Dýraverndarinn - 01.05.1929, Page 15

DÝRAVERNDARINN
41
ingarnar og heiftin, sem hún hafði steypt yfir mig
eftir að eg skar folaldið. Hún var eini maðurinn,
sem vítti mig fyrir verkið. Öðrum mun hafa fundizt
það eðlilegt, að fráskilinni konu minni. Og Flökku-
Fríða bað mér margra bölbæna. Hún sagði, að skugg-
inn af þessu verki skyldi fylgja mér til æviloka og
loks inn í eilífðina. Svo fór hún að gráta. Og grát-
andi bað hún drottin aS vernda alla málleysingja —
vernda þá fyrir djöfulæði mannanna.----------
Eg mun hafa setið lengi og starað á þenna horfna
atburð. Mér varð ljóst, að eg hafði unnið hryllilegt
fólskuverk. Ávirðingin fór um hugskot mitt eins og
eldur um sinu, og iðrunin auðmýkti mig, líkt og eg
væri orðinn lítið, biðjandi barn. Eg fekk eigi tára
bundizt og fyrirvarð mig fyrir öllu, dauðu og lif-
andi, en mest fyrir mér sjálfum.
Loks reis eg á fætur, greip höfuðkúpuna, gekk að
öldustoklmum og varpaði henni í hafið. Mér varð
enn litið til lands. Öræfajökull var horfinn. Föður-
land mitt var horfið. Eitt var mér þó ekki horfið.
Skugginn af niðingsverki mínu féll að sál minni eins
og ísingarstakkur. Og við því býst eg eigi, að hann
fái að fullu horfið þaðan, fyrr en á banadægri mínu
— megi það þá verða.
Einar Þorkclsson.
Stumlvissa kríunnar.
Spurt hefi eg, að dr. Grímur Thomsen (f. 15.
maí 1820, d. 27. nóv. 1896) hafi þau 29 ár (1867*—
1896), sem hanni bjó á Bessastöðum, friðlýst krí-
una i Bessastaðanesi. Allir hafi orðið að eira henni
og eggjum hennar.
Það fylgir sögu þessari, að undir hafi legið hjá
Gr., að hanni vildi enga óþarfa .truflun gera á lifi
kríunnar, sem honum hafði fundizt unaðslega
*) Gr. Th. kom alfari til Reykjavikur 26. júlí 1867. Jón
fræðslumálastjóri Þórarinsson sagði mér, eftir því sem
sjónarvottar fluttu honum, að með Gr. væri í bátnum,
þegar hann lenti við bryggjuna, Sóti, geit (eða haf-
ur) og h u n d u r. Þegar hann steig á bryggjuna, snaraðist
hundurinn og geitin á eftir honum upp úr bátnum. Síðan
var leitað lags að koma Sóta upp, og beið Gr. meðan því
fór fram. Fór hann svo af bryggjunni. Gckk Sóti honutn
til vinstri handar, en hin dýrin eltu hann.
starfsrík, síkvik og fjörug, og svo hafi hann vilj-
að lofa henni að fjölga óáreittri. í annan stað haii
hann haft yndi af rödd hennar: r i s s - r i s s. Hann
hafi talið r i s s-ið hennar vekjandi og hvetjandi,
eigi sízt að morgninium. Og svo hafi hann haft
nærri þvi þrotlaust gaman að háttum hennar. Loks
væri það, að hann hafi talið, að tryggasta leiðin að
því, að rækta Bessastaðanes, væri sú, að lofa kri-
unni að' drita það i fullu frelsi.
Þessu jafn-snemma er mér sagt, að Gr. Th. teldi
víst, að kríunnar yrði fyrst vart 14. mai, undan-
tekningarlítið. Eni hitt hefi eg ekki heyrt eftir hon-
um haft, hvern dag ágústmánaðar hún myndi
hverfa að fullu og öllu. —
Vestan við túnið á Staðastað er siki. Er það
niefnt Líkatjörn. Þar verpir jafnan býsna mikið aíf
kriu. Faðir minn veitti lifnaðarháttum kríunnar
athygli, þarna og þau 16 ár, sem hann var á Borg
á Mýrum. Hann fullyrti við mig, að krian kæmi 14.
maí. Þó gæti út af þessu brugðið i illæri. Sagði
hann, að svo hefði orðið vorið 1881. Þá mynidi krí-
unnar fyrst hafa orðið vart um það bil 26. maí. Og
verið 1882 myndi hún hafa fyrst sézt 24. eða 25.
maí. Hann hélt og, að vorið 1886 höfði hennar fyrst
orðið vart að kvöldi 19. maí. Önniur afbrigði frá
því, að hún kæmi 14. maí, sagði hann varla hafa
verið þau 15 ár, sem hann var á Staðastað. Þó
minnti hann, að hún sæist að kvöldi 12. eða 13.
maí vorið 1879 — en þá voru á árgæði.
Um brottfarardag kríunmar var faðir minn á
])ví máli, að hún væri horfin eða hyrfi 29. ágúst,
höfuðdaginn gamla, og aldrei síðar. En hanni
mininti ekki betur en að húni væri þó hoúfin um 20.
ágúst sumariö 1881, og svipað myndi hafa verið
sumarið eftir, 1882. Og sumarið 1886 hélt hann, að
húni heföi verið horfin einum eða tveim dögum eft-
ir 20. ágúst. Annars var það ætlan hans, að krían
legði af stað, í venjulegu árferði, 25.—28. ágúst,
en allt af væri hún horfin að morgni þess 29.
Guðmundur prófastur tlelgason, frá Reykholti,
sem mér skildlist gerhygginn á suma háttu dýra,
eigi síður en fjölmargt annað, hafði nokkuð grennsl-
ast um komudag kríunnar að vorin og farardag að
sumrinu. Hafði hann einikum leitað sér upplýsinga
lijá Mýramönnum. Niðurstaða Guðmundar prófasts,
eftir frásögn Mýrarmanna, var sú sama og hjá
iföður mínum: Komudagur 14. maí, nema óáran
hamli, og siðasti farardagur 29. ágúst.