Nýja stúdentablaðið - 01.12.1936, Blaðsíða 1

☆
4. árg. — 5. tbl.
des. 1936
rrcoA
STUDENTÁBIÁÐIÐ
GEFIÐ Ú T A F „FÉLAGI RÓTTÆKRA S T Ú D E N T A“
Ármann Halldórsson mag, art.:
Friðarvinur fær
gat
Carl von Ossietzky.
Fyrir skönimu
Morgunblaðið flutt okkur,
lesendum sínum þáfregn,
að stórþingið norska (eða
nánar tiltekið nel'nd kjör-
in af því) hafi veitt þýzk-
um landráðamanni frið-
arverðlaun Nobels. Svona
siðspilltir áttu þeir að
vera orðnir, þessir frænd-
ur okkar fyrir austan liaf-
ið, að veita landráða-
manni bina æðstu viður-
kenningu, sem þeir áttu á
boðstóhun! Jafnvel þótl
þessi „landráðamaður“
hefði engin itök átt í liuga
okkar, liefðum við verið
svo frændræknir, að við hefðum kvnnt okkur mála-
vöxtu, áður en við liefðum trúað þessu, því að það er
vitanlegt, að það var samkvæmt kröfu mestallrar norsku
þjóðarinnar, að þetta var gert. Þessi „landráðamaður“,
sem Morgunblaðið átti við, var Carl von Ossietzky. Hér
á eftir fer örstult ágrip af sögu hans, en þeini, sem
vilja kynna sér sögu lians hetur, mætti m. a. henda á
Kurt Singer: Ossietzky (Det norske Arbeiderpartis for-
lag).
Baron Carl von Ossietzky fæddist i Hamburg árið
1889. Foreldrar lians höfðu aðalstign, en voru svo fá-
tæk, að þau gátu ekki kostað hann i menntaskóla. Á
unga aldri lagði Carl niður barónstitil sinn. Snemma
tók hann að yrkja ádeiluljóð stjórnmálalegs eðlis. Er
stríðið skall á, gekk liann i lið með Þjóðverjum. Sú
reynsla, er liann fékk af styrjöldinni, varð ekki til að
sannfæra hann um ágæti stríðsins. Hann ákvað að styrj-
öldinni lokinni að helga lif sitt hugsjón friðarins. Og
friðarverðlaun.
þeirri hugsjón liefir liann barizl fyrir af slíkri fórn-
fýsi og dirfsku, að liann má nú teljast ein af lielztu
andlegu lietjum nútímans. — Árið 1922 skipulagði liann
friðarhreyfinguna: Aldrei framar stríð (Nie wieder
Ivrieg). Slík hreyfing átti næsta örðugt uppdráttar á
Þýzkalandi á þeim tíma. Helztu friðarvinir voru þá of-
sóttir og myrtir af striðsæsingarmönnum (Feme-morð-
ingjar), sem óðu uppi í landinu, en Ossietzky lét aldrei
bilbug á sér finna. Árið 1926 varð liann ritstjóri við
„Die Weltbúhne“. Þar beitti liann ritsnilld sinni i þágu
friðarmálanna og til gagnrýningar á réttarfarinu, sein
engan veginn var í liöndum jafnaðarmanna og frjáls-
ljmdra, lieldur oft og einatt heitt gegn þeim á hinn
smánarlegasta liátt. „Die Weltbiilme“ var mjög víðlesið
blað, sem naut mikils trausts. En þess má geta um
Ossietzky, að hann skipaði sér aldrei i neinn stjórn-
málaflokk.
Það er hér aðallega eitt mál, sem skal rakið til nokk-
urrar hlítar, af því að það mun vera tilefnið til þess,
að Morgunblaðið heiðrar Ossietzky með nafngiftinni:
„landráðamaður“. Auk þess lætur blaðið í veðri vaka,
að jafnaðarmenn hafi átt einlivern þátt i fangelsun
Ossietzkys. En staðreyndirnar tala bara öðru máli. Ár-
ið 1929 birtist i Welthúhne grein eftir Walter Ivreiser
(Windiges aus der deutschen Luftfahrt). Greinin fjall-
ar um upplýsingar, sem ári áður voru prentaðar og út-
býttar þingmönnum Ríkisdagsins. En jafnvel þótt grein-
in hafi stuðzt við staðreyndir, sem ræddar höfðu verið
opinberlega í þinginu, krafðist Das Reichswehr, að mál
yrði höfðað gegn Kreiser og Ossietzky og þeir kærðir
fyrir landráð og uppljóstran liernaðarlegra leyndarmála.
Málinu var lialdið leyndu og ákærðum skipað að þegja
um það, en þegar dómurinn kom, hljóðaði hann á lVz
árs fangelsisvist fyrir hvorn um sig. Sex mánuðir liðu,
áður en Ossietzky fór í fangelsið. Á þeim tíma liafði
honum verið levft að lialda pappírum sínum. Það var