Alþýðumaðurinn - 13.03.1956, Blaðsíða 1

XXVI. árg.
Þriðjudagur 13. marz 1956
Mrse.-
10. tbl.
krtttnatðk itlenihror olþýiu
iriim n ilpsimiMii
Alþyóii-
40 dro
í gær voru liðin 40 ár frá stofn-
degi Alþýðusambands íslands,
sem um leið var upphaf Alþýðu-
flokks íslands, fagleg og pólitísk
baráttusamtök íslenzkrar al-
þýðu.
Svo sem gefur að skilja með
jafnáhrifarík samtök og Alþýðu-
sambandið og Alþýðuflokkurinn
hafa verið og eru, er margs að
minnast úr sögu liðinna ára,
margra mikilsverðra sigra, en
einnig mikilla ósigra. Hvort-
tveggja er mikil reynsla, en af því
að venjulegra er, að halda sigrun-
um á lofti á afmælum og tyllidög-
um sem lýsandi markstikum, og
svo hefir enn verið gert, þá er
ekki úr vegi að minna hér á, að
það er líka reynsla að bíða ósig-
ur. oft sú reynslan, sem leiðir
seinna til stærstu sigranna, ef
menn og samtök kunna að draga
réttar ályktanir af ósigrunum.
Séu hins vegar ekki réttar álykt-
anir dregnar, leiða ósigrar til
nýrra ósigra.
Fyrsti alvarlegi ósigurinn, sem
alþýðusamtökin biðu, var klofn-
ingur sá, er Brynjólfur Bjarna-
son, Einar Olgeirsson og fleiri
stóðu fyrir 1930. Þessir menn
skildu ekki þann sannleika, eða
vildu ekki skilja, að samstæð
heild þokar málum lengra, en
tvær deildar fylkingar. Hér var sá
draugur vakinn upp, er æ síðan
hefir verið versta fótakefli stjórn-
málalegra valda íslenzkrar al-
þýðu: HÚN HEFIR STAÐIÐ
SKIPT.
Innan Alþýðuflokksins hefir
mönnum alltaf verið þetta ljóst,
en skoðanir hafa verið skiptar
um, hvernig úr óeiningunni skyldi
bæta: Sumir — og fleiri — hafa
viljað einangra hinn upprunalega
klofningsvald, aðrir viljað vinna
hann inn á lýðræðisleiðir með
samvinnu.
Næsti ósigur varð, er Alþýðu-
flokkurinn klofnaði út af þessu
máli og Héðinn Valdemarsson og
Sigfús Sigurhjartarson gengu
með nokkurn hluta hans til
flokksstofnunar með kommúnist-
um. Hefði allur Alþýðuflokkur-
inn gengið til þess samstarfs eða
ekkert af honuin, hefði miklum
ósigri verið afstýrt. Enn gleymd-
ist í hita orustunnar, að MEIRI
DEILING TÁKNAÐI MINNI
STYRK.
Deila má um, hvort það hafi
verið ósigur eða ekki, að tengsl-
in voru leyst milli A.S.Í. og Al-
þýðuflokksins. Margt er hægt að
færa fram því til staðfestingar, að
það hafi verið réttlætismál gagn-
vart þeim meðlimum A.S.Í., sem
ekki aðhylltust jafnaðarstefnuna.
Hitt er óvefengj anleg staðreynd,
að Alþýðuflokkurinn hefir mest-
um félagslegum umbótum komið
á allra flokka fyrir íslenzka al-
þýðu, en rof tengslanna við A.S.
í. hefir torveldað honum á ýmsan
hátt það umbótastarf. Hitt má
kalla kaldhæðni örlaganna, að
þeir, sem mest börðust fyrir því
1 að gera A.S.Í. að hreinu fagsam-
bandi, virðast nú sækja það af of-
urkappi að tengja sambandið
stjórnmálasámtökum, en hinir,
er börðust fastast gegn tengsla-
slitunum, mega nú ekki heyra
nefnd pólitísk áhrif A.S.Í.
Mættu ekki báðir aðiljar vera
niinnugri þess, að sú stefna verð-
ur A.S.Í. farsælust og þar með ís-
lenzkri alþýðu, sem flestir geta
staðið saman um og fylgt heils
hugar og af baráttuþrótti.
Það er betra að komast
skemmra með herinn allan en
lengra með hlaupaflokk einan. Sú
er reynslan af ósigrunum.
Á 40 ára afmæli sínu er A.S.f.
langsterkasta stéttarsamband hér
á landi. Það getur stært sig af
mörgum og miklum sigrum og
því munu áreiðanlega berast
margar heillaóskir og margar
þakkir frá íslenzkri alþýðu. Megi
það vaxa og æ vaxa henni til auk-
innar hagsældar.
En ekki má horfa fram hjá
þeirri staðreynd, að A.S.Í. hefir
minni áhrif á lagasetningar al-
þingis en eðlilegt og sanngjarnt
má teljast. Hér hefir það sigur að
sækja. Engan hlaupasigur, engan
sigur ofdirfskufullrar orustu-
sveitar, heldur lokasigur megin-
hers. Og því er hollt fyrir for-
ystuliðið að minnast þess, að þol-
inmæði og úthald er ekki síður
mikilsverð en vígfimi og víg-
dirfska.
Á 40 ára afmæli sínu getur Al-
þýðuflokkurinn stært sig miklu
meir af störfum sínmn en stærð
sinni. Það er bæði gott og ekki
gott. Gott að vera stór af störfum
sínum, en illí að skorta brautar-
gengi til miklu fleiri og miklu
meiri átaka og afreka, sem flokk-
urinn vill og flokkurinn þarf að
vinna.
En allt um það verður forysta
flokksins að vera minnug þess, að
jafnaðarmannaflokkur verður
ætíð að vera víðsýnn, stórhuga
og samvinnufús, jafnframt því
sem hann verður að vera þolmik-
ill og óbugandi að kjarki. For-
ystan verður að vera umburðar-
lynd í stjórn, jafnframt því sem
hún á að vera röggsöm, og hún
má aldrei gleyma, að hennar
hlutverk er að hugsa um herinn
allan, en ekki sveitir og hópa.
ttvarpið ver 1 millj kr. tií rann-
sókna og lislrænna starla í
þágu dagskrár
Jón Daldvinsson,
forseti A. S. í. og formaður Alþýðufl.
fyrstu árin 1916—1938.
En á sama hátt ber flokksliðinU
að minnast þess, að það er aldrei
greiði við íslenzk alþýðusamtök
að deila sér í litlar liðsveitir,
lieldur ber að treysta meginher-
inn. Það er engin lausn að taka
hæð í áhlaupi, ef meginherinn
fylgir ekki eftir og fullgerir sig-
urinn. Sú er reynslan af ósigrun-
um.
Það er betra að komast skemmra
með allan herinn, en lengra með
hlaupasveit eina. Óskiptan her og
einhuga má alltaf leiða fram til
nýrra og nýrra sigra. En tvístrist
sveitir, verður þeim seinfylkt til
nýrrar sóknar. Það er víða, sem
við á, að bezt sé að flýta sér hægt,
þótt auðvitað eigi ekki að láta
það seinfærasta taka stjórnina.
Megi Alþýðuflokkur íslands
öðlast þann sóknarkjarna, sem
ekkert getur sundrað, þá þollund,
sem ekkert fær bugað, þá víðsýni,
sem ætíð réttir fúslega bróður-
hönd yfir þröng flokkstakmörk og
þá starfselju, sem grípur strax
nýtt verkefni og settu marki er
náð, marki er æ og ævinlega þok-
ar íslenzkri þjóð fram til aukinn-
ar velmegunar, aukinnar mennt-
unar og aukinnar hamingju og
heilla.
Þökk Alþýðuflokki íslands og
A.S.Í. fyrir unnin afrek. Heill
báðum um ókomna framtíð. Heill
þeim fyrir íslenzka þjóð.
24 MENN í
BÆJARVINNU
Undanfarið hafa unnið um 24
menn í bæjarvinnu, þ. e. grjót-
mölun og púkkun Geislagötu. Nú
mun hins vegar vinnunni við
Geislagötu lokið, og er gert ráð
fyrir að hefja holræsalögn út í
Þorpi, svo að hægt sé að halda
svipaðiri tölu manna í vinnu.
Ríkisútvarpið hefir ákveðið að
leggja fram sem svarar einni mill-
jón króna til styrktar ýmsum
rannsóknum og til listrænna
starfa í þágu útvarpsdagskrárinn-
ar og til verðlauna eftir á fyrir
tiltekna dagskrárliði.
Þrjár fjárveitingar á ári.
Þetta er hugsað þannig, að út-
varpið veiti árlega allt að þrenn-
ar ijárveitingar, hverja 10—20
þús. kr., fræðimanni, skáldi og
tónskáldi, til þess að vinna að er-
indaflokki, skáldverki eða þýð-
ingu, og tónverki, er síðan verði
frumflutt í útvarpinu og þess eign
til áframhaldandi flutnings, ef á-
stæða þykir til. Á vissu árabili
mætti þó jafnvel hafa upphæðina
eina, eða í tvennu lagi, ef sérstak-
lega stendur á.
Einnig mætti verja allt að 10
þús. kr. á ári til þess að verð-
launá tiltekið útvarpsefni liðins
árs, 1—5 þús. kr. hvert.
Utvarpið vantar meira af
frumlegu efni.
Með þessu ætlar útvarpið að
vinna mætti tvennt:
Útvarpsdagskráin getur aflað
sér, meira en nú er, sjálfstæðs og
frumlegs efnis, sem unnið er sér-
staklega fyrir útvarpið sjálft. Út-
valpið styrkir þá ennfremur um
leið fræði og listir í landinu.
Síðasta atriðið, um verðlaunin,
er einkum ætlað til þess að örva
dagskrárflytjendur til góðra
verka og veita þeim viðurkenn-
ingu fyrir þau.
UNNIÐ AÐ PÚKKUN
GEISLAGÖTU
Um skeið hefir verið imnið að
undirbúningi á malbikun Geisla-
götu frá suðurhorni Varðborgar
og norður að Gránufélagsgötu.
Hefir götuspotti þessi verið rifinn
upp og síðan púkkaður undir
malbikunarlag. Hefir verkið sízt
sótzt verr en að sumarlagi, enda
einmuna tíðarfar hér nú um sinn,
eins og kunnugt er.
*___
TUNNUSMÍÐI FRAM í
APRlL
Um 32 menn vinna nú að
tunnusmíði hér í tunnuverksmiðj-
unni og hefir svo verið síðan
vinna hófst þar upp úr áramótun-
um. Vinna sömu mennirnir þar
áð staðaldri. Gert er ráð fyrir, að
vinna þessi standi fram í apríl-
mánuð, en verksmiðjan fékk efni
í um 30—35 þús. tunnur til að
smíða úr að þessu sinni.
Ráðstöfun í tilefni af 25 ára
afmœli útvarpsins.
Útvarpið hefir ekki nú þegar
handbært allt það fé, sem til þess
er ætlað, en mun greiða það á ár-
unum 1956—61, en mun nú frá
upphafi svara vöxtum af allri
upphæðinni, 1 millj. kr.
Ráðstöfun þessi var gerð í sam-
bandi við 25 ára afmæli útvarps-
ins, en nokkrum formsatriðum í
sambandi við undirbúning máls-
ins varð ekki lokið þá.
f K V I K N U N
í gærmorgun um kl. 10 varð
elds vart í kj allarageymslu húss-
ins Strandgötu 29 hér í bæ. Var
slökkvilið kvatt á vettvang og gat
það slökkt eldinn áður en teljandi
skemmdir hlytust af honum.
Ókunnugt er um eldsupptök.
VERÐUR GRÓÐRAR-
STÖÐIN SELD
TILRAUNARÁÐI
RÍKISINS?
Samkvæmt upplýsingum í ný*
útkomnu Ársriti Ræktunarfélags
Norðurlands hefir Tilraunaráð
ríkisins farið þess á leit við fé-
lagið, að það seldi ríkinu Gróðr-
arstöðina og aðrar eignir sínar,
er Tilraunaráðið hefir haft á
leigu um sinn.
Á síðasta fundi Ræktunarfélags
Norðurlands var samþykkt að
gefa ríkinu kost á nefndum eign-
um fyrir rösklega 1 millj. króna,
enda yrði kaupverð greitt í vísi-
tölutryggðum skuldabréfum, en
ekki hefir verið gengið frá nein-
um kaupum enn.
MJÓLK OG MJÓLKUR-
VÖRUR HÆKKA I
VERÐI
Samkvæmt tilkynningu Fram-
leiðsluráðs landbúnaðarins hækk-
aði mjólk og mjólkurvörur í
verði frá og með 11. marz, og er
verðið nú eins og hér segir:
Mjólk í lausu máli kr. 3,30 1.
— í heilflöskum — 3,45 -
Riómi í lausu máli — 29,35 -
— heilflöskum — 29,50 —
Smjör óniðurgreitt — 59,70 kg.
Smjör niðurgreitt 40,50 —
Hækkunin er byggð á hækkuð-
um flutnings- og dreifingarkostn-
aði samkvæmt tilkynningunni.
NÍRÆÐUR
er í dag Jón Bæring Rögnvaldsson.
Hann dvelst nú á Fjórðungssjúkrahús-
inu. Hann hefir litla sem enga ferlivist,
cnda húinn að missa sjónina.