Tímin - 18.03.1943, Blaðsíða 3

Nr. 3. 1. árg.
TÍMIN
18. mars 1943
Maskinhamre
Kløfthamre
Clubhamre
Tackshamre
Pindhamre
Slækker
atter paa Lager
Pi’ LUDVIG POULSEN, Thorshavn
GOLVTEPPI
í øllum støddum í stðrum úpvali.
B. A. Samuelsens eftf.
Telf. 42. Tórshavn.
Sjóđregilin er tii ennl
3. síða í »Socialinum«, ið gav
seg í holt við al bøta um skap-
arans minst fullgjørda verk: ley
føroysku l)løðini, kom 1. og 2.
fei'ð við ógvuliga djúpum grein-
um, fullum av vísdómi, úrslili
av mikl'um heilaarbeiði, Hon
bevði sæð m.a., at lýsingarvóru
andskøvandi.
Men nú tykist bon at fara
sama veg sum sjódregil í dags-
lýsi. 3. ferð ið bon kom var
ikki meira enn breiðageislin
eftir; alt liitt var vorðió lil lýs-
ingar. nei.
At „Diinma“ hin gamla
dugir fólkaskikk enn, saist sein-
asta leygardag, bar bon lelur
vera at sluiva bin upplýsanđi
teigin »Túimtos« A donskum
ella enskum máli, samslundis
snm bon barvið vísir sína liá-
virðing fyri »elgammelt nordisk
Kullurfolks« móðurmáli.
Kontrakt
mellem
.Færøernes Rederiforening', ,Før-
oyn Fiskimannafelag* og ,Suóur-
oya Fiskimannafelag1 vedrøren-
de Sejlads med Ferskíisk, afgjort
ved Voldgiftskendelsen den
25. Februar 1943.
§ 1. Forhyring til Sejlads med Fersk-
tisk gælder kun lor en Tur ad Gan-
gen, naar ikke andet er at’talt, men
ingen Faamønstring maa dog gælde
mere end to Ture ad tíangen, og cn
I'erson, der har været paamønstret
for to paa liinanden følgende Ture,
inaa ikke paamønstres med noget
Skih, tilhørende Medlemmer af Fær-
øernes Ređeriforening, før det Skib,
rned hvilket han var paamønslret
sidst, har gjort mindst to .Ture, efter
at han .blev afmønstret sidst; dog kan
dette Tidsrum ikkc udsfrækkes til
mere end tre Maaneder. Dog gælder
Forpligtelsen til at skiftte Mandskab
ikke Motorpasseren og kun saafremt
nyt Mandskab uden væsentlig Ulempe
og Tiđstab kan fremskatfes.
§ 2. Rjærgeløn fordeles efter Lov-
givningens Bestemmelser, saaledes
som disse lil enhver- Tid maatte
være.
§ 3. Manđskabet er efter Paarnøn-
stringen pligtigt tíl at deltage i alt
Skibsarbejde og i Arbejde med Last-
ning og Losning af Fisk, Is, Proviant
m. v.
§ 4. Mandskabet maa ikke medtage
Spiritus ombord eller begive sig i
Land uđen Tilladelse fra Skipperen '
eller den, der har Befaling i hans
Sted.
§ 5. Ved Turens Begyndelse eller
Afslutning afhcnter, og afsætter Rede-
riet Mandskabet paa Færøerne.
§ 6. Rederiet yder Mandskabet, her-
under Ivokken, en fast Maanedshyre
af 250 Kr., og Motorpasseren en fast
Maanedshyre af 300 Kr.
Udovcr den faste Maanedsliyre er-
liolder Mandskabet, herunder Kokken
og Motorpasseren, 4 %.
Procenterne ydes af Bruttosalgsbe-
løbet med Fradrag af 12Vs °/o afdette
Beløb samt med følgende yderligere
Fradrag:
a. Omkostningerne ved Indkob af
Fisk, herunder eventuelle Klare-
ringsudgifter, Mavneafgifter i Is-
laud og eventuelt islandsk Ucí-
førselstold og Kommission,
■, I). Indkøbspris for Is lil Fiskeiaslen,
c. Faste Hyrer og
d. Statsafgift i Storbritannien.
§. 7. Naar Fartøj tagerFragt lilbage
fra Storbritannien til Færøerne, ef-
holder Mandskabet, herunder Kokken
og Motorpasseren, doblielt Maaneds-
hyre, beregnet fra den Dag, Skibet
afsejler fra Salgshavnen, tii den Dag,
-Fragten er udlosset i islandsk eller
færøsk Havn, l)egge Dage inklusive.
For Isforsyning til Skibets normale
Forbrug for en Tur og forVarer, der
niedtages fra Salgshavnen i Forbin-
delse med saadan Isforsyning, ydes
dog intet Hyrelillæg.
§ 8. Med M :syn til den faste Maa-
nedshyre gælđer Sølovens Bestem-
melser. Vedrørende Procenterne til-
.stilles liver af Manđskabet Regnskab
og Afregning senest 4 Uger efter, at
Salg liar fundet Sted.
i
§ 9. Ređeriet assurerer Fiskelasten
for en Sum, der er lig med Fiskens
Indkøbspris -f- 40 «/0, hvis I’isken er
købt paa Færøerne, og 45 %, hvis
Fisken er købt i Island, og i Tilfælde af,
at Assurancesummen kommer til Ud-
betalÍHg, erholder Mandskabet, lier-
under Kokken og Motorpasseren, Pro-
center af Assuranecsummen paa
samme Maade, som om Fisken var
solgt for Assurancesummen.
§ 10. Mandskabet, herunder Kok-
ken og Motorpasseren, erholder en
Minimumslønning af (100 Kr. maaned-
lig, forsaavidt Beskæfligelsen vareren
Maaned eller derover, og 600 Kr. pr.
hel Tur, hvis Tu’ren varer mindre
end en Maaned, og den paagældende
kun er forhvret for denne Tur. Dette
gælder, selvom Lønnen er fastsat til
et lavere tírundbeløb med Tillæg af
Procenler af Salget.
§ 11. Nærværende Kontrakt gælder
indtil den fra en af Siđerne opsiges
med mindst 3 Maaneders Varsel til en
1. Januar. *
Kontrakt
dømd i\v gerðadómsnevnd tnill-
um limir av »Felag Føroya Trol-
araeigara« og limir »Føroya
FisUimannafelag«s 22. febr. 1943.
Lønviðurskifti fyri dekkarar, kynd-
arar og kokkar, sum eru mynstraðir
við føroyskum trolarum til fersk-
fiskaveiðu vera fylgjandi:
Dekkarar og kyndarar.
50 kr. um vikuna og 1 % av brutto-
søluni fró 2000 lstrl. til 3000 Istrl. og
ll/2 % av tí, snm selt verður yvir
3000 lstrl.
Kokkur.
250 Jíi'. um mánaðin og 1 % av
bruttosøluni frá 2000 lstrl. til 3000
lstrl. og 11/2 % av tí, sum selt verður
yvir 3000 lstrí.
Haiidverhslimir
Havnar arbeiðsmannafelaøs.
Sáttmálin er broyllur soleiðis,
nt frá fríggjadegi 12/3—43 verð-
111' vvirtíðin betalt við 50 prosent
nftrat grundlønini frá lcl. 5—7 á
Uvøldi. Síðani 100 prosent til Ul.
7 á morgni. ReiðsUapspeningurin
er nú 10 oyru og sUitligt arbeiði
8 oyru um tíman.
Formaðurin.
í
Við bruttosølu fatast: Sølupening-
urin, eisini fyri lýsi, minus tað gjald,
siim enska ríkisstjórnin leggur á søl-
una.
Dekkarum, kyudarum og kokki
verður tryggjað eina minstaløn fyri
hvønn túr uppá 700 kr.
Manningin fær ókeypis koslarhald
uníborð eftir galdandi sjóreglum.
, Skiparin avgerð um inn slcal setast
í Føroýum á leið frá fiskigrunqum
til sølustaðið. Seta teir inn í Føroy-
um, avger skiparin hvørjir og_hvussu
nógvir av dekkarunum skulu gera
ferðina til sølustaðið. Teir, ið lieima
vera, fáa ikki vikulønina meðan teir
eru heima,' meðan hinir, ið við eru,
fáa 60 kr. fyri ferðina.
Kokkur og kynđari fáa sama eyka-
gjald fyri uttanlandsferðina.
Hesin sáttmáli skal galda til liann
verður uppsagdur við 3 mánaða
ávarðing til ein 1. januar.
Ómenniskjanslig líSilsi.
Her endargrenin umbum-
bing í Grikklandi, sum varð
byrjáð í næstseinasta btað.
Eg var, ið llvussu er, eiu.sum
besir særdu onga 1 rætt hovdu
til at lclaga. Teir sluildu. heldur
liugt inn í eyguni á honum.sura
sat uppi í ílogfarinum í erva.
Eg vildi,al allir llúgvararslculdu
sloppið at verið restina av ævini
saniiin við besum r eyðars monn-
unum, teir sluildn sæðinn í liesi
ræðslusligni eyguni® og hoyrt
besi hjartaskerandi deyóasuffini.
Men at lukta menniskjahold,
sum breiidi, lað var tó tað versta.
Tað gongur ein slíkur vamlis-
ligur, søtíigur roykur av lí, og
alíur byuriiu var fyllur av hon-
um. I’að er ein roykur, sum
aldri verður gloymdur.
Aftaná al vera farin úrKorinth
var hesin amerikanski blaðmað-
urin í Argos, og frá einuin loft-
álopi, bar Var, greiðir bann miil-
um annað frá besum:
Her vóru vit aftur staddir
nærbendis einum sjúkrahúsi, og
vit skundíiðu okkum niðiw í
eina verndargrøv. Ilar vóru
nógvar sjúkrasyslrar og fleiri
greskir hermenn. Eg minnist
bitt fyrsta tlogfarið, sum kavaði,
Veingirnir hvinu, og hon bevói
eisini ýlara. Eg spenti liøvdið
niður í gravarbotnin. Hann
raldi nakrar bilar við gasstang-
um. Eg skilti, at liar fóru at
vera øðiligar spreingingar, so eg
slapp mær upp úr grøvini, og
setti á lop oman eftir gøtuni.
So kom eg knappliga fram á
nakað, sum einaferð lievði verið
ein maður. Eg stívnaði frá
høvur til fóta lá eg hoyrdi rópini
/ frá bonum og sá, hvussu illa
liann var farin. Ráðar hendur
vóru avsprongdar um skø.vning-
arnar, annað beinið helik í
kloddum, og eilt bumbustykki
lievði skrætt búkin upp á hon-
um, soleióis al ein hálvur favn-
ur av gørmim var raplað fram-
úr. Og blóóió goysti úl úr munn-
inum á bonum. Og tó rópli hann
— ikki róp endiliga,. men tað
vóru nøluir serlig orð, sum bann
tók upp aftur og upp aftur.
»Kunnn til ikki bjálpa hasum
manninum?« spurdi eg eina
sjúk rasyslur.
»Nei — banu er deyður um
nakrar minullir. Tað er ógjør-
ligt.at bjálpa slíkum; taó eru
bnnur — í hundraóvís kanska
— bvørs lív vil kiinnu bjarga.«
Ein sjúkravognur kom oman
gjognum gøluna. Eg leyp fram
og steðgaði bonum.
»Hvat vilja tygum?« spurdi
koyrarin illskliga, »vit bava
nógv at gera.«
»Latið meg fáa u'ppí eitl eggja-
bekar av mortin« bað eg.
»Ern lygum óður — lað er
nolck lil at drepa ein mann við!«
»Ja, lað er neltupp tað!«
»Men lað er ímóli reglunum—.«
Vognstýrarin liugdi eina løtu.
So rysli liann við bøvdinum:
»Tú skalt fáa nakað — um iklci
so nógv. Tað verður nokk til at
steðga pínuni«.
Eg felck medisinið niður í hin
illa farna og fór avslað.So varð
aftur bumbað og eg varóslongd-
ur eill langt strekki mótieinum
garói. Eg bugsi eg bavi ligió
leingi í óviti. So sleipaði egmeg
niður í eill bumbuskýli. Nervar-
nar vóru nú púra farnar. Tá eg
kom niður, liøvdu teir borið hin
løstaða oman hagar, meu eingin
tók sær av Ivonum. Eg bleiv við
at rópa lað sama, og eg spurdi
ein grekara, hvat tað var. »Jú,
hann vil koyra hendurnar í
lumrnan. Tað er 4Í hann slejngir
so við ørmunum. Hann vil liava
onkran al laka pengar frá sær
til at fara á apotekið at keypa
pulvur fyri, tíat lninn hevur so
undarlig følilsi í høvdinum. So
eiðasørt at morfinið virkaði.
Har var ein smágenta, sum
hevði mist eilt petli av beini-
num. Eg fekk ilt fyi'i hjarlaðog
royndi at sleppa mær út í dyr-
nar fyri at fáa fríska luft. Men
teir koyrdu meg burtur — tað
var aftur bumhuálop.
Aftan á segði ein maðurmær,
at eg vinglaði sum egvarfullur.
Táið alt kom til alt, so var
eg eingin kríggsmaður. Eg var
hert ein blaðmaður, sum roynđi
at fáa yvirskriftir burtur úr a 11-
ari neyðini og oyðileggingini til
blaðið hjá mær, so at fóllc
kundi fáa at vita, hvat ið kríggj
í verunleikanum er fyri nakað.