Víðir - 17.11.1928, Qupperneq 1

I. árg
1. tbí.
. nrn»rWf>W>“MOTr;P:*^tJ''-
Vestmannaeyjiirn, 17. nóvember 1928
þctta heimsfræga vörumerki sannar yður ágæti vörunfiar.
3S3T His SVÍasier's Vcice Grammófónar og
Grammófónplötur ávait í mikiu úrvali.
Karl Lárusson
Þlngvöftum.-SFmi 144."
Bl.AÐ þetta, er nú birtist a!-
menningi, hefur göngu sína í
þeirri góðu trú, að lesendur iáti
sjer þnð vel líka, kaupi það og
efli. -
Öll byrjun er erflð — og þá
ekki síst blaðaútgáfa á byrjunar-
stigi bjer í Vestmannaeyjum. —
Reynsla undanfarinna ára hefur
sýnt og sannað, að í þessum
efnum, eigi síður en á öðrum
sviðum, giidir gamli málsháttur-
inn: það skal vel vanda, sem
lengi á að standa.
Mununi vjer því gera alt, sem
í voru valdi stendur, til þess að
blaðið verði sein hest úr garði
gert, eftir því sem efni og ástæð-
ur leyfa.
BlaÖið Víðir mun því kapp-
kosta, að flytja lesendum sínum
sem fylstar og áreiðanlegastar
frjettir, jafnt innlendar sem er-
lendar. það mun fylgjast sem
best meö öllum bæjar- og þjóð-
fjelagsmálum og afla sjer aðstoð-
ar ritfærra manna, kunna mál-
efnunum, sem gefið geta lesend-
um — hver á sínu sviði — sem
heilstcyptastar hugmyndir um at-
riði þau, er um ræðir.
Blaðið verður sent viðsvegar
um land, í þeirri von, að það
eignist þar vini, sem styrki það í
viðleitninni, til þess að verða sem
víðlesnast.
Væri Víði þökk í því, ef ein-
hverjir af lesendum hans í öðr-
um landshlutum vildu senda
honum frjettir eða frpeðandi grein-
ar til birtingar.
Á þann hátt gæti blaðið, að
einhverju leyti ijett nokkuð á ein-
angrun þeirri, sem enn hvílir á
Vestmannaeyjum. — Javí að þóít
mÍKið hafi batnað lijer i þessum
efnum á síðustu árum, vantar
mikið á, tU þess að vel sje.
Oss er það ljóst, að ýmsir
mætir menn, úr öðrum fjarlægum
landshlutum, hafi ekki getað fylgsc
eins vel, og þeir vildu, tneð mörg-
um framfararmálum hjer, sökum
þess að ekkert víölesið blað
hefur verið gefið hjer út og
önnur blöð hafa gert ótrúlcga
lítið að því að flytja frjettir hjeð-
an, úr öðrutn fólksflesta bæ lands-
ins. Væri vel, ef blaðið Víðir
gæti úr þessu bætt.
Ósk hlaðs:ns er, að geta orð-
ið sem traustastur tengiliður í
verslunar og viðskiftum Eyja-
skeggja við aðra landsh'uta
og styrkja Vestmannacyinga eft-
ir niætti í öllum velferðar málum
þeirra.
Rönígengeislar.
Vísindin þekkja þrjár tegund-
ir geisla, sem allir hafa styttri
öldulengd en hinir sýnilegu ljós-
geislar og allir eru notaðir til
lækninga. Næstir hinum sýnilegu
geislum er flokkur útfjólubláu
geislanna, sem íslendingurinn
Niels R. Finsen tók í þjónustu
læknisfræðinnar árið 1897, þá
er flokkur Röntgengeislanna, sem
þýski prófessorinn W. C. Rönt-
gen fann 1893 og neðst í röð-
inni að öldulengd eru radium-
geislarnir, sem Curie-hjónin í
París fundu 1895. Merkilegasta
þessara geisla má telja Röntgen-
gsislana, sem hægt er að sjá
með gegnum líkama manns. Jaeir
eru mest notaðir til þess að rann-
saka sjúkdóma, en einnig til lækn-
inga beinlínis. Ef Röntgengelslar
eru látnir falla á ljósmyndaplötu
gegnum einhvern líkamshluta, þá
kemur mynd á plötuna og sjest
þá daufur skuggi þar sem hold
hefur orðið fyrir, en dekkri þar
senV bein hefur orðið á vegi
þeirra. Má því á plötunni sjá af-
stöðu beinanna og jafnvel gerð.
Á sama hátt má sjá breytingar t
lungum t. d. við berkla, og með
sjerstökum aðferðum má oft fá
mikilsverðar upplýsingar um ýms
önnur innri líffæri.
Til dæmis um það, hve Rönt-
gengeislar eru mikið notaðir á
nýtísku sjúkrahúsum, má geta
þess, að á spítala þeim, sem jeg
vann við í New York, Beekman
Street Hospital, var það föst
regla, að taka þrjár Röntgen-
myndir af öllum beinbrotum, sem
á spítalann komu, en þau voru
mörg á dag. Fyrst var tekin mynd
til þess að sjá, hvernig brotið
væri, önnur þegar um það hafði
verið búið, og sú þriðja eftir
viku, til þess að sjá, hvort það
hefði haggast. það er, jafnvel
f.yrir ólæknisfróða, auðvelt að
skilja, hvílíkur munur það er
fyrir lækni, að geta skoðað brot
þannig, í staö þess að nota ein-
göngu fingurgómana til að þukla
með.
Kvenfjelagið Líkn hefur árum
saman safnað fje í Spítalasjóð
sinn, og gaf úr honum 20 þús-
und krónur til innanstokksmuna
í nýja spítalann hjerna. Nú hefur
það í hyggju að auka svo þenna
sjóð, að hann geti gefið spítal-
anum Röntgentæki. Til þess þarf
6 — 10 þúsund krónur, eftir því,
hve vönduð tæki verða keypt.
1. desember næstkoinandi ætlar
kvenfjelagið að heita á alla góða
Eyjaskeggja að styrkja sjóðinn,
svo hann verði sem fyrst fær
um að koma þessu þarfafyrirtæki
í framkvætnd. Verður þá haldin
skemtun til ágóða fyrir það.
Jiann dag hef jeg einnig lofað
kvenfjelaginu að halda fyrirlesttir
um þessa merkiiegu geisla og
það gagn, sem má hafa af þeim,
og verður hann nánar auglýstur
síðar. Allur ágóði af þeini fyrir-
lestri rennur til styrktar þessu
þarfa málefni. Jeg mun sýna þar
nokkurar Röntgentnyndir til þess
að fólk fái hugmynd um, hvernig
þær líta út. Gefst þá almenningi
kostur á að kynnast þar einni
dásamlegustu uppgötvun vísind-
anna og um leið að stuðia að
því, að hún geti orðið að gagni
fyrir þenna bæ.
P. V. G. Kolka.
Hetjuverðlaun
Carnegies hefur Jón Vigfússon,
Holti, hlotið fyrir afreksverk sitt
í vetur, er hann kleif Ofanleitis-
hamar.
Lögreglulið öæjarius.
Síðastliðinn vetur samþykti
bæjarstjórn Vestmannaeyja, að
fella út af fjárhagsáætlun bæjar-
ins fjárupphæð þá, sem að und-
anförnu hafði verið áætluð til
greiðslu fyrir starf aukanætur-
varðar. — Hinsvegar veitti bæjar-
stjórnin 600 kr., er verja skyldi
til aðstoðar næturvarðar, er lög-
reglustjóra þætti þurfa.
Mun þetta hafa átt að vera
sparnaðarráðsíöfun frá hendi
bæjarstjórnar, sem virðist hafa
álitið, að Vestmannaeyjakaupstað-
ur væri ekki fær um að launa
það lögreglulið, sem verið hafði.
En telja má, að þessi ráðstöf-
un bæjarstjórnar hafi verið mjög
mishepnuð, því að brátt kom í
Ijós, að þessar 600 kr. gengu
fljótt til þurðar. Mun nú svo
málum koniið, að þessi liður fjár-
hagsáætlunarinnar er kominn
langt fram úr áætlun, og munar
rninstu, að hann jafnist á við
laun þau, er aukanæturvörður
hafði.
þetta bendir til þess, að lög-
reglustjóri hafi álitið þörfina á
aukinni lögreglu meiri en bæjar-
fulltrúarnir, enda mun það hafa
verið vilji hans, að lögregluliðið
yrði fremur eflt en rýrt.
J^annig er nú háttað högum
vorum í þessum efnum, að vjer
höfum einn næturvörð og annan
dagvörð. — Jafnvel þótt báðir
þessir menn hefðu óskiftan á-
huga á störfum sínum og væru
ekki öðrum önnum hlaðnir eins
og dagvörðurinn, sem annars er
mjög samviskusamur maður, þá
virðist lögregluliðið óeðlilega illa
skipað, ef tekið er tillit til fólks-
fjölda bæjarins.
Engin ástæða virðist til þess
að áiíta íbúa Vestmannaeyja öðr-
um það frómari, að ekki geti út
af borið, og nllra sist er hingað
hefur hópast, um vertímann, fólk
úr öllum landsfjórðungum.
Reynslan sýnir þetta líka. —
Margir kvarta undan hnupli og
skemdum á eignúm sínum og
hjer hefur verið framinn þjófn-
aður á mjög ósvtfinn hátt, of'tar
en einu sinni.
Mörgum mun í fersku minni
þjófnaður sá, er framinn var t
fyrra, er kindunum var stolið
úr girðingu í miðjum bænum,
skornar þar niður og bornar í
burtu, á meðan gætslumaður brá
sjer í burtu.
Eða peningastuldurinn úr ís-
húsinu nú nýlega, er framinn