Vesturland - 14.03.1931, Síða 1

VESTURLAND
VIII. árgangur.
ísafjörður, 14. marz 1931.
10. tölublað.
Löggæzlan í bænum.
Löggæzlan hér á Ísaíirði er á
einu sviði rekin af miklum áhuga.
Eg segi rekin, því hún er rekin
a! veruiegu kappi tollvarðar og
lögregluþjóna til þess að afla fjár
í ríkis- og bæjarsjóð. Það er á
allra vitorði, að báðar þessar fjár- i
hirzlur eru mikils þurfandi en oft-
ast tómar. Koma því tekjurnar
sér vel, hverjar sem eru, og hvern-
ig. sem þeirra er aflað. Þetta er
þessum útvörðum laganna hér á
ísafirði ljóst, og haga sér eftir
því. Þeir fara beinustu leiðina að
beztu tekjulindinni, sem starf þeirra
veitir þeim aðgang að, áfengis-
sektunum. Upptökin eru I útsölu
Áfengisverzlunar ríkisins. — Má
segja að það sé mjög vel við-
eigandi samræmisins vegna — og
þær 15 klukkustundir sem hún er
opin um vikuna, stendur annar-
hvor lögregluþjónninn þar altaf
vörð. Fer þannig ekkert fram hjá
þeim um það hverjir kaupa sér
þar flösku. Ef til vill er lögreglan
um leið sett til höfuðs útsölu-
manninum sjálfum, svo að hann
vandi sig sem mest hann má í
starfinu, og engin skissa geti hent
hann i þessu háleita starfi. Út-
sölumaðurinn fer sjálfsagt nærri
um það hvort þessi tilgáta er rétt,
en sé hún rétt, þá er hann að-
dáunarverður fyrir skaplyndi sitt,
er hann lætur sýna sér og auð-
mjúklega tekur á móti annari eins
lltilsvirðingu. Um ókurteisi þá, sem
öllum viðskiftamönnum þessarar
verzlunar er sýnd með þessari
varðmennsku þarf ekki að orð-
lengja. Hún er of augljós öllum
siðuðum mönnum.
Varðmenskan í útsölunni er einn
þátturinn, aðal þáttuiinn mætti
segja, I þessu fjáröflunarplani,
enda er lögreglunni altaf auð
vitað hverjir þeir menn eru, sem
helst þyrfti að líta eftir vegna
ölvunar, og einhvern veginn at-
vikast þ*að svo, að uppskeran
verður viðunandi, margur gistir
steininn og fjöldinn allur fær sekt-
ir fyrir áfengisbrot og óhlýðni
við lögregluna. Þannig hækkar
hagur Strympu.
Verksvið lögreglunnar er marg-
þætt og mikið trúnaðarstarf og
útheimtir að það sé rækt af skyn-
sömum og vel hæfum mönnum,
sem ekki séu rígbundnir neinu
klikkufargani eða ofstæki í eina
eða aðra átt. Ef dugnaður ísfirsku
lögregluþjónanna kæmi víöar í ljós
en I kostgæfni þeirri er þeir sýna
I áfengismálefnunum hér, þá væri
minna um þetta að segja. En svo
er því miður ekki. Allt annað er
lagt á hilluna. Æöarfugl er skot-
inn hér við ' bryggju um há-
bjartan dag, og sama dag er ein-
um af borguruin bæjarins sýnt
banatilræði með byssukúlu, setn
skotið er í gegnuni rúðu inn I
herbergi það, er hann hefst við I
í húsi sínu. — En þetta fer allt
fyrir ofan garð og neðan hjá lög-
reglunni. Maður sá, er varð fyrir
þessu tilræði hefir ritað um þetta
hér í blaðinu og allur bærinn veit
j um þetta atvik.
Ekkert hefir enn heyrst um það
að hendur hafi verið hafðar í hári
þessara glæpamanna, og skal lát-
ið ósagt, hvort nokkuð hefir verið
til þess reynt af hálfu lögreglunn-
ar. Hugur hennar hneigist í aðra
átt löggæzlunnar, eins og fyr er
lýst. Annar lögregluþjónninn á
t. d. að ganga vörð hér um bæ-
inn á hverri nóttu, og tel eg víst
að svo sé til ællast, að sá hinn
sami skotri augum víðar en að
drukknum mönnum, er kynnu að
vera á ferli, að hann í orðsins
fylstu inerkingu vaki yfir velferð
bæjarbúa og öllum hag þeirra á
oóttunni, því margt er það og
misjaínt, er skeð getur í svona
bæ að næturlagi. — Hve vel vak-
andi þessir næturverðir eru að
jafnaði veit eg ekki, en hitt veit
eg, að innbrot hafa verið framin
hér hvað eftir annað án þess að
vöröurinn yrði var við, og er litt
skiljanlegt hvernig slíkt getur átt
sér stað I ekki stærri bæ, sem
ganga má af enda og á, á fáum
mínútum.* Annað eins og þetta
vekur hjá mörgum þá óþægilegu
hugsun, en sem þó er mjög eðli-
leg afleiðing af hinu, að vel geti |
komið fyrir að kvikni í húsum að
næturlagi, þegar allir eru ugg-
lausir og í fasta svefni, og stór-
slys orðið' af, án þess að nætur-
vörðurinn verði var við. Reynsl-
an hefir sýnt og sannað, að það-
an ber ekki að vænta hjálparinnar.
Þegar „Nova“ var hér síðast á
suðurleið, kom einn borgari þessa
bæjar út af skrifstofu sinni kl. 3
um nóttina og var á heimleið,
Flughálka var á ölluin götum og
féll liann á svellbungu á rniðju
Aðalstræti og fótbrotnaði. Hann
reyndi að kalla svo að heyrðist
I næstu hús en árangurslaust og
þó þetta sé ein fjölfarnasta gata
bæjarins að deginum til, varð
hann að liggja þarna hjálparvana á
klakanum allt að því hálfa klukku-
stund þar til maður barst þar að
og náði I hjálp úr húsi þar ná-
lægt.
Ekki sást næturvörðurinn allan
tímann meðan hinn slasaði beið
eftir hjálpinni, og ekki varð hann
heldur á vegi þess er sendur var
fyrst eftir lækni og síðan I apó-
tekið og víðar. En hvar var hann
þá? — Hvar var næturvörður-
inn ? ^
Hann stóð alla þessa nótt vörð
ineð tollþjóninum umborð í ,Nova‘,
sem lá við bæjarbryggjuna. Lét
með öðrum orðutn bæjarbúa al-
veg eiga sig hvað sem fyrir kynni
að koma.
Ætla inætti að tollvörður væri
einfær um að spígspora hér að
næturlægi á þiljum aðkomuskipa,
og varla er svo mikið í húfi, þó
einhversstaðar kunni að dyljast
áfengisflaska í skipinu, að nauð-
syn beri til að taka næturvörðinn
úr bænum, tollverðinum til að-
stoðar við það sem oftast reynist
draumórar sjúks ímyndutiarafls.
Eg hefi látið telja mér trú um
að bæjarfógetinn væri yfirmaður
lögregluþjónanna í bænum og að
þeir yrðu því að lúta boði hans
og banni er svo bæri undir. En
eg læt ekki telja mér trú um að
mistök þau, er eg hefi drepið á
hér I greininni, eigi sér stað með
vitund og því síður vilja fógetans.
Eða, hverjir eru þeir aðrir hér I
bæ, er kunna að hafa eno meira
vald en bæjarfógetinn yfir lög-
regluþjónunum?
Spectator.
Frá Alþingi.
Stýfingin.
Nú ér kemið fram frumvarp frá
stjórninni um „mál málanna"! Er
því auðvitað ætlað að daga uppi
I þinginu. Þetta sést meðal annars
á þvf, að stjórnin leggur ekki frv.'
fjrir, fyr en þingið hefir staðið
nál. mánuð. Ekki þarf um að
kenna erfiðri eða vandasamri
vinnu við þennan kjörgrip, því
frumvarpið er samið árið 1929
og lagt fyrir þingið þá nægilega
seint til þess að það dagaði uppi.
Svo var skrípaleikurinn endurtek-
inn á þinginu i fyrra. Og loks
kemur frv. orðrétt fyrir efrideild
nú, þegar á þing er liðið. — Ekki
þarf því að lýsa gripnum, er hann
er tvíafturgenginn, og sist er það
er ákveðið af stjórninni sjálfri, að
frv. verði ekki að lögum.
Annars er frv. 17 línur að lengd.
Gerir það ráð fyrir að krónan
verði stýfð við 81 eyri. Það þýðir
að aliir þeir sem' eiga inneignir
eða kröfur i ísl. krónum, íá þær
aðeins greiddar að nokkru leyti,
eða 81 eyri fyrir hverja kiónu.
Frv. var til fyrstu umræðu á
mánudaginn var. Var ineð því
útbýtt áliti um stýfingu frá próf.
Gustav Cassel í Sviþjóð.
Prófessor Cassel hefir háð harða
og raunalega baráttu fyrir stýf-
ingu hjá öllum þjóðum á Norð-
urlönduin. Hann barðist hart og
lengi fyrir stýiingu í heimalandi
sínu, Svíþjóð, en fékk þar enga
áheyrn. Hann reyndi því næst að
fá Dani til að stýfa, og lagði svo
mikið kapp á þetta, að hann fór
til Danmerkur og hélt þar fyrir-
lestra utn þetta efni. Danir vildu
ekki hlusta á hann, og gáfu sinni
krónu gullgildi, eins og Svíar. Þá
sneri Cassel sér til Noregs og
reyndi að koma þar á stýfingu.
En einnig þar beið hann skip-
brot. Norðmenn gerðu sína krónu
gullgilda, svo sem áður var.
Það er vert að gera sér grein
fyrir hvers vegna etigin þjóð á
Norðurlöudutn hefir viljað hlusta
á próf. Cassel I þessu stýfingar-
máli. í því sambandi er athyglis-
verðast, hvaða menn það eru í
hverju landi, setn harðast hafa
staðið gegn stýfingu. En það eru
einmitt forsiöðumenn banka og
sparisjóða, einmitt þeir mennirnir,
sem bezta aðstöðu hafa til að
skiija það, hve geysilega þýðingu
það hefir fyrir hvert riki, að menn
geti treyst þvi að geymslufé sé
þar óhætt, að geymslufé og kröf-
ur verði leyst út með jafnverð-
mæturn peningum, og inn voru
lagðir. Rlki, sem tekur það ráð I
eitt skifti að stýfa, er jafnlíklegt
til að gera hið sama, hvert sinn
er mæta þarf örðugleikum. Ná-
grannaríki okkar hafa séð það og
skilið, að stýfing mundi vekja
vantraust, og að geymslufé, bæði
í innlánum og verðpappírum,
mundi streyma frá slíku landi,
þangað sem vænta má að rétt-
mætar kröfur verði ekki „stýfðar“.
Stýfing er að sönnu talin leyfi-
leg ef ríkið getur alls ekki ann-
að. Það er þá einskonar gjaldþrot,
sem auðvitað veikir traust en
getiir þó verið heiðarlegt. En
stýfing, sem hægt er hjá að kom-
ast, er ekkert annað en íjársvik.
Furðar vfst engan á því, þó sú
ríkisstjórn, sein árum saman haföi
gert ráðstafanir og lagt launráð
til áð stela spariskildingum 10
þúsund landa sinna (inneigenda
I íslandsbanka) berjist hart fyrir
þeim fjársvikum, sem I stýfingu
felast.
Frv. það, sem sjálfstæðismenn
bera fram er miðað við það, að
hver fái sitt og hver gjaldi sitt.
Þeir sem lagt hafa fiam fé í há-
gengiskrónum, fá það endurgreitt
með jafngildri mynt. Þeir, sem
lagt hafa fram fé eða eignast
kröfur með lággengiskrónum, fá
endurgreiðslu í lággengiskrónum.
Sama er með þá sem stofnað
hafa skuldir — þeir greiða þær
með jafngildum peningum og þeir
fengu. I þessu er fylgt blátt áfram
línu heióarlegra viðskifta. En jafn
íramt fylgir sá kostur þeirri leið
sem sjálfstæðismenn hafa valið,
að þá næst gulígildi krónunnar,
án þess að það verði farg á at-
vinnurekstri landsmanna.
Marga mun undra það, að só-
sialistarnir á þingi virðast nú enga
afstöðu vilja taka til gengismáls-
ins. Eins og kunnugt er, hafa þeir
haidið mjög fast fram hækkun
krónunnar. Er það alment álit
verkamanna, að þeir mundu græða
á gengishækkuninni. Varla ínátti
þvi annars vænta, en að þingin.
flokksins tækju upp samvinnu við
sjálfstæðismenn í þessu máli, og
felldu tafarlaust stýfingarfrv. En
það er nú öðru nær en að þeir
geri slíkt. Þeir eru löngu búnir