Skutull - 03.04.1928, Side 2

s
SKUTWLL
Maxim Gorky ávarpar Sovjet-Riissland.
Á 10 ára afmæli byltingarinnar sendi
Maxim Gorky verkamönnum Rússlands
eftirfarandi kveðju.
Lýsir hún vel hugarþoli hans til bylt-
ingarinnar, og er það nokkuð annað, en
breitt befir verið út um heiminn og alt
til þessa lands. — En það er ein af of-
sóknaraðferðunum á hendur verkaraönn-
unum rússnesku, að ljúga afþeimfylgi
þeirra örfáu mentarnanna, sem ekki
■sviku þá á úrslitastundinni. Og mest
áhersla er lögð á þetta, ef um^r að
ræða alviðurkend andleg stórmenni eins
og Gorky, sem menn treysta sér hvorki
til að gera úr fábjána né glæpamann.
Á þessari grein sést^einnig hvernig
til eru komnar svívirðingarsögur þær
um ástandið í Rússlandi, sem birtar
eru i hverju íhaldsblaði um allan heim,
blöð verkamannastjórnarinnar borin
fyrir þeim, og þess látið getið, að svona
sé Rússland farið í hennar höndum.
íslensk íhaldsblöð birta þessar sögur og
ummæJi með sérBtakri ánægju. Sovjet-
stjórnin hefir það foikna hlutverk með
höndum, að lyfta þjóð sinni úr hinni
börmulegustu niðurlægingu og siðleysi,
Bem margra alda áþján og óstjórn hefir
komið henni í. Stjórnin voit, að þjóðin
verður ekki vakin, nema hún só frædd
um ástandið og henni sagt miskunnar-
laust til syndanna. Rússneskir blaða-
menn, andstæðingar byltingarinnar, bú-
settir erlendis, taka svo þessa reiðilestra
og hagræða þeim fyrir ihaldsblöðin.
Gorky er grimmur í garð þessara
manna — ef til vill of grimmur. Og
augljóst er, að ekki mundi hann telja
sér sóma að því, að vera talinn í þeirra
bóp.
Kristján Albertsson, áður ritstjóri,
mun vera 'eini Islendingurinn, sem hefir
talað við Gorky. Ef til vill hefir hann
ekki hirt um að Skýra frá nema fáu
einu af því, sem Gorky hefir við hann
mælt, þó að hitt só líklegra, að Gorky
hafi lítt opnað hjarta sitt fyrir Kristjáni.
Nema svo sé, að litill maðnr hafi átt
bágt með að skilja mikinn mann, som
er líklegast.
Tíu ár eru liðin, en Verka-
mannalýðveldið er enn við liði
og styrkist með ári hverju, and-
stæðingunum til mikillar armæðu.
Verkamenn Rásslands eru í raun
og veru að leggja grundvöllinn
undir nýjan heim. Sá grundvöllur
virðist mér í því fólginn, að vilj-
inn til lifsins, sem áður var svo
niður bældur, hefir nú verið gef-
inn frjáls. Frjálst starf mannanna
er alstaðar fótum troðið af auð-
valdinu og misboðið með heimsku-
legri og kærulausri áníðslu. Auð-
valdsskipulagið hefir svift menn
gleðinni af að skapa. Það hefir
gert vinnuna að bölvun, en ekki
að frjálsri viðleitni mannanna til
að beita þvi skapandi afli, sem í
þeim býr.
Mér virðist, að verkamenn Eúss-
lands séu að byrja að vinna með
þeirri meðvitund, að vinnan ein
veiti frelsi og menningu. Rúss-
neskir verkamenn eru nú hættir að
draga fram lífið eins og gustuka-
menn. Þeir eru að stofnsetja ríki
fyrir sjálfa sig. Þeir finna að þeir
eru smátt og smátt að verða herrar
alls landsins og leiðtogar bænd-
anna í áttina til lausnar. Þeir eru
að byrja að skilja, að öll veröldin
er eign erfiðismannanna, að þeim
er fengin hún i hendur eins og
óunnið efni, sem þeir eiga að
vinna úr allar nauðsynjar sínar,
og að vísindin taka náttúruöflin
í þjónustu sína til þess að létta
undir með erfiði mannanna. Brátt
munu þeir komast til þekkingar
á þvi, að vinnan skapar ekki ein-
göngu efnaleg verðmæti, heldur
jafnframt annað miklu æðra: með-
vitundina um mátt mannlegrar
skynsemi, og getu hennar til að
sigrast á öllum erfiðleikum, ef
viljann vantar ekki.
Rússneskir verkamenn eru nú
að læra kenningar leiðtoga sins,
Lenins, um að stjórna ríki sinu
farsællega. Það er staðreynd, og
úr henni verður ekki gert of mikið.
Eitt hið almesta þrekvirki
Yerkamannastjórnarinnar eru hin
ágætu blöð og tímarit, sem hún
heldur úti. Svo rækilega og með
svo mikilli skynsemi kynna þau
landsmönnum ástand allrar ver-
aldarinnar.
Bússneska þjóðin fær nú í sífellu
að heyra djörf sannleiksorð um
alt, sem við ber í veroldinni. Hún
heyrir um hið hræðilega blygð-
unarleysi og sjálfræði yfirstótt-
anna, hvernig þær úrkynjast og
ærast, og hvernig kúgaður lýður-
inn þroskar vilja sinn og býr sig
undir að taka völdin í sinar hend-
ur. Þetta er það langmerkasta,
sem mönnurn ber að fræðast um.
Og Sovjet-blöðin liunna þá list til
hlítar, að útbreiða þann fróðleik.
Sextugur maður hefir fengið
nóg af brestum mannanna og fær
köllun til að líta á kosti þeirra.
Það er alls ekki af þreytu, að
þessu er svo farið um mig, er eg
lít til Bússlands. Heldur af því
að mér er farið að skiljast, hve
illa þjóðin var undir það búin,
að sigrast á hinum „gamla Adamu
í sjálfri sór — orfðasyndum margra
alda. Það er alþekt og ómótmælt,
að auð valdsskipulagið hefir hvergi
alið „góða“ menn, og getur, sam-
kvæmt eðli sínu, ekki gert það.
Þegar íhugað er, við hver skil-
ryði Bússarnir, sem nú eru 25—45
ára, voru uppaldir — þá getur
engan undrað að þeir séu að
ýmsu leyti ófullkomnir. Miklu
fremur er það undrunarefni, að
þeir skuli ekki vera rnrklu gallaðri
en þeir eru og dásainlegt, að þeir
skuli taka stöðugum framförum.
Eg er ekki hneigður til þess að
gera lítið úr því sem ilt er, en
mór er jafn fjarri skapi að krefjast
þeirrar fullkomnunar af mönnum,
sem þeir hafa engar ástæður haft
til að ná. Eg hefi þá skoðun að
þessir menn, sem eg tala hór um,
sóu tiltölulega góðir, rótt eins og
þeir eru.
Eg þekki þann, sem skapað hefir
hið nýja Rússland. Eg hefi þekt
hann frá því að hann var barn.
I fyrstu var hann sektarlamb,
stjúpbarn hins hræðilega rúaaneska
þjóðlífs. Síðan gekk hann út á
hina ólöglegn byltingabraut og
lifði sakamannalífi í fangelsum og
útlegð. Þá gerði hann þessa voða-
legu byltingu, sem í bókstaflegum
skilningi lét heiminn leika á reiði-
skjálfi, og mun balda áfrum að
láta hann skjálfa une yfir lýkur.
Eftir það átti hann í innanlands-
ófriði í þrjú ár og bafði sigur.
Og að því loknu tók hann til þess,
sem erfiðast var af öllu: að reisa
Búseland við úr fjárhagelegum
rústum. En undir það var hann
jafn illa búinn og hann hafði
verið búinn undir það, að berjast
við þaulreynda hershöfðingja, sjálf-
ur ófróður um alt, sem að hernaði
laut.
Hann hafði engan tfma til þess
að temja sór þá siði og fram-
komu, sem rússnesku mentamenn-
irnir voru svo upp með sér af og
eru enn — mentamennirnir, sem
voru svo léttir á sór, er þeir
stukku yfir til óvinanna.
Hann var ekki heflaður ræðu-
maður og leitaði ekki neinnar svo-
kallaðrar fullkomnUDar. En hann
er höfundur að nýrri veröld. Hann
lagði niður allan yfirdrepsskap
og fór sína eigin leið til freieis,