Vikuútgáfa Alþýðublaðsins - 22.06.1932, Qupperneq 2

2
▼IKUÚTGAFAN
A að stððva síldarbræðsln rifeisins?
Fyrir nokkrum dögum fréttist,
að óvíst værd hvort síldarverk-
smiðja ríkisims yrði látin ganga
í sumar. En fram að þeiim tíma
var það af öllum talið sjálfsagt,
enda þýðir stöðvun verksmiöjunn-
ar, að stór fjöldi skipa verða að
hætta við síldveiðarnar. Að auka
síidarbræðslu væri því einhverjar
beztu atvinnubætur, sem hægt
væri að koma af stað í surnar,
og ætti ríkið pví að leigja verk-
smiðju dr. Paul á Siglufirði, sem
er rétt hjá sildarbræðsluverk-
smiðju ríkisiins, svo auðvelt er
að reka hvort tveggja undir
sömu stjórn.
Pað er vert að geta þess, að
það kostar ríkið stórfé að láta
verksmiðjuna stnda aðgerðalausa,
og því fremur sem búið er að
ráða flesía rnenn til hennar í i
sumar.
Sagt er, að hér liggi á bak viö J
j þennan afturkipp, að nota eigi
! verksmiðjuna til þess að reyna
i að koma fram kauplækkun á
: Siglufirði mieð því að setja það
| sem skilyrði fyrir því að verk-
I smiðjan gangi að kaupgjald við
| hana verðd lækkað, og er þetta
j hugsað sem upphaf á ailsherjar
kauplækkunarherferð gcgn verka-
lýðnum. Er mælt, að þetta séu
ráð fulltrúa útgerðarmanna í
verksmiðjustjórninni (Sveins
Benediktssonar). En þar sem svo
að segja er fullráðið til verk-
smíðjunnar, svo sem fyr var frá
greint, og alt það fólk vafalaust
getur hedmtað fult kaup, þó
verksmiðjan gangi ekki, virðist
hér öfugt að farið, enda kaup-
lækkun ekkert vit frá sjónarmiðl
verkalýðsins, þar sem búast má
við, að gengið verði felt við
fiusta tækifæri.
Tekjn- og eigna-skstts-
ankinn.
Samkvæmt lögunum, sem þing-
ið setti um skattaukann, er stjórn-
inni heimilað að innheimta 25%
viðauka við tekju- og eignar-
iskattinn í ár, „ef hún álítur það
nauðsyniegí vegna fjárhags rík-
issjóðs". Skattaukinn skal ekhi
innheimtur fyrri en eftir 1. októ-
ber. - i
Jón Baldvinsson flutti þá breyt-
ingartiOögu við frumvarpið, að
tekjuskattsauki yrði að eins lagð-
ur á skattskyldar tekjur, sem eru
yfir 4000 kr. Var sú tillaga tal-
in feld við 2. umræðu í efri
deild, en raunverulega var hún
fyrst samjrykt með 7 aíkvæðum
gegn 6, en forseti (Guðm, í Asi)
leitaði atkvæða á ný. Pá var Jón í
Stóradal kominn inn, og nú var
tillagan feld mieð 7 atkv. gegn 6.
Pá bar Jón Baldv. fram tillögu
um að skattaukinn yröi ekki lagð-
ur á lægri tekjur en 3500 kr.
skattskyldar, og Magnús Torfason
flutti varatillögu: 3 þús. kr. skatt-
skyldar tekjur.
Jón Porláksson mælti á móti
þvi, að lágtekjumönnum yrði
þannig slept við skattaukann.
Flutti fjárhagsniefndin þá tiillögu
um, að eigi skuli innheimta
lægri skattaukaupphæð en 2 kr.
hjá gjaldanda, þ. e. að þeir einir
sleppi við tekjuskattsauka, sem
hafa minna en 8 kr. í tekjuskatt.
Sú tiilaga var samþykt, og lýsii
forseti hinar tillögurnar þá vera
úr sögunni. Eftir það var engin
breyling gerð á frumvarpinu.
Heimilað er í lögum þessum að
stjórnin megi í reglugerð á-
kveða ,að tekju- og eignar-skattur
falli ekki aliur samtímiis í gjaid-
daga, heldur séu gjalddagar hans
flelri en einn á ári.
Vei'klíðsmál í Bolnngavik.
Vinnudeilan við þá félaga
Högna Gunnarsson og Bjarna
Fannberg og Bjarna Eiriksson
stendur enn óbreytt. Vélbáturinn
Ölver, sem Bjarni Fannberg á og
hefir haft í síldarflutningum um
Eyjafjörð, var stöðvaður á Siglu-
firði eftir ósk AJþý'ðusambands-
ins, sem lagt hefir bann á alla
flutninga að og írá þeim félög-
um. Ölver flutti síld í ríkis-
bræðsluna, og hefir legið nú all-
Iangan tíma óafgreiddur á Siglu-
firði.
f Bolungavík hefir verið unnið
hjá þeim félögum af utanfélags-
fólki, en því fækkar með hverjum
degi, því alt af fjölgar i verk-
lýðisfólaginu þrátt fyrir (eða
vegna) ofsóknir atvinnurekenda.
Yfirheyrsilur út af brottflutn-
ingi Hannibals Valdimarssonar
hafa ekki enn farið fram vegna
þess, að Lappoforinginn Högni
Gunnarsson hefir verið fjarver-
andi, en hann mun koma vestur
þessa dagana, og verður þá
sennilega einhverra meiri tíðinda
að vænta.
Hrafn stelnr — radinm.
Eitthvert frægasta nútínia
sjúkrahús er í St. Pauli, Minne-
sota í Ameriku. Nýiega bar það
við þar, að þaðan hvarf dýrmæt-
asta eign sjúkrahússins, lítið
hylki, sem í vom tvö grömm af
undralyfinu radium, en hvert
gramm af því kostar eins og
kunnugt er hundruð þúsunda
króna. Ekki leit út fyrir að brot-
iist hefði verið inn í skápinn þar
sem þessi dýrmæta eign var
geymd, því lásinn var óhreyfð-
ur. Aðstoðarlæknir, sem átti að
gæta hylkisins, var tekinn fastur,
en ómögu'egt var að færa neinar
sannanir gegn honuim, en svo féll
grunur á unga aðstoðarstúlku.
Hún var tekin föst, og 5 fangels-
inu gerði hún tilraun til að ráða
sig af dögum, en við það óx
grunurinn gegn henni. En alt í
einu kom verkama’öur nokkur til
yfirlæknisáins og fékk honum ra-
dium-hylkiö. Kvaðist hann hafa
fundi'ð þáð í skólpræsi úti ] ein'ni
götunni. Unga stúlkan sagði nú
frá því, að hún ætti taiminn hrafn
og að hann hefði verið með henni
er hún var síðast að þvo skápinn,
þar sem hylkið var geymt, og
það kom nú í ljós, að hrafninn
hafÖi stolið hylkinu og látiö það
í eina afrenslislögnina í sjúkra-
húsinu, en þaðan haföi það svo
borist út í sorpræsið í götunni.
Heilbrigðisskýrslur
samdiar af landlækni fyrir ár-
in 1929 og '1930. Er hin fyrri
137 bjis., en hin síðari 132 bls.
Eru þetta ítarlegar skýrslur og
mjög aðgengilegar til lesturs.
Vega vinnukaupið.
Nýlega var sagt frá því í út-
varpinu, aö í tveim hreppum í
Húnavatnssýslu væri farið að
vinna að sýsluvegum fyrir 50
aura tímakaup, og að meðlimir
verkamannafélagsins á Hvamms-
tanga vinni eklu við þessa vinnu,
þvi taxti félags þeirra væri 80
aurar.
Hér er aðallega um vinnu að
ræða, sem unnin er út um sveitir
og af sveitamönnum, sem enn
þá eru mjög lítið þroiskaðir fé-
lagslega og auðveldlega má telja
trú um, að þeir séu'að vinna fyriir
föðurlandið með því að vinna
fyrir lágu kaupi, því nú þurfi allir
að spara (og svo öll romsan, sem
við könnumst við). Verklýðssam-
tökin eiga því hér nokkuð erfiða
aðstöðu, og þarf til nýrra ráða
að taka, ef duga skal.
Til mála hefir komlð, að á
Siglufirði, Akureyri, ísaíiröi, í
Reykjavík, Hafnarfiröi og öðrum
stöðum, er roenn sækja vinnu
til, verði aðkomumönnum úr
þeim hreppum, sem þessi launa-
kúgunar-vegavinna fer fnam i,
bönnuð vinna, og nái það jafnt
til þeirra, sem viinna þessa virinu,
sem allra annara úr hreppnum,
nema að sjálfsögðu félagsskráðra
verkamanna, sem ekki koma ná-
lægt launakúgunarvinnunni. Mál
þetta var til umræðu á síðasta
f un di A1 þ ýðusam b andsst jó rnar-
innar, en enn þá er ekkert full-
ráðið um það.
Hoover.
Chicago, 16. júni. U. P. FB.
Hoover forseti hefir veriið kjöriim
forsetaefni Samveldismanna (re-
publikana) og Curtis varaforseta-
efni.
Verkiýðsmál á Akranesi.
Þar standa nú yfir samninga-
tilraunir um kaupgjáld verka-
manna og verkakvenna.
Kaupgjald hefir staöiö þar ó-
breytt nú í tvö ár, og hefir ver-
ið óumsamið af hálfu félagsiins,
en það hefir reynt að koma í
veg fyrir kauplækkun. Nú í vet-
ur fór svo Haraldur Böðvarsson
á stúfana og reyndi að lækka
laun lifrarbræðslumannanna, og
borga þeim sama kaup hvort seni
unnið var á nótt eða degi, viirka
daga eða helga, og enn fremur
reyndi hann í vor að lækka fisk-
þvottinn hjá kvenfólkinu. Þegar
uppvíst varð um þessar tilraunir
kusu bæði verkamanna- og verka-
kvenna-deildin samninganefnd ir.
en þeim tókst eklri að ná samn-
ingum. Haraldur Böðvarsson
svaraði því, að hann ætlaði að
lækka öll\ uérkalmm.
Sí'ðan hefir hann verið að reyna
að koma á einhverri kauplækkun
þar ssm hann hygsí helzt aö geta
komi'ð henni við, svo sem við
börn og gamalt fólk (ekki vantar
drengskapinn).
Verklýðsfélagið hélt svo fund
þann 11. þ. m. og var þar sam-
þykt að fela stjórn félagsins að
leita samninga við atvinnurekend-
ur um kaupgjald og öninur kjör
verkakvenna og verkamanna.
Sendi stórnin síöan atvinnurek-
endum bréf um þessi mál og ósk-
aði svars þeirra fyrir 15. þ. ni->
Hvernig það svar hefir orðið er
ekki kunnugt þegar þetta er
skrifað, en vonandi tekst verka-
lýðnum á Akranesi með aðstoð
Alþýðusambandsins að hrinda af
sér kauplækkunartilraununum og
treysta samtök sín, sem eru alt
af og þó einkum nú lífsskilijrdi
uerkalýdsins.
Frambjóðandi jafnaðar-
manna
við forsetafeosningarnar F
Bandaiibjnnnm.
Verklýðshieyiingin í Bandan'kj-
ur.um fer nú hraðvaxandi. Nýlega
hélt jafnaöarmannaflokkurinn
þing í Milwaukee í Wiiscounsin,
og var það stærsta þing, sem
flokkurinn heiir haldið til þessa.
Auk atvinnumálanna, er rædd
voru á þinginu, voru rædd trygg-
ingamál verkalýðsins og forseta-
kjörið, sem á að fara fram í
haust. Var ák'.-CLÍð að frambjóð-
andi fl'okkslns skyldi' verða Nor-
man Thomas, en varaframbjóð-
andi James H. Maurer.
Kaupið
Vikuútgáfu
Alþýðublaðsins.