Dýraverndarinn - 01.10.1931, Síða 7

DÝRAVERNDARINN
49
Frækinn foli.
Á síðastliðnu vori keypti eg rauðan fola, fjögurra
vetra gamlan Var hann kynjaður af Barðaströnd og
alinn upp í Skálmarnesmúla á Múlanesi.
Skömmu eftir sumarmál var folinn fluttur á skipi
frá Fossá á Barðaströnd til Svefneyja, þar sem hann
var í nokkura daga án þess að vart yrði við óyndi
í honum. En svo var ])að dag einn, að rauður hest-
ur sást á harðaspretti og stefna niður að svonefndu
Bæjarsundi, sem liggur í milli heimaeyjar Hvallátra
og úteyja. Og ekki hikaði hestur þessi við að leggja
á sundið, þótt hann kæmi þar að, sem það var breið-
ast. Þó að sundið geti tæpast heitið nema steinsnar
að breidd, borið saman við þau sund, er hann synti
síðar, þá mundu þó flestir aðrir hestar hafa leitað
betur fyrir sér, enda veit eg þess engin dæmi, að
formað hafi verið að synda hesti yfir Bæjarsund á
þessum stað. Vegalengdin á milli Svefneyja og Hval-
látra mun láta nærri að vera um 3—4 enskar mílur.
Á þeirri leið er þó hvergi yfir mjög hreitt sund að
fara, því að heita má að óslitinn eyjagarður sé á
milli þeirra.
Þegar hesturinn kom upp úr sjónum var hann
handsamaður og athugaður; reyndist hann þá að
vera foli sá, er eg hafði nýkeyptan. Þótti okkur
því bera vel í veiði, er við á þennan hátt losnuð-
um við að sækja hann. Var hann nú tekinn og hafð-
ur inni í nokkura daga, þvi að ekki fór dult, að
strokhugur mundi í honum vera. Ekki dugði þó til
lengdar að pynda hann inni; var hann því látjnn
út og slept með öðrum hesti, er heima var, og hafð-
ar strangar gætur á honum. Virtist hann nú una
vel hag sínum til að byrja með. Ekki leið þó á löngu
að hann sást taka á rás niður að sundinu; var þá
þegar brugðið við og gerð tilraun til þess að hand-
sama hann, en reyndist árangurslaust, ])ví að ekk’i
lét hann sjóinn hindra sig. Var honum þá veitt eftir-
för á báti, en það kom heldur ekki að haldi, því
að fljótari varð hann að ná landi og hélt þá áfram
ferðinni sporadrýgri en svo, að hlaupinn yrði uppi
af gangandi manni. Var og búist við, að hann béldi
sömu leið og hann hafði komið og þá öll líkindi
til, að hann mundi staðnæmast hjá Svefneyjarhross-
unum.
Liðu nú tveir dagar svo að ekkert var hirt um
að grenslast eftir folanum. Áttu þá Skáleyingar
leið hér út um eyjar og komu þeir með hann. Höfðu
þeir séð hann koma á harða spretti utan eyjar og
stefna til lands. Fóru þeir þá í veg fyrir hann og
tókst þeim að handsama hann áður en hann næði
að setja sig í sjóinn. Ekki verður með neinni vissu
sagt hve langt að folinn kann að hafa synt hvíld-
arlaust á þessari leið, því að sundin eru mörg og
sízt sama livar að þeim er kornið. En af förum
sem síðar vóru rakin, eru miklar líkur til að folinn
hafi að þessu sinni synt, fleiri en eitt sund, sem ekki
eru undir 2—4 km. að lengd.
Var nú tekið við folanum og skyldi hans þá het-
ur gætt en áður. Ekki reyndust þó fjárheldar girð-
ingar aftra honum fremur en sjórinn. Þó virtist
hann nú horfinn frá öllu stroki, að minsta kosti
liðu svo margir dagar, að hann hugði ekki á sjó-
ferðir, enda vóru þá um tíma hvassviðri og því erf-
itt til sóknar.
En svo var það einn góðan veðurdag að folinn
var með öðrum hesti úti í svokölluðum Heima-
löndum; eru það nokkurar smáeyjar, sem fjarar í
frá heima-eyjúnni, svo og milli þeirra. Sást þá fol-
inn taka á rás frá hinum hestinum og halda rakleitt
niður í fjöru. Ekki þótti þetta góðs viti, enda var
þegar lírugðið við og svipazt eftir honum. En þá
var folinn horfinn með öllu og sást hvergi, hvorki
á landi eða í sjó. Þótti þá líklegast að hann hefði
lagt á flóann milli eyja og lands, en sú leið mun
styzt til Múlaness og þó hvergi undir 5—6 ensk-
um mílum á lengd. Enginn gekk þess dulinn, að
])etta mundi verða bani folans, nema að hann átt-
aði sig í tíma og sneri við. Enginn var kostur þess
að leita hans út um flóann, því að flestir heima-
menn vóru að hlunnindahirðingu í eyjum á þeim
tveim smábátum, sem fyrir hendi vóru. En bátum
þeim, sem heima vóru, mundi ekki verða komið á
flot fyrr en að 2—4 klukkustundum liðnum.
Liðu svo margar vikur að ekkert spurðist til
Rauðs, hvorki dauðs né lifandi. En skömmu fyrir
túnaslátt, eða i byrjun hans, barst fregn um það
ofan af Barðaströnd, að kominn væri rauður stroku-
hestur i Múlanesið, sem enginn þar um slóðir kann-
aðist við. Þegar fregnin barst okkur til eyrna, flaug
okkur í hug, að verið gæti að þarna væri kominn
Sundhani okkar. Þótti þó mjög með ólíkindum, að
fjögurra vetra foli hefði bjargazt af jafnlöngu
sundi. En til frekari fullvissu var þó brugðið við