Vesturland - 12.10.1931, Blaðsíða 2

2
VESTURLAND
„VESTURLAND“
kemur út einu sinni í viku.
Kostar 7 kr. um árið.
Gjalddagi 1. október.
Útgefendur:
Sjálfstæðisfélag Vesturlands.
Ábyrgðarmaður:
Jón Grímsson,
Sími: 143.
Afgreiðslu og innheimtu annast:
PINNBJÖRN HERMANNSSON.
að sýna danska veldisfánann í ís-
lenskri landhclgi.
íslendingar eiga því ekki annað
ógert i þessu máli, en að tilkynna
Dönum, að þeir hafi tekið land-
helgisgæzluna i sínar hendur að
öllu leyti, og óski ekki þátttöku
þeirra í henni framvegis.
En það er nú ekki alveg þetta
sem íslendingar gera, ef trúa má
dönskum blaðafréttum. „Politiken“
skýrir frá því, að íslensku nefnd-
armennirnir i lögjafnaðarnefndinni
hafi á fundum nefndarinnar I Höfn
í sept. s. 1. farið fram á það, að
Danir sendu nýtt skip til land-
helgisgæzlu við ísland. Blaðið
telur sjálfsagt að verða við þess-
ari ósk íslands.
En nú kemur nokkuð fyrir, sem
gerir mál þetta tortryggilegt. Á
sama tíma og þetta er að gerast
kernur sendiherrafrétt um það, að
búið sé þegar að gera uppdrætti
að þessu fyrirhugaða gæzluskipi
við ísland, og undirbúa málið að
öðru leyti.
Hér lítur þvi sterklega út fyrir,
að undirmál hafi fram farið milli
Dana og einhverra ráðandi manna
íslenskra, og að þessi „krafa“ ísl.
nefndarmannanna sé „pöntuð“ al
Dönum.
Það sér hver maður, að ósatin-
gjarnt væri það af Íslandi, nú er
sambandslagatiminn er meir en
hálfnaður, og aðeins nokkur ár
eftir, þar til vér höfum rétt til
að segja þeim upp, — að krefjast
þess að Danir fari að byggja nýtt
skip til landhelgisgæzlu hér, ef
vér værum ráðnir i að slíta sam-
bandinu að öllu leyti eftir þessi
fáu ár og taka af þeim réttinn til
fiskveiða í íslenskri landhelgi.
Þessi krafa af hendi íslendinga
er ágætt tilefni fyrir Dani til að
halda í sambandið, og gæíi þeim
óneitanlega siðferðilegan styrk til
þeirrar kröfu að halda lengur í
þegnréttinn hér og réttinn til fiski-
veiða í íslenskri landheigi.
Hér er bersýnilega verið að
vinna fyrir Dani og gegn íslensk-
um hagsmunum og sjálfstæðfs-
málum. Og bersýnilegt er, að ís-
lenskir menn eiga þált í þessu,
og hafa fario á bak við Alþingi
og íslensku þjóðina. Er varla
öðrum til að dreifa en ráðherr-
unnm. Alþingi verður að gera
skjótan enda á þessu máli á þann
hátt að tilkynna Dönum, að vér
höfum ákveðið að taka landhelg-
isgæzluna í vorar hendur að öllu
leyti, og óskum ekki þátttöku
þeirra í henni framvegis.
Öll Islenska þjóðin verður að
standa fast með þessari kröfu.
Magnús Magnússon
kaupmaður.
— 25 ára ísfírskur borgari. —
Flytur nú alfarinn héðan til
Reykjavíkur.
Með e.s. „Island“ síðast fóru
þau Magnús Magnússon og kona
hans alflutt til höfuðstaðarins.
Þeim hirium mörgu ísfirðingum
og nærsveitungum, sem átt hafa
því láni að fagna að kynnast
Magnúsi og hinu gestrisna heimili
lians, finst vaudfyllt það skarð er
verður í hóp ísfirskra borgara
eftir brottför þeirra.
Síðan nokkrir svokallaðir „jafn
aðarmannaforkólfar" hernumdu
þennan bæ fyrir nokkrutn árum
síðan og settu hér allt á annan
enda, fyrst með ilivígum árásum
á alla helztu athafnamenn bæjar-
ins, síðan með stórkostlegu fjár-
málabraski og loks eigin flótta
sinum undan afleiðingunum þegar
þær eru að koina í Ijós, hefir
hver ágætis borgari bæjarins á
fætur öðrum, svo að segja árlega,
flutt sig búferlum héðan, og verð-
ur Magnús því miður sjálfsagt
ekki sá siðasti til þess úr þeirra
hóp.
Magnús Magnússon er enn á
bezta skeiði, aðeins rúmlega
fimmtugur, og þarf þvi enginn
að ætla það að hann hugsi sér
að lifa athafnalausu lifi í framtíð-
inni þó hann kveðji ísafjörö. Það
væri ólikt honum. En það sýnir
enn Ijósara hversu mikið tjón það
er að missa menn eins og hann
úr bænum.
synjandi frá eldúsdyrum frú Helgu
um dagana.
Þrátt fvrir allt hafrót ófriðar-
áranna og áranna næstu á eftir
fúr Magnús skeinulitið út úr þeim
hildarleik kaupsýslumanna, er yfir-
leitt átti sér stað á þeim árutn.
Verður það eingöngu þakkað frá-
bærri gleggni hans og varfærni
þegar við þurfti. Hann er því
sæmilega efnum búinn nú er hann
fer héðan.
Á ófriðarárunuin sat Magnús
eitt kjörtírnabil í bæjarsfjórn ísa-
fjarðar. Var það meira en nafnið
eitt að vera hér bæjarfulltrúi á
þeim árurm Starfaði hann í fá-
tækranefnd, þeirri nefrid er einna
mest starf hafði með höndum.
Heyrði undir hana meðal annars
rekstur surtarbrandsnámunnar á
Gili í Bolungavik Man eg eftir
því, að Magnus hefir sagt mér
það aö þá hafi starfað með sér í
nefndinni séra Magnús Jónsson
núverandi prófessor við háskól-
ann og hafi hann verið sá ágæt-
asti og úrræðabesti maður, er
hann gat kosið sér að starfa tneð
á jafn erfið'um tímum.
Magnús Maguússon er Land-
eyingur að ætl. Foreldrar hans,
Magnús Magnússon bóndi á
Stóru-Hildisey og kona hans,
Guðrún Þorsteinsdóttir, dvöldu
siðustu ár æfi sinnar á heimili
sonar síns, og dóu þar bæði á
árinu 1923.
Sá er þetta rítar vill að síðustu
þakka Magnúsi Magnússyni og
konu hans bæði fyrir sína hönd
og ijölmargra annara vina þeirra
fyrir allar góðar samverustundir
og óskar þeitri hjónum allrargæfu
og gengis á'ófarinni æfibraut.
t
Helga Gr. Árnadóttir.
Hún andaðist hér á sjúkrahús-
inu 3. þ. m. eftir langa vanheilsu
og var jarðsungin s. 1. laugardag.
Hófst athöfnin með húskveðju á
heimili Jóns A. Jónssonar alþm.
Helga sál. varð 70 ára gömul.
Var hún fædd í Hagakoti hér við
Djúp, og voru foreldrar hennar
þau Árni Pálsson bóndi í Efsta-
dal og kona hans, Steinunn Guð-
mundsdóttir. Var Árni siðari mað-
ur Steinunnar, en fyrri maður
hennar var Ebenezér Ólafsson I
Hagakoti, og var Helga sál. þann-
ig hálfsystir Guðfinnu Ebenezers-
dóttur hér f bænum og þeirra syst-
kina.
Fyrir 40 árum kom Helga sál.
á heimili Jóns sál. Einarssonar
bónda á Garðsstóðum, og eftir að
sonur hans, Jón Auðunn alþm.,
tók þar við búsforráðum, var hún
áfram hjá þeim hjónum og fluttist
með þeim hingað til ísafjarðar
árið 1904, og hefir verið hjá þeim
síðan, og starfað á heimil þeirra
meðan kraftarnir entust.
Helga sál. var ein hinna gömlu,
frygg^yndu hjúa, er nú óðum týna
tölunni. Hún var fyrir löngu oröin
sem ein af fjölskyldunni, og af-
haldin af öllum þeitn er henni
kyntust.
Helga giftist aldrei og var barn-
laus. Síðustu 4 ár æfinnar var hún
þrotin að heilsu og mátti heita
við rúm Var henni þessvegna
hvíldin kærkomin.
Hinn 2. október 1906 — eða
fyrir réttum aldarfjórðungi — kom
Magnús til bæjarins og setti hér
á stofn verslun í nafni firmans
C. E. Lárusson & Co., í húsi því
sem Sveinbjörn Halldórsson bak
ari á nú. Veitti Magnús verzlun-
inni forstöðu þar til hún var lögð
niður vorið eftir og byrjaði hann
þá að verzla á eigin spýtur.
Keypti hann þá af Þorláki sál.
Magnússyni suðurenda húss hans,
og opnaði þar búð þá, í maí 1907,
sem hann hefir starfrækt síðan
af miklum dugnaði og forsjá.
Hefir verzlun hans verið marg-
þætt og meðal annars, hefir hann
öll þessi ár haft á hendi umboðs-
sölu á skótaui fyrir Skóverzlun
Lárusar G. Lúðvigssonar og ver-
ið umboðsmaður klæðaverksmiðj-
unnar „Gefjun“ um 20 ára bil.
í byrjun kaupmannstíðar sinnar
gerði Magnús miklar kröfur til
sjálfs sín, og er mér knnnugt um
að hann lagði þá oft mikið á sig.
Enda varð hann brátt kunnur fyr-
ir áreiðanleik sinn og vöruvönd-
un Honum óx því fljótt fiskur
um hrygg. Byggði hann strax á
sama ári efri hæð á hús sitt og
kvongaðist 12. júlí s. á. Helgu
Jónsdóttur úr Arnarfiröi, sem síð-
an héfir með sóma staðið við
hlið mauns síns, og stjórnað hinu,
á tlmabiii, mjög stóra heimili
þeirra. Góögeröarsemi þeirra
hjóna hefir að verðleikum verið
rómuð ineðal fátækari hluta bæj-
búa, enda mun enginn hafa farið
Utvarps-blóm.
Fyrir nokkru síðan skyldi Guð-
mundur skáld Friðjónsson tala í
útvarpið en rétt er hann var byrj-
aður gekk raforkan í höfuðstaðn-
um til þurðar svo ekkert varð úr
lestrinum það kvöld. Við þetta
er ekkert hlægilegt. Guðrnundur
Friðjónsson flutti erindi sitt, sem
var um þrjár merkar konur is-
lenskar í annað sinn og fórst þaö
tneð snilld eins og við var að
búast.
Hið skemmtilega er tilkynning-
in sem útvarpsstjórinn eða „ráðið"
lét Þuluna flytja gegnum útvarpið
daginn eftir. Var aðalinntak til
kynningarinnar það, að vegna
langvarandi þurka væri vatns-
magnið í Elliðaánum orðið svo
litið að ti! vandræða horfði með
raforku fyrir Útvarpið sem annað
og mundi þetta ekki lagast fyr
en regn félli að mun: „En bæði
rafveitustjórnin og útvarpsráðið
mun gera alit til að bæta úr
þessu hið bráðasta“. Sem næst
þessu féllu ungfrúnni oið.
Allir útvarpshlustendur hafa
skilið orsökina til raforkuþurðar-
innar og þótt hún ofur eðlileg en
fæstir tnunu enn farnir að skilja
hvernig Útvarpsráðið eða aðrir
hafa ætlað sér að bæta úr rign-
ingarleysinu. — Nú, á 20. öld-
inni vænta tnenn ekki eftir slikuin
vatnavexti nema með eðlilegum
hætti. En þetta var öðruvísi í
fyrndinni.
í Skáldskaparmálum er sagt frá
för Þórs með Loka til Geirröðar-
garða, og urðu þeir félagar fyrir
heldur ófýsilegum árvexti á leið-
inni. Af þvi segir svo:
„. . . . Þá fór Þórr til ár þeirar,
er Vimur heitir, allra á mest. Þá
spenti hann sik megingjörðum ok
studdi forstreymis Gríðarvöl, en
Loki helt undir megingjarðar. Ok
þá er Þórr kont á miðja ána, þá
óx svá mjök áin, at uppi braut á
öxl honum. Þá kvað Þórr þetta:
Vaxattu nú Vimur,
alls mik þik vaða tfðir
jötna garða í;
veiztu, ef þú vex,
at þá vex mér ásinegin
jafnhátt upp sem himinn?
Þá sér Þórr uppi i gljúfrum
nokkurum, at Gjálp, dóttir Geir-
röðar, stóð þar tveiin megin ár-
innar og gerði hon árvöxtinn. Þá
tók Þórr upp ór ánni stein mik-
inn ok kastaði at henni ok mæltí
svá: „at ósi skal á stemma“. Eigi
misti hann, þar er hann kastaði
til......“
Gjálp Geirröðardóttir hefir auð-
sjáanlega verið svo rnikil kvinna
að engin slík finst hér á landi nú.
Er því bert að útvarpsráðið hefir
hér lofað meiru en það hefði get-
að ent.