Skutull - 26.03.1949, Blaðsíða 3

S K U T U L L
3
Raforkumál Vestfirðinga.
Úr lieimaliögiim.
Framhald af 1. síðu.
ar og Patreksfjarðar til annarar
handar og um Rafnseyri, Þingeyri,
Flateyri, Suðureyri, Isafjörð, Hnifs-
dal og Bolungavík til hinnar.
EN þegar þetta liafði gerzt, sofn-
uðu Vesfirðingar á málið og hafa
ekki rumskað síðan.
Þeim var sagt, að þetta yrði allt
of dýrt, — heildaráœtlunarkostnað
ur var 30 miljónir. Og þetta sættu
Vestfirðingar sig við.
Á veitusvæðinu eru þó a. m. k.
6500 manns, 13 hraðfrystihús, 4
vélsmiðjur og ýmiskonar iðnfyrir-
tæki, sem mikla þörf hafa fyrir ó-
dýra raforku. Auk þess má nú full-
víst telja, að reist verði á næsta
áratug sementsverksmiðja fyrir
landið allt á Vestfjörðum.
Á sama tíma var knúin fram
Skeiðsfossvirkjunin fyrir 20 milj.
króna lianda Siglufjarðarkaupstað
einum (3000 manns), og Andakíls-
árvirkjunin fyrir Akranes og Borg-
arnes, sem til samans eru með rúm-
lega. 3000 íbúa.
Það er sannast sagna að í þessu
máli liafa Vestfirðingar verið alltof
hógværir og mikils til of svefnsam-
ir og áhugalausir. Þess vegna hafa
þeir dregizt aftur úr. — Þeim hefir
verið ýtt til hliðar. Og við það sit-
ur, ef þeir ekki taka sig saman.
Um líkt leyti og sofnað var á
Dynjandisvirkjunina, komu menn
auga á það, að Þverá í Nauteyrar-
hreppi væri líkleg til stórvirkjunar,
ef stífla væri gerð við Skúfnavötn
til stórfelldrar vatnsmiðlunar.
Lauslegar mælingar fóru fram í
tvö sumur, en nú hefur einnig ríkt
grafarþögn uin það mál hátt á ann-
að ár.
Eigum við að láta þar við sitja,
Vesfirðingar? Ég veit þið svarið
neitandi. Og fyrsta sporið til að
hefjast lianda er þá það að afla
sér öruggrar vitneskju um hvernig
raforkumál Vestfjarða standa í
dag. Til þess að afla þeirrar vitn-
eskju ritaði ég raforkumálastjóra
svoliljóðandi bréf í byrjun nóvem-
ber í haust.
Reykjavík, 4. nóv. 1948.
Herra Raforkumálastjóri.
Viljið þér gera svo vel, að leysa
úr eftirfarandi spurningum mínuin
viðvíkjandi raforkumálum Vest-
fjarða?
1. Hverjar voru seinustu niður-
stöður rannsókna og áætlana um
virkjun Mjólkár og Dynjandisfossa
í Arnarfirði?
2. Hver var áætlaður kostnaður
þeirra virkjana?
3. Er það rétt, að því hafi af for-
ráðamönnum raforkumálanna verið
slegið föstu, að ekkert geti af heild-
arvirkjun fyrir Vestfirði orðið jafn
vel næstu áratugi?
4. Hvað er talið liklegt, eftir
þeim mælingum og athugunum,
sem fram hafa farið, að virkja megi
mörp kilówött við Þverá í Naut-
eyrarhreppi (Skúfnavötn) ?
5. A hvorum staðnum, við Arn-
arfjarðarfossa eða við Þverá, er tal-
ið að virkjunarskilyrði séu aðgengi-
legri?
6. Hafa nolckur önnur vatnsföll
á Vestfjörðum komið lil greina sem
líkleg til heildarvirkjunar fyrir
Vestfirði, en þau, sem nú hafa ver-
ið nefnd, og ef svo er, þá hver og
live stór virkjun í sambandi við
þau?
Með fyrirfram þakklæti fyrir góð
og greið svör.
Virðingarfyllst,
Hannibal Valdimarsson.
Eftir röska fjóra mánuði barst
mér svoliljóðandi svarbréf frá raf-
orkumálastjóra:
Reykjavík, 10. marz 1949.
Herra alþingismaður, Hannibal
Valdimarsson, Alþingi.
Raforkumálaslcrifstofunni þykir
leitt,' að dregist hefur að svara
bréfi yðar um raforkumál Vest-
fjarða, dags. 4. nóv. s.l., en mun nú
leitast við að svara þeim spurning-
um, sem settar eru fram þar.
i: sp. Svar:
1 greinargerð vegamálastjórnar-
innar og rafmagnseftirlits ríkisins
um virkjun Dynjandisár, dags. í
marz 1946, var komist að þeirri nið
urstöðu, að eðlilegasta lausn raf-
orkumála Veslfjarða væri að byrja
á því að endurbæta eða leggja að
nýju innanbæjarkerfin á þeim stöð
um, sem fá myndu rafmagn frá
væntanlegri samveitu og koma upp
rafstöðvum, sem þá mætti síðar
starfrækja sem varastöðvar og e.t.v.
sem toppstöðvar. Ber þá einnig að
geta þess, að áætlaður stofnkostn-
aður samveitu var meiri en svo, að
fyrirsjáanlegt væri, að rafveitur á
orkusvæðinu gætu risið undir á
meðan orkuþörfin er ekki meiri en
nú er.
Síðan 1946 liafa héraðsrafmagns-
veiturnar á Vestfjörðum ýmist ráð-
ist í eða ákveðið að ráðast í slíkar
framkvæmdir, er að ofan getur.
PalrcksfjörSur hefur pantað 480
kw dieselsamstæður og efni í end-
urbyggingu innanbæjarkerfisins.
Bíldudalur hefur komið upp hjá
sér 250 lcw. dieselrafstöð og endur-
byggt kerfið,
Þingeyri hefur keypt 110 kw
samstæðu og endurbyggt kerfið.
Flateyri hefur komið sér upp til-
tölulega stórri dieselrafstöð (125
kw) og endurbyggt kerfið.
Á Suðureyri við Súgandafjörð
eru rafveituframkvæmdir enn á
undirbúningsstigi, en hreppurinn
hefur nú sótt um fjárfestingarleyfi
til að koma sér upp fullkominni
rafveitu hið allra fyrsta.
Bolungarvík reynir nú að fremsta
megni að hrinda í framkvæmd
virkjun Fossár í Hólshreppi, sem
byrjað var á fyrir um 20 árum, en
hætt við síðan vegna fjárskorts.
ísafjaröarkaupstaöur hefur fest
kaup á 250 kw dieselsamstæðu til
viðbótar því vatnsvélaafli sem fyrir
er, en hefur í huga að koma sér
upp eimtúrbínustöð og hitaveitu.
Loks má geta þess, að Súðavílc í
Álftafirði hefur komið sér upp lít-
illi dieselrafstöð og innanbæjar-
kerfi (25 kw), en hefur einnig
nokkru víðtækari framkvæmdir í
huga.
Reglubundnar vatnsmælingar eru
nú gerðar í Dynjandisá og Mjólká,
og einnig í Þverá úr Skúfnavötn-
um, en þar hefur einnig komið til
mála að virkja allmikið afl. Aðrar
skipulagðar rannsóknir á vatns-
virkjunarmöguleikum hafa enn
ekki farið fram á þessu svæði síð-
an 1946. Raforkumálaskr(fstofan
mun þó láta framkvæma itarlegar
rannsóknir og athuganir í þessu
máli strax og þess er nokkur kosl-
ur, væntanlega á sumri komanda
Rikisstyrkur til Djúpbátsins.
1 frumvarpi að fjárlögum fyrir
árið 1948 er gert ráð fyrir að styrk-
ur til Djúpbátsins verði kr. 215 þús.
og er það sama upphæð og var
síðastliðið ár.
Útvarpstruflanir.
Víða um bæinn eru miklar raf-
magnstruflanir, sem skemma út-
varpsafnot bæjarbúa. Truflanir
þessar eru sennilega bæði frá ým-
iskonar heimilistækjum og vinnu-
vélum á verkstæðum.
Skutull hefir verið beðinn að
koma þeirri spurningu á framfæri
við rafveitustjóra, hvað gert sé til
að fyrirbyggja útvarpstruflanir og
hvort vænta megi frekari viðgerða
á þeim tækjum, sem enn valda
, truflunum.
Andlát.
Hinn 23. þ.m. andaðist liér á
sjúkrahúsinu Steinunn Einarsdótt-
ir. Steinunn var fædd í Skáleyjum
á Breiðarfirði 25. marz 1881.
Hjónaefni.
Nýlega hafa opinberað trúlofun
sína ungfrú Jóhanna Hálfdánar-
dóttir og Haukur Ó. Sigurðsson.
eða sumariö 1950. Hver sem niður-
staðan af slíkum rannsóknum verð-
ur, mun óhætt að fullyrSa, að ekki
er rdð fyrir því gerandi, að nægi-
legt fjármagn fáist til þess að rúð-
ast í stórvirkjun á Vestfjöröum
fyrst um sinn. Er því á þessu stigi
málsins ekki hægt að segja neitt
ákveðið, hvort eða hvenær ráðist
kann að verða í samvirkjun eða
virkjanir Vestfjarða.
2. Sp. Svar:
Upplýsingar um stofnlcostnað
virkjunar Dynjandisár er að finna
í ofangreindri greinargerð vega-
málastjórnarinnar og rafmagnseft-
irlitsins, dags. í marz 1946, sem
sendist lijálagt. Skal þess þó getið,
að stofnkostnaður er þar að sjálf-
sögðu miðaður við verðlag eins og
það var þá og verður því að reikna
með hælckun, væntanlega um 20—
30%. (Niðurstaða þeirrar kostnað-
aráætlunar var 30 miljónir. Með
25% hækkun ætti þá virkjunar-
kostnaður nú að vera um 37,5 inilj.
króna.)
3. Sp. Svar:
Þótt sýnilegt sé, að ekki er ráð
fyrir því gerandi, að nægilegt fjár-
magn fáist lil að ráðast í stórvirkj-
un á Vestfjörðum fyrst um sinn,
liefur engu verið slegið föstu, hve-
nær af slíkri virkjun getur orðið.
Vísast að öðru leyti til svarsins við
spurningu nr. 1.
4. Sp. Svar:
Þetta er ekki fullrannsakað enn-
þá, en gert er ráð fyrir, að virkjun-
arstærð sé svipuð og virkjunar
Dynjandisár. (ca. 7000 hestöfl)
5. Sp. Svar:
Þetta atriði er heldur ekki full-
rannsakað ennþá, en líklegt þykir,
að virkjunarskilyrðin í botni Arn-
arfjarðar séu betri. Hitt er óhætt
að fullyrða, að aðstaðan til dreifing
ar orkunnar er betri frá botni Arn-
arfjarðar en frá Nauteyri, þó ekki
verði með sanni sagt, að línuleiðir
séu góðar frá hinum fyrrnefnda
stað.
Tvöfalt afmæli.
Ingimar Ólason, bifreiðastjóri
varð 45 ára 23. þ. m. Sama dag
voru liðin 25 ár síðan Ingimar lauk
bifreiðastjóraprófi. Ingimar hefur
síðan stöðugt stundað bifreiðaakst-
ur og er eini bílstjórinn í bænum,
sem á sér svo langan starfsaldur.
Ingimar Ólason.
6. Sp. Svar:
Að undantekinni Ilvalá i Ófeigs-
firði á Ströndum er ekkert vatns-
fall á Vestfjörðum, sem líklegt
þykir, að sé nægilega aflmikið til
samvirkjunar fyrir Vestfirði, auk
þeirra, er áður hafa verið nefnd.
Virkjanlegt afl þar er talið um
20.000 hö, en virkjunarskilyrði eru
þar litt rannsökuð og nánari rann-
sókn á virkjanlegu afli skammt á
veg komin.
Dreifing raforku frá Ófeigsfirði
er einnig mjög erfið.
Virðingarfyllst,
Jakob Gíslason
Páll Sigurðsson
SAMKVÆMT þessu bréfi standa
rriálin nú þannig:
Síðan 1946 hefur þetta gerzt:
Lögð hafa verið að nýju innanbæj-
arkerfin í flestum kauptúnunum á
Vestfjörðum. Allstórar dieselstöðv-
ar hafa víða verið settar upp. Reglu
bundnar vatnsinælingar eru nú
gerðar í Dynjandisá, Mjólká og í
Þverá.
Átarlegri rannsóknum og athug-
unuin er svo lofað næsta sumar eða
sumarið 1950.
Þetta er að vísu í áttina, en langt
yrði þó fullnægjandi lausnar að
bíða með sama áframhaldi. Innan-
bæjarkerfin liafa sína þýðingu fyr-
ir lieildarlausn málsins, ef hún
dregst ekki því lengur úr liömlu.
1 áætlunum Rafmagnseftirlitsins er
talið, að innanbæjarkerfin muni
kosta fast að fjórum miljónum kr.
Einnig ættu þessar aðgerðir í þorp-
unum að vinna upp aukna raf-
magnsnotkun, og getur það vissu-
lega haft nokkra þýðingu fyrir
stórvirkjun Vestfjarða, þegar þar
að kæmi.
Fullyrðingar raforkumálastjóra
um, að ekki verði hægt að afla
fjármagns til stórvirkjunar á Vest-
fjörðum fyrst um sinn, mun ég
svo ræða í næstu grein ásamt fleiri
atriðum þessa stórmáls.
Hannibal Valdimarsson.
--------0--------