Alþýðumaðurinn - 09.10.1962, Blaðsíða 4

Fer Framsókn á bak við
Ingvar Gíslason?
ALþyfiUMAÐURINN
Þriðjudagur 9. október 1962
16 félöo í A.S.V. með B00 meðlimum
Mikil gróska í atvinnulífinu á Vestfjörðum.
Alþm. skýrði frá því í næst síð-
asta tölublaði, að Framsóknar-
menn í Eyjafirði leituðu nú að
bónda í héraðinu til framboðs við
næsta alþingiskjör í sæti Garðars
heitins á Rifkelsstöðum. Nefndi
blaðið tvo bændur, er leitað hefði
verið til, þá Hjört á Tjörn í Svarf-
aðardal og Ketil á Finnastöðum
í Eyjafirði, en gat þess — en full-
yrti ekki — að báðir mundu vís-
ast hafa gefið afsval. Loks gat
blaðið þess, að einnig hefðu þeir
Arnþór Þorsteinsson og Jakob
Frímannsson verið orðaðir sem
frambjóðendur í 3 sæti Fram-
sóknarlistans væntanlega.
Alþm. minntist í grein þessari
ekkert á Ingvar Gíslason, 4. mann
á lista Framsóknar síðast, enda
var hann þar ekki settur sem full-
trúi eyfirzkra bænda, svo að
Alþm. sá ekki, að hann kæmi leit
Framsóknarmanna við að eyfirzk-
um bónda sem fulltrúa á listann.
Nú bregður hins vegar svo við,
að Ingvar gefur í Degi 26. sept.
sl. út „yfirlýsing að gefnu tilefni“
vegna þessarar fréttar Alþm., sem
hann telur „hinn mesta rangsnún-
ing“, því að til sín eins hafi verið
leitað af fulltrúum Framsóknarfl.
í Eyjafjarðarsýslu um að verða í
kjöri við alþingiskosningar að
ári „og ekki neðar en í 3. sæti list-
ans“, þ. e. sæti Garðars Halldórs-
sonar, sem hann játar að sé vand-
fyllt, „ef lagður er þrengsti skiln-
ingur í merkingu orðsins“, eins
og hann orðar það í yfirlýsingu
sinni og á þar vísast við orðin
fulltrúi eyfirzkra bænda.
Alþm. telur sig þess ekki um-
kominn að rökræða við Ingvar
Gíslason, hvort hann geti verið
fulltrúi eyfirzkra Framsóknar-
bænda í þrengstu merkingu orðs-
ins, rúmustu merkingu eða hvaða
merkingu þar á milli. Um það
eiga eyfirzkir Framsóknarbændur
við Ingvar og er Alþm. óviðkom-
andi. Hinu skýrði blaðið frá sem
almennri forvitnilegri frétt, sem
það hafði og hefur eftir góðum
heimildum, að leitað hefði verið
og leitað mundi til ákveðinna
bænda um að taka sæti Garðars
heitins Halldórssonar á lista
Hvað líður æskulýðsróði
og starfsemi þess?
Mikið var rætt um stofnun
æskulýðsráðs hér í bæ á sl. vetri
og nauðsyn á aukinni æskulýðs-
starfsemi í bænum. Sérstök nefnd
var kjörin á vegum bæjarins til
að gera tillögur um þessi mál, og
mun hún fyrir nokkru hafa skilað
áliti.
Hins vegar hefur bæjarstjórn
ekki komið í verk að taka ákvarð-
anir um álit þetta og kjósa æsku-
lýðsráð. Er það miður farið, því
að dráttur á því veldur jafnframt
drætti á öllum framkvæmdum
varðandi æskulýðsstarfsemina,
sem þyrfti að skipuleggjast sem
fyrst og hefjast með vetri, ef vel
ætti að vera.
Framsóknarmanna í Norðaustur-
þingi að ári við alþingiskj ör.
Yfirlýsing Ingvars bendir til,
að hann sé ekki látinn fylgjast
að öllu með, hvað í þessu máli
gerist, og virðist þá gæta nokk-
urrar óhreinskilni gagnvart hon-
um, sem auðvitað er óviðfelldin
og Ingvari hlýtur að sárna.
Sjálfsagt er að viðurkenna, að
Alþm. hefur ekki fengið það stað-
fest af ábyrgum aðilum, að rætt sé
um Arnþór Þorsteinsson sem 3.
mann á væntanlegan Framsóknar-
lista. Hitt hlýtur Ingvar að vita,
að verulega er um Jakob Frí-
mannsson rætt í það sæti, og get-
ur Ingvar Gíslason varla í alvöru
tekið það sem móðgun við sig,
þótt frá svo eðlilegum hugleiðing-
um forystumanna Framsóknar hér
í héraði sé sagt.
í yfirlýsingu sinni segir I. G.,
að hann voni, að ritstjóri Alþm.
geti unnt sér þess trausts, er full-
trúar Framsóknarfélags Eyja-
fjarðarsýslu hafi sýnt sér með því
að biðja sig að vera í kjöri að
nýju fyrir Framsóknarflokkinn
„og ekki neðar en í 3. sæti“ hans.
Vissulega getur Alþ. unnt I. G.
þess trausts, hafði enda ekki hug-
leitt, að hann væri í nokkru að
vega að trausti Framsóknar á I.
G., þótt skýrt væri frá staðreynd-
um í þessum framboðsmálum
varðandi sæti, sem stóð autt og
ófyllt.
En sökum orðalagsins „ekki
neðar en í 3. sæti listans“ langar
blaðið að spyrja, livor eigi að
þoka, Gísli eða Karl, ef Fram-
sóknarfélag Eyjafjarðarsýslu
skyldi ekki sætta sig við 3. sætið
fyrir I. G., heldur heimta 1. eða 2.
handa honum, og hann féllist á
þá kröfu?
Ágreiningur er kominn upp
milli Reykjavíkur og Akureyrar
um tekjuútsvar á rekstur SIS hér
í bæ. Hafa báðir aðilar lagt á
verksmiðj urekstur þess hér, Akur-
eyri samkvæmt venju, en Reykja-
vík styður álagningu sína nýju út-
svarslögunum, en þar er svo að
orði komizt, að: „Á aðra aðila en
einstaklinga skal lagt í því sveitar-
félagi, þar sem aðalstarfsemi
þeirra fer fram. Þar í sveit skal
útsvar gjalda, sem það var á lagt,
og á hún allt útsvarið.“ „Eigi
verður útsvar lagt á aðila nema í
einu sveitarfélagi á sama ári.“
I greinargerð flytjenda frum-
varps útsvarslaganna á alþingi
var svo komizt að orði, að engin
sveitarfélög mundu í missa, þótt
fyrrgreind ákvæði yrðu lögfest,
og m. a. til að sannreyna þá full-
yrðingu mun Akureyri hafa lagt
á SÍS, sem svo aftur kærði útsvar
sitt hér. Niðurjöfnunarnefnd tók
kæruna ekki til greina, en SÍS
áfrýjaði til yfirskattanefndar, er
kvað upp þann úrskurð, að útsvar
SÍS hér, 580 þús. kr. skyldi niður
falla. Akureyrarbær hefur svo
17. þing Alþýðusambands Vest-
fjarða var haldið á Isafirði dag-
ana 27. og 28. sept. s.l. Þingið
sátu 28 fulltrúar frá 12 sambands-
félögum, en í A.S.V. eru nú 16
stéttarfélög með um 2300 með-
limi. Tvö félög gengu í sambandið
á þessu ári: Verkalýðsfélagið í
Flatey á Breiðafirði og Félag
járniðnaðarmanna á Isafirði. Fé-
lagssvæði A.S.V. er Vestfjarða-
kjördæmi.
Samkv. lögum A.S.V. skal þing
þess haldið á ísafirði annað hvort
ár.
Forseti A.S.V., Björgvin Sig-
hvatsson, setti þingið og bauð
þingfulltrúa, svo og Hannibal
Valdimarsson, forseta A.S.Í., sem
var gestur þingsins, velkomna til
þingsins. Þá minntist hann þeirra
meðlima vestfirzku verkalýðssam-
takanna, sem látizt höfðu á kjör-
tímabilinu og vottuðu þingfulltrú-
ar þeim virðingu sína og þökk
með því að rísa úr sætum sínum.
Þingforseti var kjörinn Marías
Þ. Guðmundsson, ísafirði, vara-
forseti var kjörinn Karvel Pálma-
son, Bolungarvík. Ritarar þings-
ins voru kjörnir þeir Sigurður J.
Jóhannsson, ísafirði og Eyjólfur
Jónsson, Flateyri.
Þessar nefndir störfuðu á þing-
inu: Verkalýðsmála- og kjara-
nefnd, atvinnumálanefnd, alls-
herjarnefnd og uppstillingar-
nefnd.
áfrýjað þeim úrskurði til ríkis-
skattanefndar.
Þetta mál snertir mörg sveitar-
félög önnur en Akureyri að sjálf-
sögðu. Sé skilningur SÍS og yfir-
skattanefndar réttur, sem raunar
sýnist ótvírætt samkvæmt tilvitn-
aðri lagagrein hér á undan, getur
Akureyrarbær t. d. lagt á KEA á
Dalvík, Hrísey, Hauganesi, Greni-
vík, Grímsey, Siglufirði og Rauf-
arhöfn, svo að dæmi sé nefnt, og
misstu þá viðkomandi sveitar-
félög þann tekjuspón úr aski sín-
um, sem álagning á útibú KEA er
og annar rekstur þess á nefndum
stöðum.
En samkvæmt þeirri skýringu
frumvarpsflytjenda, að engin
sveitarfélög skuli missa nokkurra
tekna við með breytingu útsvars-
laga, virðist augljóst, að löggjaf-
inn hafi ekki gætt þess, sem skyldi,
hvað hann var hér að samþykkja,
og œttu þingmenn aS sameinast
um að leiðrétta þessi miklu mis-
tök þegar á nœsta alþingi, og þing-
menn Norðausturþings að hafa
forustu um það.
Bj örgvin Sighvatsson flutti
skýrslu stjórnarinnar um starf-
semi sambandsins á kjörtímabil-
inu. >
Að venju voru það fyrst og
fremst kaupgjalds- og kjaramálin,
sem unnið var að, en þau mál öll
voru leyst í nánu og góðu sam-
starfi við sambandsfélögin, og
lögð áherzla á það að hafa sem
nánast samband við hin einstöku
félög, — t. d. hélt stjórn A.S.V.
7 fjölmenna fundi með fulltrúum
víðsvegar að af sambandssvæð-
inu, þar sem rætt var um kjara-
mál og samninga, og ákvarðanir
teknar í þeim efnum.
Um langt árabil hefur A.S.V.
haft með höndum alla samninga
við atvinnurekendur og útvegs-
menn á Vestfjörðum um kaup og
kjör landverkafólks og sjómanna,
þ. e. matsveina, háseta og vélstjóra
á vélbátum. Þessir heildarsamn-
ángar hafa gefizt vel og gilda um
alla Vestfirði.
Á kjörtímabilinu gerði A.S.V.
eftirfarandi samninga:
1. Samningur um kaup og kjör
landverkafólks var gerður 1. júlí
1961. Hann fól í sér kauphækkun,
er nam 12% á kaup karla, en
17,5% á kaup kvenna. Eftirvinnu-
álag hækkaði úr 50% í 55%. Fullt
orlof — 6% — skyldi greitt á alla
vinnu. Einnig samdist um ýmsar
tilfærslur milli kaupgjaldsliða, er
allar voru til hækkunar á kaupi.
2. í nóvember 1961 var svo
þessum samningi sagt upp, þ. e.
kaupgjaldsákvæðum samningsins.
Ástæða uppsagnarinnar var geng-
isfellingin, sem samþ. var haustið
1961. Heimilað var að vinna eftir
samningnum þar til annað yrði
ákveðið.
Nýr samningur var svo undir-
skrifaður 1. júní s.l. Hann fól í
sér allt upp í 9,06% á lægsta tíma-
vinnukaupið, — 8% á ákvæðis-
vinnu. Nokkrar tilfærslur til
hækkunar voru gerðar á milli ein-
stakra kaupgjaldsliða.
Þar sem vestfirzku verkalýðs-
félögin skattleggja ekki meðlimi
sína með því að láta halda eftir af
dagvinnukaupi þeirra 1%, sem
renna á í styrktarsjóði viðkom-
andi félags, eins og gert er víðast
annars staðar, heldur láta þessa
upphæð vera inn í útborguðu
kaupi verkafólksins, þannig að
það kemur því einnig til góða í
eftir- og næturvinnukaupinu, þá
er nú kaup verkamanna og verka-
kvenna mun hærra á Vestfjörðum
en annars staðar, t. d. er dag-
vinnukaup karla á Vestfjörðum
45 aurum hærra á klst. en í
Reykjavík, eða sem svarar kr.
3.60 hærra kaup eftir 8 st. dag-
vinnu. Kaupmismunurinn í næt-
ur- og helgidagavinnu er 90 aurar
á klst.
3. Samið var um ákvæðisvinnu
við skelflettingu á rækjum o. fl.
hinn 15. ágúst 1961. Var þar um
að ræða hliðstæða kauphækkun
og samizt hafði um varðandi
kvennakaupið skömmu áður.
4. Kaupgjaldsákvæðum þessa
ákvæðisvinnusamnings var. sagt
upp fyrir áramótin 1961. Nýlega
var samið um hækkun ákvæðis-
vinnutaxtanna og nam sú hækkun
15%.
5. A.S.V. sótti um, fyrir hönd
sambandsfélaga sinna, til Launa-
jafnaðarnefndar, að kaup kvenna
hækkaði samkv. ákvæðum laga nr.
60/1961 um launajöfnuð kvenna
og karla.
Samkv. úrskurði nefndarinnar
hækkaði kvennakaup í almennri
dagvinnu frá s.l. áramótum um 69
aura á klst. Kaup stúlkna 14—-15
ára hækkaði um 85 aura á klst.,
og stúlkna 15—16 ára um 46 aura
á klst.
(Framhald í næsta blaði).
Skólarnlr
(Framhald af 1. síðu).
Oddeyrarskólinn. Oddeyrar-
skólinn var settur fyrra mánudag,
af Eiríki Sigurðssyni skólastjóra.
Skólabörn eru í 13 deildum og eru
345 talsins. Frá skólanum hverfa
þessir kennarar: Stefán Aðal-
steinsson, Guðleifur Guðmunds-
son og Hulda Árnadóttir. Nýir
kennarar: Arnfríður Jónsdóttir,
Eiríkur Jónsson og Svanhildur
Þorsteinsdóttir. Eva Hjálmars-
dóttir hefur verið ráðin hjúkrun-
arkona í stað Guðríðar Þorsteins-
dóttur.
í vetur verða notaðar 4 kennslu-
stofur í nýju byggingunni. Auk
þess fá kennarar skólans sérstaka
kennarastofu.
Glerárskólinn. Hjörtur L. Jóns-
son skólastjóri setti Glerárskólann
fyrra mánudag. í skólanum eru
108 börn. Kennaralið er óbreytt,
að öðru leyti en því, að handa-
vinnu stúlkna kennir nú Margrét
Ásgrímsdóttir í stað Huldu Árna-
dóttur.
í skólasetningarræðu sinni
minntist Hjörtur Þorgerðar Jóns-
dóttur og Svövu Skaftadóttur, sem
báðar létust á árinu, en voru kenn-
arar við Glerárskóla.
BINDINDISDAGSINS
verður minnz minnzt n. k. sunnu-
dag með samkomu í Varðborg kl.
5 síðdegis.
Þar mun Vilhjálmur Einarsson,
íþróttakennari, flytja ræðu og
sýna kvikmyndir, Smárakvartett-
inn syngja, og fleira verður til
skemmtunar.
Hisreiknollj löggjofinn sig!