Skutull - 06.09.1941, Blaðsíða 2

1S2
SK.UTULL
ÞINGLAUS
félagið. Hann starfaði afar mikið
að hátíðahöldum sjómanna á
Sjómannadaginn og seinast í vor
— sárveikur.
Eiríkur var í öllu þvi, sem á
hefir verið minnzt, óvenjulegur
maður. Hann var prýðilega gáf-
aður, en það, sem skildi á milli
hans og margra annaia i starf-
semi að ýmsum nauðsynjamálum,
var það, að hann var hvort
tveggja í senn: með afbrigðum
raunsær, 6n þó hugsjönamaður,
sem var hugsjón sinni með ein-
dæmum trór, Hann skorti ekki
ákafa og festu sem forystumann
sjómanna, en hann vildi þó jafn-
an gæta hófs. Hann var einlæg-
lega sannfærður alþýðuflokks-
maður, en hann skaut þar aldrei
yfir markið. Bindindismálin voru
honum mjög hjartfólgin, en
fordómar og fáránleg æsing stóðu
honum fjarri. Þvi var það, að
jafnframt þvi, sem hann var stað-
fastur og áhugasamur við hvert
eitt, er hann lagði lið, var hann
um .leið samvinnuþýður — og
því báru störf hans yfírloitt ó-
vonjumikinn árangur.
Eitt af því, sem oinkenudi
hann allra bezt, var einmitt af-
staðan til hans eigin stéttar.
Allt, sem henni viðkom, var
honurn ákaflega hugleikið, og
þar var hann alltaf fás til að
starfa, er þess var þörf. En hins
vegar gerði hann miklar kröfur
til stéttarinnar. Honum var sem
sé ekki siður annt um virðingu
hennar og sannan manndóm,
heldur. en um kaupkjör hennar
og aðbánað.
Honum var það fyllilega ljóst,
að um leið og menn eiga heimt-
ingu k réttindum, hvila þeim
líka á herðum skyldur við sjólfa
sig og sina, við stöttina i
heild og við þjóðfólagið.
í daglegri umgen^ni var Eirík-
ur talsvert sérstæður. Framkom-
an var mörkuð einurð og festu,
en þó glaðværð og glettni. Hann
var sérkennilegur i orði, oft
hnyttinn og stundum hvassyrtur,
en þó góðlátlegur. Hann sagði
vel frá — og þá ekki sízt sæ-
förum — en einnig líka dularfull-
um fyrirbrigðum, sem hann hafði
mikinn áhuga fynr, hvort sem
þar var um að ræða gamlar
sagnir eða nýjar. Hann var fé-
lagslyndur og skemmtinn í fó-
lagsskap, en naut sín þó bezt í
fámennum hóp vina sinna. Sem
vinur var hann einstakur, til
allrar hjálpar báinn, sem honum
var unnt að veita, og yfírleitt
var honum svo farið, að hann
vildi hvers manns vandræði
leysa.
Að Eiríki or mikil oftirsjá,
fyrst og fromst fjölskyldu lians
og vinum, en oinnig sjómanna-
stéttinni allri og bæjarfólaginu í
heild.
Munum við, vinir haus og
samstarfsmenn, jafnan iuinnast
hans sem eins hins bozta drongs,
sem við höfum kynnzt og að
hugsunarhætti og skapgorð som
eins af hinum allra merkustu
mönnum, sem okkur hafa orðið
samferða.
Guðtnundur Gfslason Hagalin.
Fyrst allra blaða á íslandi
hófu aðalb'löð Sjálfstæðisflokksins,
Morgunblaðið og Yísir, áróður
fyrii því síðastliðið vor, að nauð-
synlegt væri, að kosningunum
yrði frestað. Báðir ráðherrar
Sjálfstæðisflokksins fluttu um
málið ræður i flokksfólagi sínu,
og blöðin birtu strax á eftir rök
þessara leiðtoga flokksins.
Þessi stefna sigraði. Þjóðin
öll var svipt kosningarétti í allt
að fjórum árum. Sá sjálfstæðis-
maður er ekki til, sem mótmæli
bæri fram gegn þessu gerræði.
Það Sjálfstæðisblað er ekki til,
sem ekki lagði blessun sina yfir
það.
Blaðið Yesturland er þar ná-
kvæmlega undir sömu sökina
selt, eins og öll önnur málgögn
þess flokks. Það hefir með þögn
og þolinmæði samþykkt, að öll
þjóðin væri svipt rétti til kosn-
inga í allt að fjórum árum, og
svo framarlega sem Norður-ls-
firðingar eru hluti af þjöðinni,
liefir blaðskömmin þvl þar með
samþykkt, að þeir væru líka
sviptir kosningaréttinum.
En svo segir Yilmundur Jóns-
son af sér þingmennsku. Þá fara
strax að birtast dulnefnisgreinar
i VesturJandi um, að Norðui-
Ísfirðingar vorði að fá kosuinga-
rétt og það strax i stað. Því er
atrax gleymt, að rótt áður átti
það að vera þjóðarnauðsyn, að
onginn maður á öllu landinu
hefði kosningarótt á næstu ár-
ÞJOÐ.
um!! — Þetta eru ná þjóðmála-
heilindi, eða hitt þó heldur!!
En vera mætti, að sjálfstæðis-
flokkurinn hefði ná horfið frá
villu síns vegar — hefði tekið
gagngerðum sinnaskiptum í þessu
stórmáli. En það er ná eitthvað
annað, en að svo só. Ennþá
má hann ekki heyra nefnt,
að almennar kosningar geti farið
fram, og því siður að kosning
megi fara fram í einstöku kjör-
dæmi, þegar það heitir Snæfells-
ness- og Hnappadalssýsla. Er
það kjördæmi þó báið áð vera
þingmannslaust í réynd miklu
lengri tíma en Norður-ísafjarðar-
sýsla. Þingmaður Snæfellinga, sá,
sem kosinn var fyrir kjörtíma-
bilið 1937—1941, fiuttist, áður
en kjörtimabil hans var átrunnið,
báferlum til annarar heimsálfu.
Hann og flokk hans skorti sóma-
tilfinnÍDgu til að segja jafnframt
af sór þingmennskuumboðinu.
En það sjá þö allir, að það kem-
ur nákvæmlega i sama stað niður
fyrir Snæfollinga, hvort þing-
maðhr þoirra for yfir landamæri
lifs og dauðu, oða hann fer af
landi burt og til annarar heims-
álfu til þess að dvelja þar árum
samau og gegna þar veglegu
ombætti, or hann auðsjáanlega
hofir metið miklu meira on
þingmonnskuna. Þeir oru i báð-
um tilfollunum jafn þingmanns-
lausir og eiga jiví í báðum til-
fellum sama siðferðilega réttinn
til að fá að kjösa eór nýjan
þingmanD.
Hannihal Vaidimarsson:
Málleysur og ómenning
á ábyrgð og kostnað „Máls og Menningar“.
Eg var aö leggja af staö í all-
langt ferðalag í vor, þegar mór
barst í hendur skáldsagan: „Vopn-
in kvödd", eftir bandaríkjarithöf-
undinn heimsfræga, Ernest Hem-
ingway. Mér þótti næstum fyrir
því að geta ekki lokað mig inni
og lesið bókina samstundis. Bæði
var það, að skáldsaga þessi er
talin meðal öndvegisverka heims-
bókmeuntanna i skáldsagnagerð
samtiðarinnar, ytri frágangur var
smekklegur og laðandi við fyrstu
sýn, og svo var þýðandinn enginn
annar en sjálfur Halldór Kiljan
Laxness, marglofaður mál- og
stílsnillingur og það oft með róttu.
Ég vænti mér því mikils unaðar
af bókinni og beið þess með ó-
þreyju, að mór gæfist tóm til að
lesa hana rækilega,
Þegar heim kom úr ferðalaginu,
lét ég það heldur ekki dragast að
grípa „Vopnin kvödd" og
fara að lesa.
Ég skal fúslega játa það, að ég
vænti mikils af bókinni, bæði að
eíni og máli. Að lestri loknum er
óg líka íús til að viðurkenna list-
gildi bókarinnar sjálírar, en því
sárar sveið mór það, að á hverri
blaðsíðu er íslenzku máli svo
freklega misboðið, að hreina&ta
ómenning verður að teljast, eink-
íjtm þegár einn sá allra fjöllesnasti
allra íslenzkra rithöfunda stetidur
að þýðingunni og útgáíufélag, sem
kallar sig „M á 1 o g m e n n i n g“,
er útgefandinn.
Það er líka eins og þýðandan-
um sé það ljóst, að hann hafi
meira eða minna syndgað gegn
lögmálum íslenzkrar tungu, því
að í formála segir hann, að hann
hafi gert sér far um að þræða
ensku Hemingways eftir föngum,
og á ein8t,öku stað hafi sá kostur
jafnvel verið tekinn upp að
þrengja dálítið að ís-
I e n z k u n n i, heldur en að mis-
gera að ráði við stíl frumtextans,
þar sem ónákvæmni í útleggingu
í staðinn fyrir of harðsnúna
(svo) í s 1 e n z k u hefði verið vafa-
söm kaup. Jafnvel greiuarmerkja-
skipun írumtexl.ans hefir vorið
fylgl. eins og kost.ur var.
Á þessa leið farasl. þýðandan-
um oið. Og víst er um það,
að um „ofharðsnúna í s -
lenzku" á þessari bók verður
hann ekki sakaður, og auk þess
finnur enginn á henni íslenzka
greinarmerkjaskipuD, hvar sem
niður í hana er gripið.
Það er að vísu ágætt, að þýð-
endur geri sór íar um að „mis-
gera ekki við fruintextann", en
vissulega eru takmörk fyrir því,
hversu mikið þeir mega leyfa sér
að mísbjóða sínu eigin móðurmáli.
Og þá fyrst getur þýðing talizt
góð, er hvorugu er misþyrmt,
frumtextanum eða því tungumáli,
sem þýtt er á.
Nú skal ég að visu taka það
trúanlegt, að þýðing Kiljans á
„Vopninkvödd“,só góð að þvi leyti,
að nákvæmlega sé fanð með frum-
textann og að eitthvað af af-
káraskap málsins á þýðingunni
megi afsaka með þeirri viðleitni
þýðandans að ná sem bezt
stílblæ Hemingways. En hinu neita
ég alveg, að með því hafi verið
gerð góð kaup, eða að slík ósköp,
sem hér um ræðir aí málspjöllum
af versta tagi, hafi verið nauðsyn-
leg vegna þessa tillits til stíls
höíundarins. Þar við bætist, að
árangurinu, að þvi or stílinn
sneitir, er í engu frábær. Hanu
kemst t;. d. hvergi í hálfkvisti við
hinn veDjulega kiljauska stil, sem
oft er áfengur og örvandi. Er óg
nokkurnveginn viss um, að ef Kiljan
hefði viljað gera öðrum sólum
skiljanlega heildarskoðun sína á
heildarsvip þýðingarinnar á „Vopn-
in kvödd'1 — og hún heíði verið
annara verk — auðvitað — þá
heíði hann með kiljönsku hisp-
ursleysi fullyrt, a ð þ a r r i ð i
hundavaðshátturinú á
sórvizkunni, enda er það í
sem styztu máli mín skoðun.
Skulu nú tekin nokkur dæmi
úr bókinni til sönnunar því, að
hér er um engan sleggjudóm að
ræða.
Annar kapítuli bókarinnar heíst
á þessum setningum:
„Árið eítir voru margir sigrar.
Fjallið hinumegin við dalinn var
tekið og hlíðin með kastaníuskóg-
inum og það voru sigrar hinu-
megin við láglendið, á háslóttunni
til suðurs, og við fórum yfir ána
í ágúst og vorum til húsa í Gór-
itsíu og þar var gosbrunnur og
boldigur skuggsæl tré í gaiði með
múr í kring og lifrauður vafnings-
viður á húshliðinni.“