Skutull - 09.11.1933, Blaðsíða 2

2
SKUTULC
Stauning sextugur.
Þann 26. október sl. varB Th.
Stauning forsætisráBherra Dana og
foringi danskra jaínaBarmanna sex.
tugur. Faðir Staunings var bláfá-
tækur kerrusmiBur. — Þegar dreng-
urinn var átta ára, fékk hann at-
vinnu sem sendill og var þá tíður
gestur við bakdyr heldra fólksins.
Kaup hans var 2 kr< á viku.
Sjúlfur hefir Stauning ritað eftir-
farandi línur um fyrstu bernsku
sína : „Ég er fæddur í þakherbergi
í húsi auðmanns nokkure. Glugginn
var þakgluggi, en þar hefir síðar
verið settur kvistgluggi. Þarna var
ég þó aðeins nokkrar vikur, og
hafa foreldrar mínir sagt mér, að
þá fluttu þau í bakhýsi inni í
miðri Kaupmannahöín, en þar
héldust þau aðeins við í hálfan
mánuð vegna ótta við, að rotturnar
í íbúðinni yiðu mér að fjörljóni".
— Þetla gefur hugmynd um æfi-
kjörin fraraanaf. Fyrst var Stauning
komið til smíðanáms, en til þess
reyndist hann of vanþroska líkam-
lega. Breytti hann þá til og tók að
nema vindlagerð. Sextán ára gekk
hann i Socialdemokratisk Forbund,
og 18 ára var hann í fyrsta sinni
þátttakandi í verkfalli. Árið 1895 er
hann kosinn í aðalstjórn sins fag-
sambands, og þrem árum síðar er
Alþýðublaðið
í hinni nýju mynd sinni virðist
ætla að ná miklum og almennum
vinsældum. I Reykjavlk einni
hafa þvi bæzt 300 fastir kaup*
endur sl. viku, og hér seldist
blaðið upp hjá Jönasi Tómassyni á
tveimur dögum. — Er það og
tvímælalaust myndarlogasta dag-
blað landsins.
Auglýsingar hofir það engar á
fyrstu siðu. Það flytur nú hina
frægu skáldsögu Hans Fallada, sem
nýlega var sagt frá hór í blaðinu:
„Hvað nú — ungi maður11. Það
heíir fréttaritara í Osló, Stokk-
hölmi, Kaupmannahöfn og London,
og sér lesendum sinuar þannig
fyrir fyllri útlendum fréttum en
nokkurt annað blað hér á landi.
Margir snjöllustu ritliöfundar
landsins hafa lofað að rita i
blaðið,
hann orðinn gjaldkeri í Socialdemo-
kratisk forbund. Árið 1906 er
Stauning kosinn á þing, og 1910
fellur valið á hann sem foringja
flokksins. Á árunum 1916—’20
gegndi hann ráðherraembætti í
ráðuneyti Zihle. Árið 1924 myndar
Stauning fyrsta jafnaðarmannaráðu-
neytið í Danmörku og var sjálfur
forsætis- og verzlunarmálaráðherra.
Fóru jafnaðarmenn þá með stjórn
til 1926. Ráðuneyti Madsen Mygdal
féll 1929, og varð Stauning þá
aftur forsætisráðherra. Gegndi hann
nú auk þess störfum samgöngu-
mála- og landvarnarráðherra. Við
þjóðþingskosningarnar 16. nóvember
í fyrra unnu jafnaðarmenn enn á í
Danmörku, bættu við sig 70 000
atkvæðum, og hélt þá Stauning
auðvitað áfranr sem forsætisráðherra
og er það ennþá. Árið 1898 fengu
danskir jaínaðarmenn 32 000 at-
kvæði, en við kosningarnar í nóv-
ember í* fyrra fengu þeir hvorki
meira né minna en 660 830 atkv.
Skráðir flokksmenn voru 20 þús,
árið 1898, en nú eru ílokksbundnir
jafnaðarmenn í Danmöiku 179 579.
— Þessar tölur sína þróun jafn-
aðarstefnunnar í D.mmörku á starfs-
tímabili Staunings. Þar í á hann
sinn mikla þátt, enda er hann af
mörgum talinn slingastur allra nú-
lifandi stjórnmálamanna á Norður-
löndum.
í seinustu blöðum er m. a. sagt
frá nýjasta hneyxli Magnúsar
Guðmundssonar, en 1 því eru
Björn Gíslason og Eirikur Kerúlf
aðalpersónurnar. ítarlega er gerð
grein fyrir kosningamisfellunum
í Hafnarfirði og Vestur-Skaftas
fellssýslu. Hóðinn ritar langa og
gagnorða grein um efnið : Hvern-
ig á að s'tjórna landinu f'ram yfir
kosningarV og Finnur Jónsson
gerir grein fyrir nauðsyn nýrrar
sildarverksmiðju. Þessar greinar
þurfa allir að losa.
Alþýðublaðið fæst að jafnaði í
lausasölu í bókaverzlun Jónasar
Tómassonar. Einnig tekur Jónas
móti nýjum áskrifendum. Alþýðu-
menn ættu a. m. k. að reyna að
slá sér saman um blaðið tveir og
tveir, ef þeir sjá sér ekki fært að
kaupa það einir. Verðið er 2. kr.
á mánuði — eða 5 kr. ársfjórð-
ungurinn, ef greitt er fyrirfram:
Gagn og gaman.
Það er að vísu ekki hægt að
segja, að hörgull hafi verið á staf-
rófskverum, en flest hafa þau verið
fremur óaðgengileg fyrir börn, og
öll sniðin fyrir gömlu stöfunsrað-
feiðina. Nú er komin út lesbók
fyrir byrjendur, Gagn og gaman,
heitir hún, eftir þá ísak Jónsson
kennara í Reykjavík og Helga
Elíasson fræðslumálastjóra. Bókin er
samþykkt af skólaráði barnaskól-
anna, sem kennslúbók í Jestri.
Einkum er hún sniðin íyiir hljóð-
aðferð í lestrarkcnnslu.
Þegar þeirri kennsluaðferð er
beitt, er ekki byrjað á nöfnum
bókstafanna, heldur á hljóðunum
sjalfum i talmáli barnanna. Verk-
efnið er svo að þekkja hin sýni-
legu tákn hljóðanna og æfa sig á
að gera þau sjálíur, fyrst, einstök,
svo tvihljóða orð, síðan lengri, og
þá stuttar setningar smáorða.
Söngurinn gel.ur líka þjónað þessari
námsaðferð, einnig teiknilöngun
barnanna og maigskonar leikir.
Reynslan hefir sýnt, að hér er um
að ræða miklu eðlilegri tileinkun
móðurmálsins en með stagli stöf-
unarinnar gömlu. Hljóðaðferðinni
fylgir fegurra lestrarlag, og staf-
selning verður auðveldari. Með
henni rennur lestur, skrift og létt-
ritun, sem áður var gert að þremur
erflðum nám3greinum, saman í
eina lífræna heild — eina námsgrein.
Bókin hefir ýmsa kosti: Letrið
er stóit og einfalt. Myndir og mál-
far eiu úr lífi barna. Bókin gefur
bendingar um leiki, sem létta undir
námið og auka tilbreytni þeas.
Teiknihneigð og söngþrá barnanna
eru sömuleiðis teknar í þjónustu
lestrarstarfsins, þogar þessi bók er
notuð af konnara, sem kann að
keuna lestur oftir hljöðaðfeið. Helzt
mætti finna það að bókinni, að of
lítið sé af tvíhljóða oiðum framan-
til í bókinni, en úr því á hver
kennari að geta bætt,. Þá eru uokkr-
ar meinlegar málvillur í lesköflun-
um, og bandið er óvandað.
Ekki verður annað með sanni
sagt, en að bók þessi hefir mjög
marga kosti fram yfir stafrófskverin
gömlu, og hlýtur sétstaklega að
vera kærkomin öllum þeim yugri
kennurum, sem beitt; hafa hljóðað-
ferð í lestrarkennslu við bókaileysi
og bágborna aðstöðu að fleslu leyti.
Haunibal Taldimarsson,