Skutull - 13.05.1928, Qupperneq 1

sSKDTDLLa
Útgefandi: Verklýðssamband Vesturlands.
Tí. ÍR.
Híbýlarannsókn.
Ekkert er jafn algengt kér hjá
okkur Islendingum, og kvef eða
annar krankleiki.
Má keita, að það só í hverju
mannsbarni einhvern tíma ársins,
og oft í sumum.
Orsakir þessa kvilla eru náttúr-
lega ýmsar, en að mestu leyti
munu mennirnir valda þessu sjálfir,
með heimskulegum og óhollum
lifaaðarháttum. Getur margt komið
þar til greina, sem ekki verður
tekið til athugunar hór, að eins
skal bent á eitt mikilsvert atriði
— húsakynnin.
Það er fullkomlega víst, að
ekkert er mönnum nauðsynlegra,
til þess að halda fullri heilbrigði,
en holl og þægileg húsakynni.
Þetta virðist þó gleymast æði
víða. Bústaðir manna eru yfirleitt
lólegir, þröngir, óþrifalegir og
kaldir. Mörgu fólki er kássað sam-
au í eitt lítið og lélegt kerbergi;
þar er setið og etið, sofið og eldað,
í stuttu máli sagt, öll heimilis-
verkin fara fram í þessu eina
herbergi.
Oft eru hibýli þessi i kjöllur-
u,n> ligl?Ía gluggarnir þá venjulega
fast niður að götunni, svo ryk og
annar óþverri getur hæglega sóp-
ast inn um þá/Þar af leiðandi er
ekki hægt að halda gluggum opn-
um að staðaldri; má þó nærri
geta, hvort þess væri ekki full
þörf.
Auk þess eru þessar íbúðir
rakabæli og gróðurstíur allskonar
óþverra. Er þvi augljóst, hve óholi
þau eru öllu fólki, ekki síst börn-
um, sem þurfa framar öllu öðru
að kafa gott og hreint loft, til
þess að geta þrifist.
Þá eru þikherbergin. Þau hafa
reyndar þann . kost fram yfir hin,
að á þeim er fært að opna glugga,
en hinsvegar eru þau svo köld,
að tæplega er hægt að búa í
þeim á veturna, nema með því
ísafjörður, 13. maí 1928.
að kynda eld nótt og dag. Her-
bergi þessi eru heldur ekki laus
við raka, þófct hann só ef til vill
minni en í verstu kjallaraholum.
Eo það eru til fleiri lólegar
íbúðir, en kjallarar og þakherbergi.
Sum hús, og þau ekki mjög lítil,
eru gjörsamlega óhæf manna-
híbýli, enda þótt fólk neyðist til
að búa í þeim.
Af þessu sóst, að sum hibýli
eru svo lóleg, að þau eiga tæplega
skilið að kallast mannabústaðir.
Húsnæðismálið þarf því skjótrar
og góðrar úrlausnar.
Nú mun því lialdið fram af
einstaka mönnum, að hór á Isa-
firði sóu ekki til húsakynni lík
þeim, sem nú liefir verið lýst.
Skal heldur ekki um það deilt,
hvort svo er, eða ekki; hér hefir
engin rannsókn verið gerð í þessu
efni, væri þess þó full þörf.
Síðastliðinn vetur lótu Akur-
eyringar skoða íbúðir manna þar
i bæ. Kom þá í ljós, að 14
hús, ókunnugt hve margar íbúðir,
reynrlust óhonf mannahíbýli, nema
með rækilegri aðgerð. Þar af voru
nokkur svo lóleg, að nefnd sú, er
framkvæmdi rannsóknina, taldi
þau með öllu óhœfa bústaði fyrir
mennslca menn (Sjá Verkamanninn,
30. tbl. XI. árg.)
Slikur varð árangurinn af híbýla-
rannsókninni á Akureyri
Auðvitað getur enginn sagt
með vissu, hvað þess konar rann-
sókn myndi leiða í ljós hór, en
hifcfc mun öllum ljóst, sam augun
hafa opin, að hór í bænum eru
nokkrar íbúðir, sem að allra áliti
eru óhæf manna hibýli, og enn
fleiri, sem vafasamt pr, hvort talist
geta forsvaranlegar, nema gert só
við þær.
Húsaleigan mun að miklu leyti
valda því, að fólk neyðist til að
búa í illum húsabynnum. Eins og
nú er, eru allar skárri ibúðir evo
dýrar, að fátækir alþýðumenn geta
ekki leigt þær.
Verkalýðurinn þarf þess vegna
að vinna að lækkun húaaleigunnar.
20. tbl.
Getur það annaðhvort orðið á þann
hátt, að bæirnir eignist hús og
leigi þau eíðan íbúunum við lágu
leiguverði, eða að verkamenn reisi
hús í félagi og fái til þess ópin-
beran etyrk. Mun Skutull víkja
að þessu efni síðar.
En rannsókn á liíbýlmn manna
hér í bænum er óhj-ikvæmileg, eigi
síðar en nú á hausti komandi.
Gæti þá ekeð að menn vöknuðu
til íhugunar um húsnæðiamálið,
og eitthvað yrði gert t!l að bæta
úr rneatu vandræðunum $. þvi
sviði.
Það er þarft og gott, að vof
og haust skuli vera lögboðið að
rannsaka, hvort peningshús bænda
séu nothæf, en hinsvegar nokkuð
aorglegt, að engum dottur í hug
að lita inn í húsakynni manna,
og vita hvort þau eru hæfir bú-
staðir. Nú er mönnum, sem betpr
fer, bannað að hafa skepnur sínar
í vondum húsum, og mikið gert
til þess að því só hlýtt. En enginn
skiftir aér af, þótt böru fitækl-
inganna vesliat upp í rakafullum
kjallarabælum, rétt hjá hálftómum
stofum „betri borgaranna“.
Eða er hinn uppvaxandi æsku-
lýður íslands ekki verður jafn
mikillar aðhlynningar, og kvikfó
manna?
Hann er að mineta kosti verður
þesa, að rannsökuð sóu húsakynni
þau, eem hann elst upp í. Þar
verður eannleikurinn að koma í
1 jós, hversu beiskur sem hann
kann eð vera.
Þá fyrst verður auðið úr að
bæta.
Bólusetning'
fer fram hór í kaúpstaðnum
mánudaginn 14. þ. mán.
Hefat kl. 3 e. h. í barnaskól-
ann m.
A að færa þaDgað börn úr kaup-
staðnum, Firðinum og Arnardal.
A þriðjudaginn verður bólusett
í Hnífsdal.