Dagblað - 21.02.1925, Qupperneq 1

Laugardag
21. febrúar
1925.
'f Jk 1 ár9an
kPagblað M
HQsaleigumálið.
Eftir Einar Arnórsson, prófessor.
(Niönrl.).
Ef hér er húsnæðisekla enn
þá, og af því að húsnæði eru
hér mörg afarléleg, þá væri rök-
rétt afleiðing af því sú, að bæj-
arstjórn og allir þeir, er hlut
eiga að málum bæjarins, svo
sem landsstjórn, löggjafarvald
ng bankar, ættu að hvetja menn
til að byggja góð hús 1 bænum
og gera mönnum það sem auð-
veldast. Og bæjarstjórnin og
starfsmenn hennar ættu þá líka
að hafa nokkru ríkara eftirlit
með því, hvernig er bygt, en nú
virðist vera.
Eg sagði einhvers staðar, að
húsaleigulögin hefði líka óbein-
línis lagt band á athafnafrelsi
leigutaka. Svo er og, því að
margur leigutaki hefir orðið að
hýrast kyrr í lítt notandi íbúð,
vegna þess, að allir aðrir hafa
verið kyrsettir í sínum, svo að
ekkert fylgsni hefir losnað. Sum-
ir hafa því orðið að sitja uppi
með sér ónógar og óþægilegar
íbúðir, aðrir með dýrari íbúðir en
þeirþurfa,eða hafa efni á að halda
o> s. frv. Svo var það, og er lík-
lega enn að einhverju leyti.
Loks er ótalin sú óánægja og
jafnvel hatur og fjandskapur
milli leigusala og leigutaka, er
hámarksleiga og kyrsetning í
ibúðum hefir haft í för með sér.
Enn má geta þess, að húsa-
leigulögin valda því beinlínis,
að ýmsir menn byggja ekki yfir
sig, af því að þeim er ódýrara
að búa í leiguíbúð með há-
marksleigu húsaleigunefndar en
að reisa sér hús. Af þessari á-
stæðu hafa ýmsir efnamenn
setið allan þenna tíma í leigu-
íbúð oft við hlægilega lága leigu,
í stað þess að annars myndu
þeir hafa bygt yfir sig, og ann-
ar, sem meiri haíði þörfina,
hefði þá getað fengið íbúð
þeirra.
Með þessum hætti valda nauð-
ungarlögin því og, að minna er
bygt en ella mundi.
Húsaleigan. Hún hlýtur að
laga sig eftir framboði og eftir-
spurn, eins og verðlag á öðrum
gæðum þessa lifs. Af því að
íbúðir fjölga og eftir því sem
húsnæði eykst, fellur leigan,
nema mannfjölgun verði jafn-
hraðfara. Nú er það ómótmæl-
anlegt, að húsaleiga hefir ekki
lítið lækkað frá þvi sem hún
varð hæst, þegar menn sömdu
frjálst um hana. Það mun láta
nærri, að húsaleiga hafi lækkað
um 20—30°/o frá því, sem hún
var 1921. Og hefir þó byggingar-
og viðhaldskostnaður húsa ekki
lækkað að sama skapi. Leigu-
lækkunin sannar það bezt,
að húsnæðiseklan er iítil eða
engin.
Það virðist einungis ein álykt-
un verða leidd af öllu þessu.
. Húsaleigulögin hér i Regkjavik
eru orðin algerlega óþörf. Kostn-
aður sá, sem bænum verður
beinlínis af þeim og óþægindi
þau, sem þau baka leigusölum
og jafnvel leigutökum að nokkru
leyti, verður því alls ekki var-
inn með nokkrum rökum. En
af því leiðir aftur, að lögin á
að afnema sem fyrst, t. d. frá
1. okt. næstkomandi.
Frá kjarsljórnaríUDii.
Bæjarstjórnin hélt fund í fyrra-
kvöld og voru 3 mál á dagskrá.
Byggingarleyfl nokkur voru
samþykt, eftir tillögum bygging-
arnefndar. M. a. var þeim
Guðm. Ólafssyni & Sandholt
leyft að byggja íbúðar- og
brauðgerðarhús úr steinsteypu
við Laugaveg 36, og flytja hús-
ið, sem þar er nú, á baklóðina.
Á þetta nýja hús að verða
235,42 fermetrar að stærð.
Byggingarnefndin hafði á ný
tekið fyrir umsókn frá véla-
smiðjunni Héðni, um leyfi til
að byggia vélahús á baklóðinni
við Aðalstræti 8B. Hafði nefnd-
in borið þetta undir »skipulags-
nefndina«, í annað sinn, og
komu báðar nefndirnar sér
saman um að synja um leyfið,
vegna væntanlegrar breytingar
í Grjótaþorpinu. Eftir nokkurt
þjark var synjunin samþykt —
enn á ný, — og er þessu máli
liklega þar með ráðið til lykta.
— í sambandi við þetta sagði
Ól. Friðriksson m. a., að þegar
mönnum væri meinað að byggja
hús til nauðsynlegs atvinnu-
reksturs, þá hlyti það að vera
af einhverri bæjarnauðsyn, en
sér væri ekki ljóst hver bæjar-
nauðsyn væri fyrir þessari
synjun.
Borgarstjóri taldi breytingu á
gatnaskipun í Grjótaþorpi nauð-
synlega, og því mætti ekki leyfa
þessa byggingu, hún kæmi
í bág við það framtíðarskipu-
lag, sem skipulagsnefndin hefði
áætlað. Lýsti hann nokkuð nán-
ar hvernig nefndin hefði hugs-
að sér gatnaskipulag á þessu
svæði, og verður e. t. v. vikið
að því seinna.
Gunnl. Claessen gerði fyrir-
spurn til byggingarnefndar um
hvort hún hefði athugað, hvort
forsvaranlegur frágangur hefði
verið á þeim húsum, sem þök
fuku af í ofviðrinu mikla. Taldi
mikla hættu stafa af því er slikt
kæmi fyrir og nauðsyn á góðu
eftirliti á frágangi á nýjum hús-
um. G. Ásbj. upplýsti, að göm-
ul ákvæði væru til um frágang
á timburhúsum og steinhúsum
með risi, en engin ákvæði væru
til um flatþaka hús. Taldi hann
fulla ástæðu til fyrir bæjar-
stjórnina, að skerpa ákvæðin
um festingu á þökum m. m.
Erfðafestnlönd. Bænum hafði
▼erið boðinn forkaupsréttur á
tveimur erfðafestulöndum: Vatns-