jón Samúelsson húsameistari.
en um hitaleiðslumar sér
Benedikt Þ. Gröndal verk-
fræðingur. Gert ,er ráð fyrir, að
að eins hverahiti verði notaður
og mfmagn til afls og Ijósa. Mun
þetta vera fyrsta mjólkurbú j
heiminum, sem notar jarðhita. Á-
stæða þykir til þess að taka fram,
að í mjólkurbúi þessu verða sér-
staklega góð skilyrði til - þess að
búa til mysuost, en mikið af er-
lendum mysuosti hefir lengi verið
á markaðinum hér á lamdi. —
Mjólkurbúsbyggingin mun vera
30x10 metrar. Nokkur hluti bygg-
ingariranar er tvær hæðiir, og er
íbúð á efri hæðinni. Ráðgert er,
að kostnaðurinm við að koma upp
imjólkurbúiniu verði upp undir
hundrað þúsund krónur. Félags-
menn leggja fram fjórðung kostn-
jaðarins í byrjuin, en fá helminginn
að láni af rOtisfé, en. fjórða
fjórðungimn fá þeir sem styrk frá
ríkinu. Félagsmenn hafa ráðið sér
verkstjóra, en viinna annars sjálf-
ir að byggingnnni. Gert er ráð
fyrir, að búið geti urnmð úr %— 1
milljón l;tra árlega.. (FB.)
Skeiðaáveitan.
Þrátt fyrir gröfBntn á „óbil-
gjörnu klöppinni“ hefir ekki tek-
ist að ná nægilegu vatnsmagw,
þegar áin er lítil, inn yfir engj-
arnar. Er þó bráðnauðsynlegt að
fá nægilegt vatn tU þess að á-
veitan komi að motum. Þannig var
á síðast liðnu sumri grasbrestur
á áveitusvæðipu vegna vatns-
skorts, einmitt þegar riiest á reið.
Nú er ætlunin, að úr þessiu verði
bætt, og hafa verið gerðar mæl-
ingar, sem leiða það í ljós, að
með því að taka kvísl meðfram
landinu upp að flúðum, sem
liggja nokkru ofar en flóðgáttin,
verður hægt að ná nógu vatni inn
í skurðinn, þótt áin sé lítil.
Þessar umbætur kosta, að því er
ætlað er, uiri. 16 þúsund krón-
ur. Mælingar og áætLanir hafa
þeir gert, ráðunautarnir Pálmi
Einarsson og Ásgeir Jónsson. Til
þess að koma þessu i framkvæmd
hefix stjórnin lo.fað að leggja til
alt efn.i ókeypis, sem áætlað er
að kosti 9 þúsund krónur, en
Skeiðamenn leggja fram alla
vinnu, sem þá er áætluð 7 þúsund
krónur. — Verkið er þegar hafið
og sér Ásgeir Jónsson ráðunaut-
ur um framkvæmdir. (FB.)
Enska kosningarnar.
Jafnaðarmenn bæta við sig
nm 130 gingsætam.
Ensku kosningarnar fóru fram
30. maí. Var kosningabaráttan
mjög hörð og mikið lagt i söl-
urnar af hálfu allra flokka til að
vinwa sigur. 1730 frambjóðendur
voru í kjöri; en kjósa átti 615.
ihaidsmenn höfðu menn i kjöri
í næstum öllum kjördæmunum,
jafnaðarmenn höfðu 570 fram-
bjóðendur og frjálslyndi fbkkur-
inn 550. Úrslit eru enm e'rki kunn
að fullu, en kosningafréttir fóru
að berast hingað þegar á föstu-
dag, og komu símskeyti alt af
á tveggja tíma fresti. Beið fólk
með eftirvæntingu eftir úrslÉtun-
um hér, enda hafa emgar kosn-
ingar farið fram, sem hefir verdð
veitt jafnmikil athygli um gjör-
vallan heim, sem þessar kosning-
ar. Úrslit eru ókunn í 14 kjör-
dæmum þegar þetta er ritað.
Jafnaðairmenn hafa fengið 288
(höfðu um 160). íhaldsmsrun 252
(höfðu um 380). Frjálslyndir 50
(höfðu um 46) og „Óháðir“ 7.
Jhaldsmenin fengu 8,5 milljómir at-
kvæða. Jafnaðarmetrm 8,3 miJIjiómr
ir (höfðu færri í 'kjöri) og Frjáls-
lyndir 5,2 milljónir. Sumir ihalds-
ráðherrarniir féllu og ChamberLain,
voldugasti ihaldsmaðuririn, var
tkosinn i Birmingham með að eins
43 atkvæðja meiri liluta fram yf-
ir frambjóðanda jafmaðarmamma,
— Kommúnistar höfðu 35 fram-
ibjóðendur í kjöri, áttu einn mamn
í þingimu, en komu nú engum að.
McDonald, foringi jafnaðarmaima,
íátti í höggi við í sínu kjördæmi
ihaldsmanm, frjálslyndan og Kom-
múnista, ern var þó kosinn með:
sóma. Jafnaðarmaðurinn Oli'ver
Baldvvin, sem er soaiur forsætis-
iráðherrans, Stamley Baldwins,
var kosinn.
íhaldsstjórniiii hefir nú beiðst
lausnar, og er talið liklegt, að
jafnaðarmemm myndi stjórn með
hlutleysi einhvers hluta frjáls-
lynda flokksins.
Kosningin í Færeyjum.
Úrslit kosningarinmar í Færeyj-
um urðu þau, að Samuelsseni
(vinstririiaður) var kjörinn með
3488 atkv. Konoy frambjóðandi^
jafnaðarmanna og sjálfstæðis-
manra, fékk 2773 atkv. — Þegar
kosið var árið 1926 fék'k Samuels-
sen 26C0 atkv. frambjóðaridi jafn-
aðarmanr.a 1019 og utanflokka-
maður (Djurhuus) 505-
,sÓjafnaðarmenska4i.
Svo nefnist smágrein í „Tíman-
úm“ næst-síðasta. Er þar deilt á
Alþýðufl.ifulltrúana fyrir það, að
þeir börðust eftir megni gegn því,
að kjördagurinn yrði fluttur á
mesta annatíma ársins, þegar
fjölda verka-manna og -kvenna í
kaupstöðum og kauptúnum er ó-
mögulegt að neyta atlrv'æðisrétlar
síns. Kallar „Timinn“ mótstöðu
þessa „ójafnaðarmensku“, ,,frekju“
og „óbilgirni“, segir, að Alþýðu-
flokksfulltrúarnLr hafi kraíist þess,
„að skipun þessara rnála sé hagað
eftir hentugleikum verkamanna
einna, eins og verið hefir, án þess
að hirða neitt um, þó miklum
þorra svedtakjó^enda sé bægt frá
kasningu eða jafnvel stofnað í
bersýndlega lífshættu.“
Þetta er alveg furðuleg ósann-
sögli. Jafnaðarmenn í neðri deild
buðu aliskonar breytingar á kosn-
ingalögunum til þess að gera
bændum auðveldara að sækja
kjörfund, bentu á að fjölga mætti
kjördögum og skifta hreppum í
fleiri kjördeildir en gert er. Har-
aldur Guðmundsson óskaði eftir
að þriðju umræðu yrði frastað um
einn dag, svo að hann gæti komið
fram með b reytingarti 11 ögu um að
hafa kjördagana tvo, annan að
sumarlagi fyrir svcitakjördæmi,
hinn 1. vetrardag, eins og nú er,
fyrir kaupstaði. I efri deild var
svo þessi tiliaga tekin upp, en
þá greiddu engir henini atkvæði,
neona jafnaðarmennirnir tveir. 1-
hald og „Fram;sókn“ á móti. Ann-
ars má benda á það, að bændur
réðu á þingi, engu siður en nú,
þegar samþykt vax að láta kosn-
iinigar fara fram 1. vetrardag, og
töldu það þá hentugastan tirna
einmitt fyrir bændur.
Það eru því ekki jafnaðarmemi,
sem sýnt hafa „ójafnaðarmensku"
í þessu máli, heldur bændur úr
„Framsóknar“- og íhalds-flokkn-
um.
Briumtryggingar
Simi 254.
Sjóvatryggingar.
Simi 542.
Ritstjóri Tímans sér þeitta vel.
Hann viðurkennir, að 1. vetraxdag-
ur sé hentugasti kjördagurinn fyt'
ir verkalýðinn í kaupstöðuwi og
kauptúnum og játar með því
sjmdir flokksbræðra sinna, eff
beittu verlcalýðinn ranginduínJ
með því að samþykkja kjördags-
færslima.
Ef rnark má taka á orðuim Tim-
ans, ætti að vera fáanleg ieið-
rétting á þessu á næsta þingi,
því að í niðurlagi greinarinnai'
kemst ritstjórinn svo að orði:
„Hltt er annað mál, að eigi
mun fullleyst þetta vandamál
og ber þvi skylda til þess, að
haga kosningum þannig, að
jafnt sé litið á aðstöðu allra
manna i landinu, til þess að
neyta kosningaréttar “
Væntanlega lætur „Framsóikn‘<
ekki sitja við orðin tóm, heldur
bætir fyrir þessar misgerðir sínar
á næsta þingi.
Samlélags-jarðrækt.
Að Höfn i Hornafirði eru nú
ráðgerðar miklar jarðræktarfram-
kvæmdir. Ríkið átti' jörðina og
var hún í gamalli ábúð og gátu
þorpsbúar því ekki fengið land
til ræktunar. Nú dó ábúandinn í
fyrra og sóttu þorpsbúar þá um
að fá land jarðarirenar til ræktun-
ar. Ræktunarskilyrði eru þarrn á-
gæt og landið við þjóðvegimn.
Voru það 30 menn úr þorpinu,
sem sóttu um að fá land tíí
ræktunar. Hafa þeir fengið lofórð
fyrir alt að hundrað hektuímm,
lands, um þriggja hektara spildu
hver, og auk þess bithaga. Menn
þessir hafa myndað meö sér fé-
lagsskap, eins konar ræktunarfé-
lag. Þeir ætla að vinna að rækt-
uninni í félagi. Vinna þej'r saman
að þvj að koma upp girðingum
og að jarðvinslu allri, hafa keypt
dráttarvél og eru, loks einnátg i
félagi um útvegun á fræi, áburði
og öðru, sem til ræktunarinnar
þarf. Þá eru þeir og í félagi um
leiðbehúngar og hafa teldð lán í
félagi, sem svo aftur skiftist hlut-
falislega niður, eftir því hve miik-
ið er starfað á bletti hvers ein-
staks félagsmanns. Fyrirkomulag
þetta er nýtt hér. Með svana fé-
lagsskap verður ræktunin langt-
um auðveldari, séu skilyrði fyiix
hmdi.
Pálmi Einarsson ráðimautur fer.
austur til Hornafjarðar bráðfaga,
til þess að mæla upp landið, og
segja fyrir um ræktun þess. (FB.)
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Haraldur Guðmundsson.
Alþýðuprentsnáðjaa.